Ổ Bánh Mì Thịt - Tác giả Ngọc Lan

Tôi bước chân vào trường học vào những năm khốn khó nhất sau 1975.

Ở tuổi học trò tiểu học, tôi quen thuộc với những tô cơm nấu từ loại gạo mà khi bỏ vô nước vo thì mọt và những hột bị sâu đục rỗng phía trong nổi lềnh trên rổ. Mà đâu chỉ có được ăn cơm trơn như vậy. Trộn vào thứ gạo khó nuốt đó còn có loại “bo bo” cứng ngắc và những sợi mì, lát khoai ngai ngái những mùi khó ngửi. Vật vã, bon chen cùng cuộc sống, ba má tôi cũng cố gắng để có thêm trong những tô cơm độn đó vài cọng rau xào hay một lát trứng mỏng tanh được chiên từ hai cái hột vịt đánh lên rồi chia đều cho 6, 7 đứa con đang hồi tranh ăn, háu đói.

Khi đó, những đứa trẻ nhà nghèo như tôi, nhìn cái gì cũng thèm, cái gì cũng thích, cái gì cũng ước ao. Những hàng xôi, hàng chè, hàng cháo, bánh đúc, bánh canh, bánh mì... người ta bày bán đầy trong xóm hay trước cổng trường, với tôi, vừa là một thứ quà xa xỉ vừa có một hấp lực ghê gớm.

Trong số hàng quà đó, tôi mê nhất gánh bánh mì trước cổng trường.

Một bên đầu gánh là những ổ bánh mì con cóc vàng rộm được ủ trong cái bao bố giữ ấm. Ðầu gánh bên kia là nồi nước chan màu đỏ (tại sao nó màu đỏ tôi cũng không cần biết) loang loáng mỡ và bốc khói thơm ngát mùi hành; một khay đầy những miếng thịt mỡ (mỡ nhiều hơn thịt) cũng được nhuộm đỏ xắt sợi như chỉ, rồi chả lụa thái mỏng như giấy quyến, và ngò và ớt và dưa chua.

Một nửa ổ bánh mì con cóc chan thứ nước đỏ hơi sền sền mỡ cùng hành lá, gọi là “bánh mì chan,” là món tôi có thể mua được bằng số tiền mà năm khi mười họa má cho để mua quà ăn sáng bên ngoài. Như vậy là quá đủ với tôi, là ngày quá hạnh phúc với tôi, vì được thỏa mãn sự thèm ăn của mình.
Nhưng ổ bánh mì có thịt bên trong vẫn còn là nỗi khát khao.

Tôi nhớ hoài năm tôi học lớp Sáu. Sau thời gian nghỉ Tết, mùng Năm tôi trở lại trường. Với ít tiền lì xì rủng rỉnh trong túi, việc đầu tiên tôi làm là mua bánh mì. Lần này, khác hẳn bao lần khác, không phải là nửa ổ bánh mì con cóc chan nước, mà tôi “hiên ngang, mạnh dạn” mua cả một ổ bánh mì thịt.
Lần đầu tiên trong đời tôi cầm trên tay nguyên một ổ bánh mì thịt. Tôi cứ muốn nhắc hoài cái chữ “nguyên một ổ bánh mì thịt,” dù chỉ là ổ bánh mì con cóc bé tí. Tôi cảm giác như thế gian này không còn điều gì tuyệt vời hơn như thế. Nó ngon đến tê tái. Cái giòn rụm của bánh mì, cái béo ngậy của thịt mỡ, cái vị ngon thật lạ của chả lụa lần đầu tôi nếm thử, rồi dưa leo, rồi dưa chua, rồi ngò rí, và cả miếng ớt đỏ. Tất cả hòa quyện lại để cho tôi, một đứa bé 11 tuổi, cắn, nhai và nuốt bằng cả tất cả giác quan mà mình có. Dường như không gì có thể đánh đổi, không gì trên đời có thể ngon hơn thế.
Cảm giác đó, tôi mang hoài trong lòng cho đến hôm nay.