Cựu Sinh Viên Khoa Học Kỹ Thuật Minh Đức Khóa Một: 2021-10-03

Thứ Bảy, 9 tháng 10, 2021

Nghệ Sĩ Việt Trước Hết Phải Là Công Dân Việt! - Tác giả Thành Lộc

Hồi còn làm Ban Giám Khảo của VN’s Got Talents đến mùa thứ 2 thì có một bạn hâm mộ tại Hà Nội đã lấy chân dung tôi, Huy Tuấn, Thuý hạnh và MC Thanh Bạch ghép vào hình ảnh nhóm thầy trò đường tăng Tam Tạng đi thỉnh kinh trong Tây Du Ký để bày tỏ lòng ngưỡng mộ. Tôi có nói với bạn đó rằng tôi cảm kích lòng ngưỡng mộ của bạn ấy dành cho chương trình và riêng BGK&MC, nhưng xin đừng ghép tôi vào cái nhóm văn hoá Trung Quốc vì tôi không muốn trông thấy hình ảnh chính mình lại khoác bộ trang phục của họ để cổ suý cho một nền văn hoá của một quốc gia đang xâm lấn lãnh thổ và làm hại người dân tôi mỗi ngày trên biển đảo! Bạn ấy bảo tôi cực đoan, chính trị là chính trị mà nghệ thuật là nghệ thuật! Tôi nói trước đây tôi cũng đã từng nghĩ như vậy nhưng bây giờ thì không vì chính Trung Quốc cũng đã không nghĩ như vậy, họ là những kẻ xảo ngôn nên ta không cần phải tôn trọng và hãy lấy hình ảnh tôi ra khỏi bức ảnh ấy, người bạn này đã tỏ ra thất vọng và miệt thị tôi khá nặng! Lúc đó tôi có nghĩ chắc bạn này là 1 dư luận viên. Trong đợt kỷ niệm cho sự kiện của một hội chuyên ngành về sân khấu, người ta muốn dựng lại một số vở kịch lừng danh của nhà hát sân khấu nhỏ 5B mà một thời tôi đã gắn bó nghiệp diễn của mình với nơi đó, chỉ là một đợt hoạt động mang tính sự kiện thôi nhưng trong đó có vở Lôi Vũ (tác giả Tào Ngu – Trung Quốc) mà tôi đã thành công nhiều với vai Chu Xung. Tôi từ chối tham gia cũng vì lý do trên, không thể khác! Không thể viện lý do nghệ thuật khác với chính trị để chính mình tự làm tổn thương lòng tự trọng dân tộc của mình. Khi hai quốc gia còn là bạn bè tôn trọng chủ quyền của nhau thì nghệ thuật còn làm thăng hoa nhau được, chứ ai lại có thể đi tôn vinh văn hoá của một quốc gia nó bắn giết dân ta, xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của ta từng ngày từng giờ được? Tôi đã nói rõ quan điểm của mình như vậy với ban tổ chức và không hiểu sao sau đó đợt sự kiện đó cũng ngưng lại luôn, chắc vì không có kinh phí chứ không phải là từ tôi, tôi chỉ là hạt cát trong cái sa mạc showbiz Việt nhu nhược nầy! Cũng như có lần tôi từ chối làm đại sứ hình ảnh cho một sản phẩm của Trung Quốc (họ đài thọ tôi du lịch miễn phí bên đó) thì cũng có vài người bảo tôi dại đã để vuột khỏi tay 1 cây cờ !!! Rồi bây giờ là một danh sách dài ngoằng các tài tử minh tinh điện ảnh và nghệ sĩ của Trung Hoa lục địa mà “thần dân” xứ Việt chết mê chết mệt đã lên tiếng ủng hộ cái gọi là “đường lưỡi bò” láo xược trên biển Đông của chính quyền Trung Quốc, họ phản đối phán quyết của toà án quốc tế, bất chấp luật pháp và đi ngược lại với lương tri thế giới. Những cái tên như Phạm Băng Băng, Triệu Vy, Huỳnh Hiểu Minh, Lục Tiểu Linh Đồng… vốn đã xem chúng ta là thần dân của họ, tài nguyên nước ta là tài sản của quốc gia họ từ bao đời nay rồi! Vậy có đúng là nghệ thuật kinh tế đi trước để lót đường cho chính trị và xâm lược đi sau không? Các văn nghệ sĩ, các fans hâm mộ những soái ca, tỉ tỉ, những thứ ngôn tình hay nam thần ngọc nữ gì đó…..hãy tỉnh táo và sáng suốt mà lo bảo vệ những giá trị văn hoá Việt còn sót lại trong mong manh và chỉ có chúng ta mới là những người phải thể hiện lòng tự tôn dân tộc mình. Tôi không kêu gọi kỳ thị mà tôi kêu gọi sự thức tỉnh!

"trầm hương quyện bốn phương trời nghe phân vân rụng xuống đời hào hoa" - Thơ Nguyễn Đức Bạt Ngàn

tiếng người thôi thúc trong thơ

tiếng em huyển vọng xa mờ đâu đây

phai mòn theo dấu chim bay

viễn phương cố quận lòng này lao đao

có em lên giọt hồng đào

có ta với rượu kêu gào trong hương

với người đêm dịu dàng sương

có trăng khuyết nụ hoang đường ra đi

cánh tay khởi ngọn giao quỳ

súng gươm dàn dựng thành trì như không

tâm ta một sợi lông hồng

hóa thân ngỗng trắng tang bồng muôn thu

Tôi Đi Học - Tác giả Nguyễn Minh Hiệp

Tôi là một chuyên viên thư viện thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2005 tôi đi dự Hội nghị AUNILO (Mạng Liên Thư viện Trực tuyến các trường Đại học Đông Nam Á) (1) tại Đại học Sains, Penang, Malaysia. Một đồng nghiệp Malaysia nói với tôi rằng:
– Tại trường tôi có một số sinh viên Việt Nam đang theo học, nhưng không bằng ở Đại học Malaya ở Kuala Lumpur thì đông hơn. Tôi có một thắc mắc là tại sao sinh viên Việt Nam lại qua du học Malaysia. Tôi nhớ trước năm 1975 thế hệ cha chú chúng tôi qua học ở Sài Gòn nhiều lắm; hồi đó không hề thấy sinh viên Việt Nam qua học ở Malaysia?

Một câu hỏi đơn giản như thế mà khiến tôi cảm thấy nghẹn ngào. Biết trả lời sao đây!

Tôi sực nhớ lại hồi đó trong dịp hè mỗi khi tôi vào Sài Gòn chơi ba tôi luôn dặn dò:
– Con vào Sài Gòn đi dạo phố thì phải cẩn thận. Nghe nói bọn sinh viên Phi Luật Tân móc túi dữ lắm. Bọn chúng hay mặc áo chim cò (loè loẹt) dễ nhận biết lắm. 

Du học Sài Gòn là mơ ước của sinh viên Đông Nam Á trước năm 1975. Đại học tại Sài Gòn nói riêng và nền giáo dục với triết lý “Nhân bản – Dân tộc – Khai phóng” ngày xưa đã từng như thế. Thế mà ngày nay Đại học Việt Nam không được xếp một thứ hạng nào trong khu vực! Tại sao?

Câu hỏi này ai cũng có thể trả lời được. Nhưng đối với tôi, kể lại chuyện ngày xưa tôi đi học như thế nào – đó là câu trả lời hay nhất.

Tôi sinh trưởng tại Huế. Tôi đi học từ lớp Năm (Lớp Một ngày nay) đến khi tốt nghiệp Cử nhân đều miễn phí.

 ​Khi tôi bắt đầu nhập học trường Trung học (cấp 2) Hàm Nghi (2), học sinh được phân ngẫu nhiên trong 5 lớp. Sau nửa học kỳ 1, được phân lại mỗi lớp đều có học sinh giỏi, trung bình và kém, danh sách lớp này mới là chính thức trong suốt 4 năm học (Điều này trả lời thắc mắc của một vị bộ trưởng Giáo dục trên truyền hình : “Tôi vừa đi tham quan những trường trung học ở các nước Đông Nam Á. Thấy rằng số lượng học sinh giỏi và xuất sắc tương đương với ta nhưng tôi không hiểu tại sao họ không có học sinh yếu kém”). Bởi vì cách phân lớp như vậy sẽ có sự thi đua học tập theo lớp; còn mỗi học sinh thì thi đua với chính bản thân mình. Không hề có trường điểm, trường chuyên mà theo Giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn gọi là luyện gà nòi.  

Tiểu học mỗi ngày học một buổi. Trung học học theo tiết, chiều thứ Năm và chiều Thứ Bảy được nghỉ học theo quy định của bộ Giáo dục.

Lên Trung học đệ nhị cấp (cấp 3) đến Lớp Đệ Nhị (Lớp 11) và Lớp Đệ Nhất (Lớp 12) chúng tôi tham dự hai kỳ thi quốc gia rất nghiêm túc: Tú tài Bán phần và Tú tài Toàn phần (3).

Học sinh tốt nghiệp Tú tài Bán phần nếu không có điều kiện hay khả năng học tiếp thì có thể đi theo đường hướng nghiệp trong những trường dạy nghề để trở thành công nhân lành nghề trong tương lai.

Viện Đại học Huế có 5 trường thành viên: Sư phạm, Khoa học, Văn khoa, Y khoa, và Luật khoa. Sư phạm là trường uy tín nhất, là trường duy nhất tổ chức thi tuyển theo chỉ tiêu Nhà nước. Ra trường chắc chắn được phân công đi dạy. Trường Y khoa xét tuyển từ sinh viên năm thứ nhất Đại học Khoa học. Về sau trường này có tổ chức thi tuyển. Còn các trường khác chỉ ghi danh học, không thi cử gì hết.

Mặc dù Trường Đại học Sư Phạm là uy tín nhất nhưng quy mô của trường thì nhỏ, vì nhà trường chỉ dạy những môn Sư Phạm, các môn chuyên ngành chính thì sinh viên Sư phạm học chung với sinh viên trường Khoa học và Văn Khoa. Ra trường sinh viên nhận bằng Cử nhân Sư phạm được phân công đi dạy, hè sang năm về học những tín chỉ chuyên ngành còn lại sẽ nhận thêm một bằng Cử nhân chuyên ngành chính của mình (Toán, Lý, Văn, Anh văn, vv...) tại Đại học Khoa học hay Văn khoa. Giáo sư trung học hồi đó hầu hết đều có ít nhất là 2 bằng đại học.

Sinh viên học chính thức một trường nếu giỏi thì được ghi danh học bằng hai một trường khác và được hưởng chế độ “Miễn chuyên cần”. Hồi đó tôi học 2 trường Khoa học cho Lý-Hoá và Văn khoa cho Anh Văn đều miễn phí.

Viện Đại học có chương trình Giáo vụ 2 (Giáo vụ 1 là ở các trường thành viên) để tổ chức giảng dạy Ngoại ngữ chung cho toàn thể sinh viên năm thứ nhất cho toàn Viện Đại học. Và những môn nhiệm ý khác như “Quản trị xí nghiệp”, “Tin học căn bản”, “Âm nhạc và đời sống”, vv... Đây là chương trình học mang tính giao lưu rất thú vị. Viện Đại học trưng dụng cơ sở của các trường trung học trong hai buổi nghỉ của học sinh (chiều Thứ Năm và Thứ Bảy hàng tuần) để tập trung dạy Ngoại ngữ cho toàn thể sinh viên của năm trường thành viên, để đảm bảo sinh viên trong tất cả các trường có trình độ ngang nhau thì học chung với nhau. Tất cả sinh viên của Viện đại học được thi xếp lớp để phân hạng A,B,C,D trước khi chính thức vào các khóa học ngoại ngữ toàn Viện đại học. Trưng dụng luôn giáo sư dạy Ngoại ngữ của các trường trung học để dạy chương trình này. 

Viện Đại học không quản lý tiền lương của công nhân viên nhà trường. Hằng tháng nhân viên của Sở Tài chánh qua phát lương cho nhân viên tại Viện Đại học.

Cách tổ chức quản lý như thế này của thời Việt Nam Cộng hòa được các Đại học Đông Nam Á học tập. Ngày nay Việt Nam đi học tập lại các Đại học Đông Nam Á nhưng chưa có thể làm tốt được. Bởi vì Giáo dục ngoài phạm trù Tri thức còn có Đạo đức và Nhân văn.

---------------------
CHÚ THÍCH:
(1) AUNILO (ASEAN University Network Inter-Library Online) – Mạng Liên Thư viện Trực tuyến các trường Đại học Đông Nam Á gồm 30 thành viên đến từ 10 quốc gia trong khu vực: Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan, và Việt Nam. AUNILO tổ chức Hội nghị thường niên luân phiên tại các trường thành viên trong khu vực nhằm trao đổi thông tin và thảo luận nhằm xây dựng những giải pháp nhằm tăng cường năng lực của từng thư viện cũng như phối hợp chia sẻ thông tin, phục vụ mục tiêu đào tạo và nghiên cứu trong các trường đại học Đông Nam Á.

(2) Trường Trung học Hàm Nghi là một trong ba trường nổi tiếng của Xứ Huế sau Quốc Học và Đồng Khánh xưa, lại được mang tên của một vị vua Triều Nguyễn. Trường Hàm Nghi vốn có tên là Trường Trung học Thành Nội, được thành lập từ năm 1955 và có cơ sở giảng dạy tại Bộ Học (cũ) trước mặt vườn hoa Tôn Nhơn Phủ (nay là công ty thiết bị trường học Hàn Thuyên). Đến năm 1957, trường được dời về Trường Quốc Tử Giám Triều Nguyễn và đổi tên thành trường Trung học Hàm Nghi. Trường dành cho nam sinh từ Đệ Thất đến Đệ Tứ; từ niên khóa 1966-1967 trường mở thêm Đệ nhị cấp. Trường bị giải thể vào năm 1975.

(3) Tú tài Bán phần và Tú tài Toàn phần hay còn gọi là Tú tài I và Tú tài II là hai kỳ thi quốc gia để đánh giá học sinh bậc trung học thời Việt Nam Cộng hòa. Học sinh lớp Đệ Nhị (lớp 11) muốn học tiếp thì phải thi đậu bằng Tú tài I. Học sinh Lớp Đệ Nhất (lớp 12) phải thi đậu bằng Tú tài II mới hoàn tất bậc trung học. Đó là những kỳ thi Quốc gia rất nghiêm túc. Tỷ lệ học sinh đậu nói chung Tú tài I từ 15-30% ; Tú tài II từ 30-45%. Kết quả bằng Tú tài được xếp theo thứ tự Ưu, Bình, Bình Thứ, và Thứ.

Thịt bò Wagyu ‘chay’ được in từ công nghệ 3D

Cảnh sát Mỹ cứu nữ đồng nghiệp thoát nạn trong gang tấc

Bay cùng ngỗng trời

London bị cho là trung tâm của hệ thống mờ ám che giấu tiền bẩn trên toàn thế giới

Thuốc mới chống Kung Flu, giảm nửa rủi ro nhập viện và tử vong

Dân mong được hạ giá xét nghiệm Kung Flu

Không còn chọn lựa, dân đành tiêm vaccine Tàu cộng

Quý 3: Gần 32 triệu người ảnh hưởng thu nhập vì Kung Flu

Mỹ tặng thêm Việt Nam vắc-xin, nâng tổng cộng thành 8,5 triệu liều

Dân mong trở lại cuộc mưu sinh khi ‘mở cửa’

Những trẻ em Afghanistan trốn dưới hầm xe tải

Báo cáo gây sốc : Giáo hội Công giáo là nơi có tỉ lệ ấu dâm gần như cao nhất nước Pháp

Đầu mùa tranh cử tổng thống Pháp: Không khí ''uể oải'' gây lo ngại

Liên Hiệp Châu Âu lập chiến lược mới để gia tăng hiện diện ở Ấn Độ-Thái Bình Dương

Khí đốt tăng giá tại châu Âu : Nga là thủ phạm ?

Việt Nam mở lại đường bay nội địa từ ngày 10/10

Gian nan lội lũ về quê

Báo Nhà nước lên án báo cáo nhân quyền của Mạng lưới Nhân quyền Việt Nam

Thành hồ mở cửa lại chợ, tiểu thương vẫn than trời!

Ông Trọng: "Tính ưu việt của chế độ XHCN nước ta tiếp tục phát huy cao độ!"

Phóng viên Nga, Philippines đoạt Giải Noel Hòa Bình

Thứ Sáu, 8 tháng 10, 2021

Vết Chai Mềm - Tác giả Nguyễn Đình Phượng Uyển

Lần về Việt Nam gần đây nhất, tôi lặn lội đi kiếm bà để xin mấy cuốn sách bà vừa tái bản. May, đang lúc bà lên Sài Gòn chơi nên tôi ghé dễ dàng. Bà soạn sẵn cho tôi chín cuốn, có chữ ký hẳn hoi, bảnh chưa?

Xưa, bà ở làng Báo Chí, đường số 2, còn nhà tôi đường 4 , cách nhau vài trăm mét. Hình như bà và gia đình tôi chỉ thân nhau từ sau 30/4, lúc bố tôi và bà phải họp hành, trình diện gì đó ở Hội Văn Nghệ Sĩ.

Khi bố ở tù, mẹ tôi gắn bó với bà hơn vì cả hai đều cùng cảnh ngộ, một mình nuôi đàn con nhỏ lít chít. Hai bà chạy ngược chạy xuôi kiếm cơm, ai chỉ gì làm nấy, hùn hạp, đầu tư sản xuất, cứ được dăm ba bữa thì dẹp tiệm, càng làm càng lỗ, lắm lúc thúc thủ, hai bà chỉ biết chia sẻ với nhau mấy hũ chao bé bằng nắm tay hay bát nước mắm kho quẹt, gọi là thức ăn cho lũ trẻ. 

Đơn độc gồng gánh nuôi con, trong đó có một đứa bị bại não, nhưng nhà bà dường như luôn có khách ở lại chơi dăm bữa nửa tháng, có khi cả năm, không biết bằng cách nào mà bà thầu được hết. Phụ nữ hay những cặp vợ chồng đến ở chung đã đành, lắm lúc mấy ông – chả biết có độc thân không- cũng xin tá túc, bà OK tuốt luốt. Bà kể với mẹ tôi:

“ Giữa đêm thằng đó mò qua phòng em, bảo đau bụng đau bão, cho xin miếng dầu, em ôm chặt lấy nó rồi la toáng làng nước, nó tông cửa chạy mất đất.” 

Cũng vì khách khứa ra vào nườm nượp nên ông tổ trưởng cú vọ khoái rình rập bà để đi tâu bẩm, lập công. Ban ngày ổng ngồi trên mấy cục đá to, trước cửa nhà bà, chõ mắt vào chả cần giấu diếm hay ngượng ngùng, ban đêm ổng trèo lên tường, nhô đầu thám thính, bà tức mình chửi té tát “ Tao mặc quần mặc áo chứ tao có ở trần ở truồng đâu mà tụi bay rình rập quài”

Tôi nhớ mái hiên ngoài sân bà treo cây ba toong, móc lá cờ đỏ sao vàng, to cỡ tờ A3, đầu gậy gắn thêm một miếng xơ mướp khô quắt queo, đen thùi lùi. Bà cứ để thế từ năm nay qua tháng nọ, bạc thếch, bẩn thỉu. Ngày lễ ngày lộc, công an, tổ trưởng phải đập cửa từng hộ gia đình bắt treo cờ, bà yêu nước 24/24 nên công an không cần nhọc sức.

Nói tới công an, phải nhắc đến chuyện tư gia của bà thường bị chúng lục soát giữa đêm hôm khuya khoắt, có đêm lùng sục tới hai lần với súng ống, biên bản. Họ muốn dằn mặt, muốn đe dọa người cầm bút, bà điên tiết “ Mấy chú cứ dọn chỗ ngoài đồn cho mẹ con tôi, nhất là đứa con tật nguyền này ra đó ở, khỏi mất công lay chúng tôi dậy một đêm mấy lần kiểm tra hộ khẩu, hộ khiếc.”  

Việt Cộng càng hạnh họe, bà càng được nhiều người yêu mến nên thời cả nước lầm than, đói khát nhưng mỗi khi bà lên phố, thể nào cũng có người mời mọc bà ăn món này món kia. Một chàng được gọi là “Đại đế ve chai”, nghe nói giàu lắm, mở một chầu nhậu linh đình, thết đãi  nữ văn sĩ. 

Nhìn bà uống rượu, hút thuốc lá sành sõi, lại là người chuyên viết về mấy cô gái điếm, ổng tưởng ngon, chớt nhả, ngả ngớn, bà cảnh cáo đập guốc lên bàn cái rầm, ổng chưa sợ, lại tiếp tục nói nhăng nói cuội, bà tương thêm chiếc guốc còn lại rồi hất hết mâm bát rượu chè xuống đất, đanh mặt:

“ Được rồi. Anh muốn tui hun anh phải không? Tui ra điều kiện, anh làm được tui sẽ ôm hun anh tại chỗ.” 

Cả bàn tiệc nhao nhao, phấn chấn, cổ vũ. Đại đế đâu thể để mất mặt, gật đầu, gật đít. 

“ Ông cởi hết quần áo, chạy một vòng ngoài đường, về đây tui hun.”

Cả mấy cô tiếp viên quanh đó cũng hùa vào vỗ tay đốp đốp “ Chơi đi. Em hun anh nữa.” “ Em luôn” 

 Bà tả “Cái thằng, mắt híp như cọng chỉ.” vậy mà dám giỡn mặt với bà bác, đúng là gan cùng mình. Sau, được dịp thấy “cận cảnh” Đại đế, tôi phải công nhận bà tả đôi mắt của ổng hay ác liệt, mắt lươn chưa chuẩn. Bà đã ví von thì đối tượng chỉ có nước từ chết tới bị thương, ví dụ một thơ sĩ nào đó bắt bà chịu trận nghe chàng ngâm nga cả buổi, bà lắc đầu kể với bố “ Nó hãm thơ vô tai tui, ông.”

Má bà ở tận Lộc Ninh, khá giả nhờ vào vườn Tiêu bạt ngàn. Ngày ấy Tiêu là thứ để xuất khẩu, mỗi ký bán cả chỉ vàng, đủ sống trong một tháng. Ngoài Tiêu, vườn còn trồng Chôm Chôm, Nhãn…toàn những thứ trái cây đắt tiền. Ngăn sông cách chợ, đường sá xa xôi, bên ngoại không thể chu cấp cho mẹ con bà rách rưới trên Saigon nên bà đành bán căn nhà trong làng Báo, đem con về Lộc Ninh sinh sống, thỉnh thoảng quay về làng thăm hàng xóm vài ngày, lên Saigon bát phố.

Nghe bà nói về lợi tức trồng Tiêu - tính bằng vàng cơ mà -  lúc đợi Tiêu ra hạt, nhà vườn sẽ trồng đậu xanh, đậu phộng, “ Lấy ngắn nuôi dài”…. bố mẹ tôi thấy có mòi kiếm sống, mượn tiền mượn bạc xuống Lộc Ninh làm nông dân trồng trọt, cày sâu cuốc bẫm. Cả năm trời canh tác, ôm mộng vui thú điền viên, bố mẹ tôi tha về được vài ký đậu phộng cho con cái ăn thử rồi kiệt sức, chào thua, vứt hết đất đai khai hoang, vứt hết hoa màu cho đỡ tốn tiền đi lại, về nhà trông chừng lũ con bơ vơ, xơ xác. Vì vườn Tiêu của bà đã có sẵn luống, nọc, đất, phân, nhân công, máy móc… còn bố mẹ tôi bắt đầu từ Zero, vốn liếng không có, đem sức vóc liễu yếu đào tơ ra cày cuốc thay cho máy, thay cho người để đổi lấy vàng, được à?

Sau đó Tiêu hết thời, bà và các con làm đủ thứ nghề sinh sống: nuôi Dê, nuôi gà đá, cá kiểng…

Bà kể cậu con trai cưng mấy con gà như trứng mỏng, sáng ngày ra lo rửa chân rửa tay, móc mồm móc mũi gà sạch sẽ nên “ Tao ước làm con gà để mai mốt mày cũng lo cho tao như vậy…” 

Hôm tôi nhận của bà mấy cuốn sách, vài bữa sau nghe tin bà mổ ung thư. Tôi bàng hoàng.

May mắn, bà qua cơn nguy kịch nhưng xuống sắc, gầy nhom, đầu bạc trắng, tưởng không xong, ai dè bà khỏe dần, hình bà chụp trên Facebook trông hồng hào tươi tắn. Những năm gần đây bà lãng tai nặng, đeo máy cũng không nghe gì. Con trai bà than mỗi lần nói chuyện với bà, mệt lắm, phải gào to. Bà cũng như bố tôi lúc này: yếu ớt, mong manh, lặng lẽ, ít ăn, ít ngủ…nhưng tôi tin bà vẫn giữ phong cách lạc quan, mạnh mẽ, hài hước, không than trách, không tuyệt vọng, có lẽ vì bà đã kinh qua quá nhiều đau khổ, chả thể khổ hơn, đau hơn. 

Nhắc đến đứa con gái bại não nay đã gần năm mươi tuổi, ăn uống, ngủ nghỉ, đi vệ sinh…tại chỗ, mặt bà tỉnh bơ “ Bác nhờ nó nhiều lắm đó. Bạn đọc biết nó bịnh, gửi tiền giúp đỡ, bác sửa được căn nhà” 

Nhắc đến chồng, rũ áo ra đi từ bận con còn thơ dại, đến khi “Sắp chết nên lương tâm ổng mọc răng, quay về kiếm vợ con, thuật lại việc mổ tim, vạch áo cho bác xem vết thẹo, bác chọc, ông cũng có trái tim để mổ sao?”, mắt bà không chút gợn buồn, miệng cười thành tiếng. 

Bà nói bà chẳng khóc bao giờ, chai sạn đến mức lúc mẹ bà mất, hàng xóm đi rình xem bà có nhỏ lệ không mà chả thấy dù lòng bà đau ngấu nghiến. 

Dường như những vết chai sạn đó lại mềm hơn bất cứ thứ gì….

Tượng đài hay tại đường?

Chiếc xe này đèo cả gia đình người công nhân từ Bình Dương về đến đỉnh đèo Hải Vân. 

Do hỏng không thể khắc phục được để đi tiếp lộ trình về quê. Gia đình người công nhân đã được các nhà thiện nguyện Đà Nẵng mua lại chiếc xe với giá không đồng và họ đã bán lại cho gia đình anh chiếc xe mới keng chưa có biển số, cũng với giá không đồng.

Với chiếc xe mới ấy hi vọng trên  đoạn đường hồi hương, gia đình anh được an ủi bằng nụ cười khi nghĩ về tấm lòng người Đà Nẵng,

Biết đâu hình ảnh chiếc xe này sẽ truyền cảm hứng cho các nhà điêu khắc trong tương lai khi họ muốn dựng tượng đài trên đỉnh đèo Hải Vân để ghi nhận cuộc tháo chạy này

David với Goliath: Đài Loan với Trung Cộng, từ thế thủ sang thế công

Trường ca Con Đường Cái Quan, nhạc Phạm Duy và Duy Cường hòa tấu

Suites violoncelle JS Bach by Marc Coppey

Tàu cộng leo thang hăm dọa, trắc nghiệm sức bền của dân Đài Loan

Tên lửa siêu thanh: Kim Jong Un “khua chiêng gõ trống” để thúc ép Joe Biden

Yếu tố thúc đẩy Việt Nam chuyển từ "Zero Covid" sang sống chung với virus corona

Tân thủ tướng Nhật muốn “khóa chặt” cửa vào TPP đối với Trung Quốc ?

Công nghệ : Liên Âu cần chiến lược riêng để tránh bị kẹt trong đối đầu Mỹ-Trung

Tên lửa siêu thanh khơi dậy cuộc chạy đua vũ khí hạng nặng

Hàn Quốc : Tác động của dịch Kung Flu đến tâm lý, việc làm của giới trẻ

Tập Cận Bình lại đả hổ, hai cọp dữ vào chuồng

Lên mạng xin tiền chữa trị Kung Flu

Tham quan hội chợ nghệ thuật ở Mỹ

Dân mong được tự do đi lại, làm ăn để ‘hồi sinh’ sau giãn cách

Những khu chợ tháng 10 ở Mỹ

Dân biểu trình dự luật đặt tên một bưu điện ở Mỹ là Trần Hưng Đạo

Mỹ sẽ cạnh tranh, thách thức Trung Quốc ‘khốc liệt’

Sau Afghanistan, EU tự hỏi liệu có nên dựa vào Mỹ

Vô gia cư thời Kung Flu

‘Chuông nguyện hồn ai’

Món chay mới: Trứng và tôm làm từ thực vật

Moderna sắp xây nhà máy sản xuất vaccine tại châu Phi

Đài Loan tìm kiếm ủng hộ quốc tế trước hành xử của Tàu cộng

Dân mong trở lại cuộc mưu sinh khi ‘mở cửa’

Từ Kabul tới Washington: Câu chuyện của một gia đình tị nạn

Việt Nam sẽ giảm thuế hàng Mỹ để giảm căng thẳng thương mại

Một người tuyên bố khởi kiện vì bị cưỡng chế xét nghiệm COVID

Quân đội ở thành hồ hứa giúp đưa dân về quê

Covid: Làm thế nào để chuỗi cung ứng Việt Nam không đứt đoạn?

Công nhân Đà Nẵng đi làm lại sau dịch: vừa mừng vừa lo!

Đài Loan khởi động mừng quốc khánh

Thêm người bị bắt theo điều 117 vì viết bài trên Facebook

Bộ Y tế VN nghiên cứu chuyển hướng cách ly người dân về quê.

Thượng Nghị sĩ Pháp đến thăm Đài Loan

Đà Nẵng dự tính cho học sinh đi học lại: phụ huynh mừng ít, lo nhiều!

Tổng thống Nga mừng sinh nhật 69 tuổi

Thứ Ba, 5 tháng 10, 2021

Đối ngoại hung hăng là trò nhăng, nan đề kinh tế của Bắc Kinh mới là thật!

Vĩnh biệt hùm xám đường số 4 - Tác giả Đặng Văn Âu

Đêm qua, lúc 20 giờ địa phương Calfornia, ngày thứ Sáu 24 tháng 9, người cháu con ông anh Cả của tôi ở Hà Nội gọi điện thoại báo tin: Bác Đặng Văn Việt mới qua đời.

Đặng Văn Việt có danh hiệu “Con Hùm Xám Đường số 4” do Thực dân Pháp đặt, vì anh đã chỉ huy Trung Đoàn 174 (một trong ba Trung Đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội Việt Minh) đánh tan hai Binh Đoàn của Thực dân Pháp là Trung tá Marcel Lepage và Pierre Charton trên đường biên giới số 4. Năm 2000, những sĩ quan trong Binh đoàn Pháp mang quà sang Việt Nam mừng thọ 80 tuổi Con Hùm Xám vì sự đối xử văn minh theo quy ước Genève của Trung Đoàn trưởng Đặng Văn Việt.

Anh Đặng Văn Việt là con trai bác ruột của tôi – Thượng thư Đặng Văn Hướng – người từng được Hồ Chí Minh mời làm Bộ trưởng Không Bộ (Ministre sans Portefeuille, tức là Quốc Vụ Khanh thời VNCH) trong chính phủ Liên Hiệp năm 1945.

Đặng Văn Việt, sinh viên năm thứ 3 trường Y Khoa Hà Nội, rời trường sau khi Nhật đảo chánh Pháp, tham gia vào Trường Thanh Niên Tiền Tuyến (một loại trường Quân sự) do Luật sư Phan Anh, Bộ trưởng Thanh Niên trong chính phủ Trần Trọng Kim, thành lập. Hiệu trưởng của trường là Giáo sư Tạ Quang Bửu, người được mô tả là trí thức hàng đầu của Nghệ An, vì xuất sắc trong lĩnh vực khoa học, toán học, triết học, từng du học nhiều năm tại Pháp và tại Anh Quốc.

Dù hai anh em ở khác chiến tuyến, nhưng tôi rất yêu quý anh Việt, vì anh có bản chất hiền lành, thật thà đến độ ngây thơ, khiến đôi khi tôi phát cáu, lớn tiếng với anh mà anh không giận. Khi anh Việt sang thăm bà con ở Mỹ, tôi “dụ dỗ” anh ở lại, nhưng anh nhất định về, vì anh nói rằng đã là Cọp sinh ra ở đâu thì Cọp phải chết ở đó! Tiếc rằng dưới chế độ cộng sản, cọp đã bị đảng dũa hết móng vuốt!

Năm 2011, các con của ông anh cuối của tôi (Đặng Văn Châu) đem tro cốt của bố từ Pháp về chôn tại nghĩa trang dòng họ Đặng ở Nghệ An. Dù bị địch xem là “thành phần có nợ máu với nhân dân”, tôi vẫn quyết định trở về nước, vì tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn của tôi với ông anh đã thương yêu mình hết mực, thây kệ bản thân mình ra sao thì ra. Tôi đã bị hai Công An Văn Hóa giữ lại làm việc tại phi trường Nội Bài suốt 90 phút đồng hồ và vài ngày sau đó tại khách sạn hơn 4 giờ. Lúc bấy giờ anh Việt đã 91 tuổi, nhưng anh đến đón tôi đi chơi loanh quanh ở Hà Nội trên chiếc “scooter” cà tàng từ thời Bảo Đại còn trị vì, khiến cho tôi ngồi đàng sau cảm thấy bất an hơn cả khi lái máy bay vào đất địch.

Anh Việt thu xếp cho tôi có cuộc gặp gỡ với những đồng chí thuộc cấp của anh trước để trò chuyện. Những người này vốn con nhà tư sản nên đường binh nghiệp cũng lận đận giống anh Việt, cứ mang lon Trung tá Trung Đoàn trưởng Trung đoàn 174 lúc mới 27 tuổi cho tới chết, mặc dầu nổi tiếng là một thiên tài quân sự, đánh trận nào thắng trận nấy, được Thực dân Pháp nể phục, phong cho anh danh hiệu “Hùm Xám”,. Trong khi đó, Chu Huy Mân, gốc bần cố nông, thuộc cấp của anh Việt được thăng chức Đại tướng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung Ương!

Qua màn giới thiệu thằng em “giặc lái” của anh Việt, tôi nói lời mở đầu:

“Thưa quý anh,

Xin các anh cho phép tôi được nói lời thẳng thắn của một quân nhân Miền Nam quen thói bộc trực. Tôi rất thương xót cảnh ngộ của các anh, vì trót sinh ra trong gia đình tiểu tư sản, đã chiến đấu hết mình cho Tổ Quốc, nhưng bị cái “chủ nghĩa lý lịch” phân loại, nên không được trọng dụng. Tôi là phi công ở phía thua trận, chứ không phải thua cuộc. Tháng 4 năm 1975 đảng cộng sản đã chiến thắng, nhưng toàn dân Việt Nam đã thua. Thua một cách đau đớn vì năm 1979 bị quân Trung cộng tràn sang dạy cho một bài học mà đảng cắn răng chịu đựng. Vẫn tiếp tục cam phận làm đàn em!

Nếu năm 1945, tôi đủ tuổi lính, có lẽ cũng tham gia Mặt trận Việt Minh như các anh. Có thể tôi đã vùi thây trên chiến trường hoặc may mắn còn sống sót thì cũng chịu chung thân phận như các anh ngày hôm nay. Năm lên 10 tuổi, nghe tin anh Việt đánh tan hai Binh Đoàn Pháp, tôi tự hào vì anh minh lập chiến công, đã tung nắm tay lên trời và miệng hoan hô “Hồ Chí Minh muôn năm”, nhưng sau đó hai năm tôi chứng kiến mấy ông du kích chém bay đầu một người phu xe kéo vì tội kéo xe cho Tây. Không bao lâu sau, tôi lại chứng kiến một cậu học trò trạc tuổi tôi đi qua làng, bị du kích nghi làm việc cho Pháp vì trên túi áo sơ-mi trắng có giắt hai cây bút nguyên tử màu xanh đỏ. Ba màu xanh trắng đỏ là biểu tượng cờ tam tài của Thực dân. Tra khảo mãi, cậu bé vẫn nói cháu không phải làm việc cho Tây. Thế là cậu bé bị du kích đánh chết.

Từ đó, tôi ghê tởm sự man rợ của Việt Minh. Dù chỉ là đứa con nít, tôi đã nghĩ nếu Việt Minh thắng Pháp thì đất nước mình sẽ tệ hại hơn bị Thực dân Pháp đô hộ. Quả nhiên, điều tôi nghĩ không sai! Thành phố Hà Nội hôm nay có nhiều nhà cao tầng hơn trước, nhưng người dân vẫn bị ức chế, trí thức không thể mở miệng thì giành độc lập để làm gì?

Lúc tị nạn cộng sản tại Hoa Kỳ, tôi có lần nói chuyện điện thoại với bác sĩ Nguyễn Khắc Viện – anh ruột của bà chị dâu tôi – ở Saigon. Tôi cảm thấy thương cho người dân Việt Nam vì hình như nước mình bị quỷ ám hay sao đó, mà người nào học càng cao, bằng cấp càng lớn thì càng ngu. Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện bào chữa anh ngây thơ. Nhưng tôi quả quyết trí thức Việt Nam ngu, vì ở Miền Nam có tự do, đời sống vật chất đầy đủ, mà ủng hộ chiêu bài “Chống Mỹ Cứu Nước” là ngu, chứ không phải ngây thơ! Bằng cớ là khi cộng sản chiếm Miền Nam thì trí thức mới vỡ mặt, tìm đường vượt biển.

Hôm qua tôi nói chuyện với anh Đặng Văn Việt. Anh không hề biết Trần Dân Tiên, CB là bút hiệu của ông Hồ Chí Minh. Anh không hề biết Hồ Chí Minh ngồi chứng kiến cảnh đấu tố bà Cát Hanh Long Nguyễn Thị Năm, ân nhân của ông Hồ. Đảng cộng sản thi hành chính sách bưng bít, ngu dân thì tôi xin bảo đảm với các anh rằng nước Việt Nam ta trước sau gì cũng sẽ một lần nữa trở thành Giao Chỉ Quận của Trung cộng…”Mấy đồng chí của anh Việt đều lắc đầu chán nản, khi nghe tôi nói một hơi dài. Họ thú nhận nhờ có sự “giao lưu” với tôi hôm nay mà họ mới biết một số chuyện chưa hề được nghe ai nói tới. Bây giờ họ sống bằng tiền hưu chết đói. Dù bất mãn chế độ, nhưng họ đều cam phận. Bởi vì lên tiếng phản kháng cũng chẳng đi đến đâu, mà còn bị mấy chú Công An tuổi đáng tuổi con mình làm khó dễ, bị mất sổ hưu như chơi.

Anh Việt khoe với tôi: “Anh làm được mấy chuyện hay lắm chú ạ! Anh đã gửi đơn lên Bộ Chính Trị, lên Ban Chấp Hành Trung Ương yêu cầu đảng thi hành ba việc:

Thứ nhất, yêu cầu đảng trả lại danh dự cho Bác (tức là Thượng thư Đặng văn Hướng, Bố của anh Việt).

Thứ hai, yêu cầu đảng phục hoạt Phong trào Hướng Đạo Sinh để đào tạo thanh niên.

Thứ ba, yêu cầu đảng nhìn nhận Sinh viên Trường Thanh Niên Tiền Tuyến có công Chống Pháp Giành Độc Lập”.

Tôi trả lời: “Em một lần nữa xin lỗi anh Việt nhé! Dù anh là một nhà quân sự đại tài, ngồi viết mấy cuốn Hồi Ký về lịch sử chiến tranh của dân Việt, nhưng anh vẫn ngây thơ một cách lạ lùng. Anh đòi đảng phục hồi danh dự cho Bác là đảng không thể nào làm được. Bởi vì đảng cộng sản là đảng ăn cắp, ăn cướp, làm gì có danh dự để trả lại cho Bác? Đảng đã có Đoàn Thanh Niên Cộng Sản thì đời nào đảng cho phép phục hoạt Phong Trào Hướng Đạo? Anh không thấy tôn giáo còn bị đảng quốc doanh, thì Hướng Đạo cũng quốc doanh nữa làm sao được? Còn về Sinh viên Trường Thanh Niên Tiền Tuyến đều được đào tạo thời Chính phủ Trần Trọng Kim thân Nhật, đều là con nhà tư sản mà đảng nhìn nhận có công lao đánh Pháp, thì hóa ra đó là việc làm bỉ mặt những Tướng lãnh xuất thân bần cố nông hay sao?

Nghe tôi phản bác, anh Việt tỏ ra buồn rầu. Còn tôi thì cảm thấy thương ông anh mình sống với cộng sản gần hết đời, mà chẳng hiểu một chút gì về bản chất cộng sản. Sau mấy ngày ở Hà Nội, tôi theo mấy cháu về Nghệ An chôn tro cốt anh tôi tại nghĩa trang dòng họ Đặng và làm giỗ Đại Tôn ở Nhà Thờ Họ. Hai anh em ở chung phòng khách sạn ba ngày, tôi cãi anh Việt đủ cả ba ngày, vì anh vẫn ngây thơ như một chàng sinh viên mới bước chân vào đời, mặc dù anh hơn tôi 20 tuổi và có một quá khứ lẫy lừng.

Tôi hỏi Sinh nhật 80 tuổi của anh, đảng có tặng anh cái gì không? Anh lắc đầu bảo không! Tôi nói: “Anh thấy chưa? Dù bọn Thực dân bị anh đánh tả tơi, bây giờ có người mang lon Tướng, nhưng vẫn nhớ ngày sinh nhật của anh, họ mang quà từ Pháp sang Việt Nam mừng anh, trong khi đó đảng coi anh không ra gì. Vậy em nói thà trước kia anh đừng đánh Pháp giành độc lập thì Bác trai không bị đảng đấu tố cho tới chết, Bác gái không uống thuốc độc tự tử, vì quá kinh hãi cộng sản, có đúng không? Anh có biết thân sinh Giáo sư Trần Đức Thảo than thở với con ông điều gì không? “Giá như ngày xưa tôi cho anh học nghề thợ nề, thợ mộc thì ngày nay cái thân anh đỡ khổ, cái thân tôi đỡ khổ và cái dân tộc này đỡ khổ”. Đó là những lời ai oán của một cụ già tận tụy suốt đời nuôi con ăn học mà con lại góp phần vào sự khổ hạnh của dân tộc! Anh Việt thở dài: “Thôi! Anh hiểu rồi! Chú đừng nói nữa chỉ làm anh buồn thêm!”

Bây giờ người anh hùng năm xưa được Thực dân ngưỡng mộ, phong cho danh hiệu “CON HÙM XÁM ĐƯỜNG SỐ BỐN” đã về Trời ở tuổi 101. Em viết bài này để tưởng niệm một người anh thật thà, lương thiện, một anh hùng mạt vận vì chẳng may bị sinh vào dòng dõi danh gia vọng tộc, không thuộc thành phần bần cố nông, cạo mủ cao su ở đồn điền của Tây như Lê Đức Anh để được thăng quan tiến chức trong chế độ.

Em cầu chúc anh Việt mau siêu thoát. Em xin ghi lại vài dòng tiểu sử của anh để thế hệ sau hiểu cảnh ngộ trớ trêu của một người suốt đời mơ ước độc lập, tự do mà mộng không thành. Hy vọng đất nước thoát khỏi nô lệ Trung cộng rất mong manh.

========

Sơ lược Tiểu sử: Đặng Văn Việt sinh năm 1920, người làng Nho Lâm, xã Diễn Thọ, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Gia đình ông có nhiều người nổi tiếng. Tổ tiên ông là danh tướng Đặng Tất, Đặng Dung thời Hậu Trần. Ông nội của ông là Đình nguyên Hoàng giáp Đặng Văn Thụy (khoa Giáp Thìn – 1904), từng làm Tế tửu Quốc tử Giám. Bà nội của ông là bà Cao Thị Bích, con gái của Đông các Đại học sĩ Cao Xuân Dục. Cha ông là Phó bảng Đặng Văn Hướng (khoa Kỷ Mùi 1919), Tham tri Bộ Hình triều đình nhà Nguyễn, Tổng đốc Nghệ An thuộc chính phủ Trần Trọng Kim. Từ năm 1947, ông Đặng văn Hướng là Quốc vụ khanh đặc trách công tác ở 3 tỉnh Thanh – Nghệ – Tĩnh trong Chính phủ Hồ Chí Minh. Mẹ của ông là bà Hoàng Thị Hiến, con gái đầu của cụ Hoàng Đạo Phương. Cụ Phương là anh ruột học giả Hoàng Đạo Thúy, người Anh Cả của Hướng Đạo Sinh Việt Nam.

Hai người dì đều lấy những nhân vật nổi tiếng như bà Hoàng Thị Hảo lấy ông Trịnh Văn Bính (từng giữ chức Thứ trưởng Bộ Tài chính) hay bà Hoàng Thị Minh lấy thương gia Trịnh Văn Bô, chủ ngôi nhà 48 Hàng Ngang, Hà Nội, nơi Hồ Chí Minh ngồi viết Tuyên ngôn Độc lập. Tài sản của ông bà Trịnh Văn Bô bị đảng cướp mất, đòi nhiều lần, nhưng đảng không chịu trả.

Ý Thơ Trong Lời Nhạc Phạm Duy

Kinh tế Liên Xô rồi Trung Cộng... và sự lầm lẫn của Tây phương!

French clergy abused 216,000 victims since 1950

Record number of Chinese planes enter Taiwan air defence zone

Haitian migrants return to face uncertain future

Người Việt hải ngoại tưởng niệm anh hùng Nguyễn Trung Trực

Thi đấu thử nghiệm tiền Olympic 2022: Phải chích ngừa Kung Flu

Đại diện Thương mại Mỹ: Đã tới lúc phải mạnh tay với Tàu cộng

Lo ngại Tàu cộng, doanh nghiệp Đài Loan muốn VN hỗ trợ gia nhập CPTPP

Chạy khỏi Sài Gòn không phải sợ dịch mà vì kiệt quệ

Đoạn tuyệt với quá khứ quân phiệt, Đài Loan tính bỏ tượng Tưởng Giới Thạch

Nga sẽ phát triển mạnh tầu ngầm nguyên tử, nếu bị AUKUS đe dọa

Sách nhiễu Đài Loan, Tàu cộng muốn đi đến chiến tranh ?

Kung Flu: Euro Chamber of Commmerce và doanh nghiệp châu Âu vận động các chính phủ viện trợ Việt Nam chống dịch

Tàu ngầm : Úc phải thủ thế trước sự hiếp đáp của Trung Quốc

Vũ khí của Pháp trong câu lạc bộ Mỹ, Nga và Tàu

Tân Calédonie : Bóng dáng Tàu cộng trong cuộc trưng cầu dân ý thứ ba về độc lập

Liên minh AUKUS : 12 tàu ngầm và vài bài học cho Pháp

Paris-Washington: Làm sao tái hợp sau khi bị "phản bội"

Một bà ở Vĩnh Phúc bị bắt vì cáo buộc “xúc phạm uy tính lãnh đạo huyện”

Ông lão leo 177 ngọn núi ở Scotland

Gỡ chốt, sống chung với dịch, và…

Thủ tướng Việt Nam yêu cầu làm rõ giá bộ xét nghiệm Kung Flu

Đồng Nai: Dân phòng đánh dân

Tự trị đại học

"Ngày trước 1975 Sinh Viên các trường Đại học ở Miền Nam (VNCH) rất được coi trọng, và họ cũng có tinh thần tự do, luôn đi đầu và có tính dẫn dắt các phong trào tiến bộ xã hội...giống như Sinh viên Hồng Kông đang làm ngày nay..., mà còn hơn Hồng Kông là khi đó học sinh lớp 6 ở Huế đã tham gia biểu tình.

Trường Đại học VNCH có quyền tự chủ rất cao, trường học là bất khả xâm phạm, chỉ khi Giám đốc các trường đồng ý thì cảnh sát mới được quyền vào trường... Tổng hội Sinh viên Huế là một tòa biệt thự rất lớn, có trang bị đủ, được chính quyền lúc đó đầu tư khá nhiều tiền của cho sinh viên hoạt động thuận lợi, nhưng tự do...Sinh viên hồi trước 1975 thì chủ yếu chống lại (chính sách của) Chính quyền mà SV cho là sai trái, nhưng chính quyền thì lại cung cấp nguồn lực vật chất và đảm bảo an toàn, quyền tự do cho SV hoạt động tự chủ...Văn hóa của các nước Nhật, Đài Loan, Hồng Kông... đều như vậy..."

Đọc ý kiến của Cô Giáo Dao Thu ở dưới thì thấy môi trường Đại Học của CHXHCN Việt Nam thật khác người, nó như là một ngoại lệ của văn minh tiến bộ, của Đại Học Thế giới.

"BCH ĐTN- HSV khoa NN&VH Trung Quốc xin thông báo, nhắc nhở các đồng chí cán bộ lớp phổ biến đến chi Đoàn mình 2 việc như sau:

1. Hiện nay trên nhiều trang mạng xuất hiện thư ngỏ của 61 đồng chí Đảng viên gửi thủ tướng chính phủ về việc thay đổi chế độ. Đây là một vấn đề nhạy cảm, đề nghị các sinh viên không tham gia share, like hay comment gì về hoạt động trên.

2. Sinh viên không tham gia các cuộc biểu tình, chống đối gây mất an ninh trật tự và an ninh ổn định quốc gia, nhất là các cuộc biểu tình vào khoảng thời gian kỉ niệm 60 năm giải phóng thủ đô sắp tới. Sinh viên sẽ phải chịu các hình thức kỉ luật nếu để nhà trường phát hiện!

Trân trọng cảm ơn các đồng chí!"

Nếu SV thực hiện đúng thông báo trên thì Sinh viên VN còn không có tự do nhân quyền (quyền tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do biểu tình, tự do hội họp...) nói gì đến tự do học thuật, và đúng như một câu mà ai đó đã nói: "Việt Nam chúng ta ngày nay đang đi lùi đến tương lai".

Giáo dục Mỹ từ trải nghiệm - Tác giả Huỳnh Viễn.

Trước khi đến Mỹ để học ngành ngữ văn Anh và quản lý giáo dục, tôi cũng có những suy nghĩ tiêu cực như thế về môi trường giáo dục của Mỹ. Nhưng sáu năm học tập và làm việc ở Mỹ đã cho tôi những kinh nghiệm thực tế và khác biệt hoàn toàn về nền giáo dục Mỹ, một nền giáo dục đầy khoa học, nhân văn và rất đáng để chúng ta học tập nếu thực sự muốn thay đổi. Nền giáo dục Mỹ không chủ trương đào tạo ra những học sinh ưu tú theo kiểu gà chọi đi thi đấu giành huy chương hay giải thưởng mà chú trọng vào việc đào tạo những công dân dù năng lực có khác nhau vẫn hiểu được thế nào là sự bình đẳng trong các mối quan hệ xã hội và cống hiến đúng khả năng mình cho cộng đồng mình đang sống bằng những cách thực tế nhất. Sau đây là những điều nền giáo dục Mỹ đã đào tạo cho học sinh của mình. 

I. Ý thức về quyền công dân của học sinh.

Một trong những điều cơ bản mà trẻ em Mỹ được học ở trường là quyền công dân (Civil Rights), quyền cơ bản nhất được ghi trong Hiến Pháp ( The Constitutions) và quyền tự do ngôn luận (Freedom of Speech). Các bé được dạy Hiến Pháp là cơ sở pháp lý quan trọng nhất mà nhà nước Hoa Kỳ dựa vào đó để tồn tại. Các bé còn biết được Hiến Pháp quy định những quyền lợi cơ bản của một công dân mà ai cũng phải tôn trọng không được quyền xâm phạm. Những đứa trẻ từ trước khi biết đọc đã hiểu được một điều mọi người có quyền bình đẳng như nhau trước pháp luật dù bạn là nam hay nữ, da trắng hay da màu, lớn tuổi hay còn nhỏ, có địa vị xã hội hay không. Trước khi bị tòa án chính thức kết tội, không ai được quyền phán xét người đang đứng trước vành móng ngựa vì người đó vẫn còn đầy đủ quyền công dân. Và các bé hiểu thế nào là quyền tự do ngôn luận của một công dân: được quyền phát biểu ý kiến của mình một cách thẳng thắn và trung thực miễn là điều mình nói ra không kích động bạo lực hay là nguyên nhân tác động đến một hành động tiêu cực của người nghe. Vì thế người lớn dù là cha mẹ hoặc thầy cô cũng không thể dùng quyền người lớn của mình để bắt con em mình im miệng một cách vô lý. Nếu giữa cha mẹ và con cãi xảy ra tranh cãi, một khi đứa trẻ cảm thấy không chịu đựng nổi những lời nặng nề của cha mẹ, nó có thể đứng dậy và bỏ về phòng của mình. Và bạn cũng đừng ngạc nhiên khi xem phim Mỹ thấy cảnh mấy cô cậu teen cãi tay đôi với bố mẹ. Tất cả những điều đó được hiến pháp Mỹ quy định rất rõ ràng là hợp pháp. Việc tranh luận với bố mẹ hoặc đứng dậy bỏ đi của trẻ em chính là một biểu hiện của sự hiểu biết và thực thi triệt để quyền hợp pháp của mình. Còn việc cha mẹ dùng quyền làm phụ huynh hoặc dùng bạo lực để bắt con cái theo ý mình là phạm pháp và có thể bị kiện vì tội ngược đãi trẻ em. 

II. Lòng yêu nước và tự hào dân tộc:

Trước khi đến sống, học tập và làm việc ở Mỹ, tôi thường nghĩ rằng người Mỹ không yêu nước, hoặc ít ra không yêu nước bằng dân ta. Suy nghĩ này bắt nguồn từ tư tưởng Mỹ là một hợp chủng quốc với nhiều dân tộc khác nhau chứ không có cùng một nguồn gốc như các quốc gia khác trên thế giới. Người Mỹ thường hay nói về gốc gác của mình rằng tổ tiên của mình từ đâu đến Mỹ. Hơn nữa, ngoài cuộc chiến tranh giành độc lập ở thế kỷ 18 thì Mỹ chẳng trải qua một cuộc chiến tranh vệ quốc nào để nhân dân cùng chống một kẻ thù xâm lược chung nên làm gì có chuyện yêu nước ở đây. 

Ngược lại, Mỹ là một quốc gia hay gây chiến tranh và đẩy người dân đi tham chiến ở những xứ sở xa xôi gây tội ác với những dân tộc không thù oán với mình. Người Mỹ làm sao có thể yêu một đất nước như thế, nếu không muốn nói là phải cảm thấy xấu hổ về quê hương mình mới đúng. Nhưng càng sống ở Mỹ lâu tôi càng thấy mình thật sự ấu trĩ. Một đất nước rộng lớn và đa sắc tộc như Mỹ không thể nào tồn tại và phát triển phồn vinh thành một siêu cường như ngày hôm nay nếu không có lòng yêu nước.

Trẻ em Mỹ được giáo dục lòng yêu nước theo một cách rất khác với những quốc gia và dân tộc khác vì tổ tiên chúng không cùng một nguồn gốc. Để khơi gợi cho những đứa trẻ sự yêu nước, người Mỹ nhắc nhở con em họ đất nước này là nơi cưu mang cha ông chúng, những người di cư đã phải rời bỏ quê hương xứ sở để đến lập nghiệp nơi này và cho dù bạn từ đâu đến, sự đóng góp của bạn cũng sẽ đều được ghi nhận và tưởng thưởng xứng đáng. Đã qua rồi cái thời kỳ mà người Mỹ gọi quốc gia họ là một cái nồi ninh nhừ mọi thứ văn hóa (the melting pot). Người Mỹ thích xem quốc gia mình như một món salad trong đó, mỗi thành phần cho dù có trộn lẫn với nhau vẫn giữ được mùi vị riêng của mình. 

III. Ý thức tự quản và tự thân vận động:

Từ bé, học sinh Mỹ được học tính năng động và không ỷ lại. Thay vì ngồi tại chỗ trong một lớp, học sinh Mỹ sau mỗi giờ học phải di chuyển sang lớp khác để học môn khác. Khi mới đi dạy ở Mỹ, tôi thấy việc này hết sức phi lý vì học sinh chạy tới chạy lui đùa giỡn náo loạn cả hành lang rất ồn ào, lại có tình trạng kẻ vào trước người vào sau lộn xộn. Nhưng sau một thời gian, tôi rút ra được nhiều bài học từ việc di chuyển xem chừng như rất vô ích này. Trước tiên, mỗi phòng học đều được thiết kế cho một môn học riêng: phòng học môn ngữ văn có kệ sách để sách truyện, phòng dạy sinh vật có chuồng nuôi một số loài thú nhỏ hay bể cá và các tiêu bản động thực vật, phòng vật lý hóa học có các trang thiết bị thí nghiệm. Giáo viên không thể nào vào kho để vác những thứ đó lên lớp để dạy cho học sinh được mà học sinh học giờ nào sẽ đến đúng lớp đó để học. Thứ hai, giữa hai tiết học, học sinh buộc phải đứng lên vận động cơ thể bằng cách di qua lớp khác để tránh việc ngồi lâu một chỗ gây béo phì. Và cuối cùng, học sinh phải tự ý thức được giờ sau mình có lớp gì để chuẩn bị thu dọn mà đến lớp đó cho đúng giờ để tập cho mình ý thức tự giác sau này đi làm đảm bảo được giờ giấc. Quả thật, mặc dù việc các em túa ra khỏi lớp như ong vỡ tổ để đến lớp khác có vẻ rất mất trật tự nhưng hiếm khi có trường học học sinh vào lớp trễ hay cố tình la cà không vào lớp. Đó là do ý thức của các em được rèn luyện từ bé, đến trễ là một điều đáng xấu hổ. 

Giáo dục Mỹ không có chủ trương học sinh quản lý học sinh như bầu lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng hay đội sao đỏ cờ đỏ ghi tên các bạn đi học muộn. Thứ nhất, ở góc độ giáo dục, việc cho một nhóm nhỏ học sinh tự dưng có quyền kiểm tra, ghi tên hay báo cáo những bạn học của mình là một điều hoàn toàn phản giáo dục, tạo cho các em tâm lý tự kiêu tự đại và dùng việc công trả thù riêng nếu có. Thứ hai, cán bộ lớp thường được giáo viên ưu ái hơn những bạn khác nên không tránh khỏi trường hợp bị bạn cùng lớp kỳ thị hay ghét bỏ. Việc xử lý các vi phạm của học sinh là việc của giám thị và …cảnh sát. Các trường trung học Mỹ đều có cảnh sát tuần tra để kịp thời ngăn chặn những tình trạng đánh nhau, trốn học hoặc mua bán ma túy cũng như những trường hợp xả súng trong trường. Còn mọi chuyện xảy ra trong lớp đều thuộc quyền quản lý của giáo viên dạy lớp đó. 

Ở lớp homeroom, mỗi tuần giáo viên chủ nhiệm sẽ phân công một học sinh khác nhau, thường là học sinh có thành tích tốt nhất trong tuần đó phụ trách việc giúp giáo viên điểm danh các bạn, thu vở bài tập hoặc phát bài. Điều này khiến cho học sinh hiểu được một điều, ai cũng có quyền ngang nhau nếu chịu cố gắng học giỏi và nghĩa vụ của người lãnh đạo là phục vụ quần chúng chứ không phải là chèn ép quần chúng. 

IV. Ý thức rèn luyện thân thể:

Nước Mỹ hiện đại phải đối diện với một vấn nạn là nạn béo phì. Theo thống kê của bộ y tế Hoa Kỳ, cứ 5 người Mỹ thì lại có một người thừa cân. Tỷ lệ này ở các bang miền Nam như Louisiana, Georgia và Alabama lại càng cao, tỷ lệ béo phì là 1/3. Chính vì vậy chính sách giáo dục của Mỹ rất coi trọng việc rèn luyện thể chất. Hầu như bất cứ một trường nào cũng có sân chơi đủ lớn để học sinh thực hiện các trò chơi vận động như chạy, đá banh, bóng rổ, bóng bầu dục và bóng chày. Tại Thibodaux West Junior High, môn giáo dục thể chất (Health and Physical Education) được học mỗi ngày chứ không phải mỗi tuần một tiết như ở Việt Nam. Trời mùa đông lạnh, các em càng được khuyến khích vận động để giữ ấm cơ thể. Bắt đầu từ cấp ba trở đi, các học sinh đặc biệt giỏi thể thao sẽ được vào đội tuyển của trường và cấp học bổng để vào thẳng đại học. Nếu các em vừa giữ được phong độ chơi thể thao tốt và thành tích học tập trên mức trung bình, học bổng sẽ được duy trì cho tới khi tốt nghiệp đại học. 

V. Ý thức bảo vệ bản thân mình:

Nước Mỹ rộng lớn với nhiều dạng địa hình khác nhau nên mỗi bang mỗi vùng đều có những thiên tai khác nhau như động đất, bão cát, bão tuyết, giông lốc... Do đó việc học cách bảo vệ bản thân chống thiên tai là điều bắt buộc ở trường học phổ thông, tùy tình hình bang. Ví dụ, ở California hay xảy ra động đất, các em nhỏ sẽ được dạy cách bảo vệ mình để giảm thiểu thương vong khi động đất xảy ra. Ở Louisiana năm nào cũng có bão kèm theo hiện tượng vòi rồng nên trẻ em được huấn luyện cách bảo vệ mình khi có bão và dĩ nhiên tất cả các giáo viên đều phải được huấn luyện rất kỹ để có thể hướng dẫn lớp khi thiên tai ập đến bất ngờ. Phần lớn trường học đều đóng cửa nghỉ khi có dự báo thiên tai, nhưng trong trường hợp khẩn cấp như vòi rồng hoặc hỏa hoạn, giáo viên phải biết cách bình tĩnh ứng phó và lo cho sự an nguy của các em trước hết.

Ngoài ý thức bảo vệ bản thân trước thiên tai, học sinh Mỹ còn được học cách bảo vệ mình chống xâm hại tình dục hoặc bạo hành cũng như từ lớp 8 trở đi, các em được học về cách phòng tránh thai rất chi tiết và cụ thể. Đừng ngạc nhiên khi thấy một cậu học sinh hoặc một nữ sinh lớp mười có bao cao su hoặc thuốc ngừa thai trong cặp sách. Đó không phải là hư hỏng mà là khôn ngoan tự biết bảo vệ bản thân mình. Cả phụ huynh lẫn nhà trường đều hiểu một điều ở tuổi dậy thì, với ảnh hưởng của các kênh truyền thông, việc tìm hiểu thắc mắc về giới tính và quan hệ tình dục là điều hết sức tự nhiên và không thể cấm đoán nên tốt nhất là không cấm mà dạy cho các em cách đừng để lại hậu quả đáng tiếc ảnh hưởng đến tương lai sau này. 

VI. Tình yêu đối với việc đọc sách:

Việc dạy môn ngữ văn ở Mỹ là điều tôi quan tâm nhất và học hỏi được nhiều nhất trong suốt quá trình đi thực tập của mình. Giáo viên Mỹ khi dạy văn không quan tâm đến việc các em có thể thuộc lòng bao nhiêu bài thơ cũng như chẳng giáo viên nào nhét nguyên bản Tuyên Ngôn Độc Lập của Thomas Jefferson vào đầu học sinh mặc dù đó là một văn bản quan trọng nhất nhì trong lịch sử nước Mỹ. Cái họ dạy cho học sinh là thói quen đọc sách hằng ngày. Ở một nước hiện đại như Mỹ, chưa có nhà trường nào dạy cho học sinh của mình rằng những thứ đồ công nghệ cao sẽ thay thế được tầm quan trọng của sách giấy mà trái lại họ dạy cho các em xem sách như người bạn đồng hành trong suốt cuộc đời của mình. Trong giờ reading, giáo viên được quyền chọn sách giáo khoa và chọn bài trong sách giáo khoa khi dạy học sinh mình đọc sau khi đã trình nội dung cho ban giám hiệu thông qua. Do đó chuyện một trường mà hai giáo viên sử dụng sách giáo khoa khác nhau hoặc dạy cùng một sách nhưng không trùng bài là chuyện bình thường. 

Ngoài ra, giáo viên dạy văn còn được quyền lựa một cuốn sách nào đó vừa trình độ của học sinh lớp mình để yêu cầu các em đọc ngoài những bài trong sách giáo khoa. Trước tiên, giáo viên phải đọc cuốn sách đó để xem nội dung và độ khó của nó có phù hợp với trình độ học sinh lớp mình không. Sau đó giáo viên sẽ yêu cầu mỗi nhóm học sinh đọc một chương để đến giờ sẽ cùng nhau bàn luận và chia sẻ với những nhóm khác. Trẻ em thường lười đọc, đó là điều đương nhiên, nhưng cái hay của giáo viên là phải làm thế nào khiến cho học sinh mình có hứng thú với việc đọc.

Giáo viên tôi đang theo thực tập có một chiêu kinh điển và rất hiệu quả là nhân dịp lớp có thành tích học tốt sẽ thưởng cho nửa giờ nghe kể chuyện. Và giáo viên bắt đầu lấy cuốn sách mình dự định cho lớp đọc ra, tìm đoạn hay nhất, hấp dẫn nhất và đọc khoảng 10-15 phút và đột ngột sẽ dừng ở đoạn gay cấn nhất. Những bạn trẻ tò mò tất nhiên sẽ muốn biết kết cục thế nào và thế là giáo viên biến sự tò mò ấy thành bài tập về nhà để các em hoàn thành trong sự háo hức chứ không phải là ấm ức do bị ép buộc. Từ lớp năm trở đi, học sinh một tháng sẽ có một buổi học ở thư viện để đọc sách và mượn sách về nhà đọc dưới sự hướng dẫn của giáo viên và thủ thư. Các em sẽ được học cách sử dụng thẻ thư viện mượn sách, bảo quản sách và trả lại sách đúng kỳ hạn nếu không muốn bị phạt tiền. Điều này tập cho trẻ em quen với việc sử dụng thư viện, một kỹ năng mà bất cứ sinh viên đại học nào cũng phải có để làm các project hay bài nghiên cứu cần sử dụng tài liệu tham khảo. 

VII. Viết là tư duy chứ không phải là sao chép:

Nếu bạn đã từng thấy người Mỹ viết chữ trên giấy hoặc trên bảng, bạn sẽ thấy khá thú vị là chữ viết của họ giống nhau một cách kì lạ và rất xấu như kiểu mới biết viết vậy. Rất hiếm có người có nét chữ đẹp kiểu rồng bay phượng múa vì người Mỹ không quan tâm lắm đến việc luyện chữ sao cho đẹp, chỉ cần dễ nhìn là được. Người Mỹ quan niệm làm việc ở môi trường hiện đại sử dụng máy tính để đánh văn bản thường xuyên chứ không dùng tay viết như trước nên luyện vở sạch chữ đẹp là hoàn toàn phí thời gian vô ích. Giáo viên Mỹ cũng sẽ chẳng đọc văn mẫu cho các em chép để khi làm tập làm văn, em nào chép giống văn mẫu nhất sẽ được điểm cao nhất. Điều quan trọng nhất đối với người Mỹ là tư duy và tư duy của người viết được thể hiện như thế nào. Ở cấp 2, giáo viên thường cho học sinh viết theo kiểu sáng tạo (creative writing) ví dụ như nếu một ngày nào đó bạn gặp người ngoài hành tinh bạn sẽ nói gì với họ hay bạn muốn có một con vật cưng như thế nào hơn là cho những đề phân tích những bài thơ ngoài giới hạn hiểu biết của các em. 

Ở tuổi lớn hơn, những đề văn phân tích nhân vật được áp dụng nhưng hoàn toàn theo hướng mở, học sinh có thể bảo vệ nhân vật mình thích cho dù đó là nhân vật phản diện hoặc dùng những lý lẽ để phản bác rằng nhân vật chính diện chưa hẳn là đã tốt đẹp. Miễn là các em đừng viết lạc đề, mọi ý kiến đều được chấp nhận. Qua bài viết của học sinh, giáo viên có thể gián tiếp tìm hiểu về gia cảnh hoặc những khó khăn trong cuộc sống mà các em gặp phải vì trẻ em có khuynh hướng bộc lộ cảm xúc của mình bằng cách này hoặc cách khác chứ ít khi giữ trong lòng như người lớn. Trong một bức thư gửi ông già Noel, một bạn nhỏ đã xin một cây súng để có thể bảo vệ mình không bị bắt nạt. Thay vì cho điểm kém hoặc đánh giá hạnh kiểm kỷ luật bạn nhỏ này, giáo viên tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình và phát hiện ra học sinh của mình hay bị bố dượng và mẹ đánh đập. Lập tức pháp luật vào cuộc và tước quyền nuôi dưỡng mẹ của cậu bé sau khi có đủ chứng cớ ngược đãi trẻ em. 

VIII. Tình yêu với động vật và ý thức bảo tồn thiên nhiên:

Người Mỹ đặc biệt rất yêu thương động vật không chỉ là chó mèo mà hầu như tất cả các loài động vật khác đều được yêu thương và bảo vệ. Ở các thành phố gần bờ biển ở Mỹ, cảnh tượng hải âu hay mòng biển bay tìm thức ăn ở các bãi đậu xe thậm chí còn giành đồ ăn trên tay người không hề hiếm thấy cũng như chồn cáo, gấu trúc Mỹ hay lẻn vào sân sau nhà để bới rác là chuyện thường tình. Không như trẻ con ở Việt Nam luôn tìm cách xua đuổi, nghịch ác hoặc thậm chí giết chết những con vật đó, trẻ em Mỹ được các giáo viên dạy môn Natural Science hướng dẫn biết chăm sóc cho các loài vật ở trong nhà trường bằng cách dạy làm tổ chim (feeding house) hay dọn vệ sinh chuồng thỏ, chuồng hamster hoặc cho cá ăn trong bể cá ở trường. Hầu như bất cứ trường trung tiểu học nào ở Mỹ cũng có khu dành riêng để nuôi các loại thú nhỏ để học sinh có thể quan sát thực tế khi học sinh vật và đồng thời học cách chăm sóc động vật Có trường còn cho các bé chạm vào và chơi với rắn không độc, ếch nhái hay bò sát. Tôi đã từng tham gia quan sát một buổi các bạn học sinh lớp 8 học sơ cứu cho chó mèo hay những loài vật nhỏ bị thương do xe cán để đưa đến trạm cứu hộ động vật gần nhất. Những việc này phần lớn được các bậc phụ huynh ủng hộ vì họ biết lòng nhân từ bắt nguồn từ việc biết chăm sóc và thương yêu những loài nhỏ bé hơn mình, một cách rất thiết thực để dạy cho con cái về đạo đức. 

IX. Khoa học là phải thực tế:

Đối với các môn khoa học tự nhiên, người Mỹ có cái nhìn cực kì thực tế về tính ứng dụng của nó vào cuộc sống chứ không phải học những môn khoa học tự nhiên để nát óc nghĩ ra cách giải cho các bài toàn hóc búa mà bản thân nó không giúp ích gì cho bạn ngoài việc được xem là thông minh. Chính vì vậy mà chương trình học phổ thông của Mỹ không đưa vào những tích phân, đạo hàm hay hằng đẳng thức đáng nhớ, những thứ quá xa lạ với đời sống hằng ngày và hoàn toàn trái ngược với từ “phổ thông”. Thứ toán học dạy ở bậc trung học Mỹ quả là dễ hơn so với ở Việt Nam rất nhiều nhưng lại thực tế hơn rất nhiều. Nếu phải tính sin, cos của góc thì chẳng bao giờ bạn nhận được những góc đẹp 30, 45, 60 hay 90 độ trong bài toán của mình mà toàn là những góc kiểu 23.67 độ hoặc 52.5 độ. Vì sao ư? Vì khoa học là yêu cầu độ chính xác cao và những góc bất kỳ bạn gặp ở ngoài đời hiếm khi nào tròn số. 

Dĩ nhiên bạn không cần nhớ công thức tính mà chỉ cần học cách bấm máy tính cho thật nhanh và kết quả có sao để vậy, không được làm tròn số cho dù dãy số đuôi có dài thế nào đi nữa. Học hình học, bạn không chỉ đơn thuần tính diện tích một hình tròn hay hình tam giác mà phải ứng dụng kiến thức này vào trong việc sắp xếp một căn phòng với những vật dụng có kích thước khác nhau như thế nào cho hợp lý nhất. Hoặc khi bạn đi mua sắm, với số tiền mặt là bao nhiêu, bạn sẽ mua được những gì sau khi đã tính luôn thuế. Học vật lý hay hóa học cũng vậy, những bài tập luôn gắn liền với những ứng dụng thực tế nhất và sau khi giải bài tập, học sinh được thí nghiệm trên vật thực để kiểm tra sai số giữa việc tính bằng công thức và thực tế như thế nào. Đừng lo là các bé sẽ nghịch các hóa chất độc hại trong phòng thí nghiệm mà bị thương vì nhà trường thừa hiểu tác hại của việc bất cẩn khi làm thí nghiệm với những hóa chất độc hại nên đã luôn đảm bảo an toàn trên hết. 

X. Học lịch sử để hiểu thế nào là chính trị:

Ở Mỹ, người ta không chia ra quá nhiều môn như ở Việt Nam mà có khuynh hướng gói gọn vào một môn lớn. Ví dụ, vật lý, hóa học, sinh vật và địa lý thường được chia ra dạy trong giờ khoa học tự nhiên (Natural Sciences) còn lịch sử, giáo dục công dân thường được dạy trong tiết khoa học xã hội (Social Studies). Những bài học về lịch sử của Mỹ không bao giờ chú trọng vào con số như ngày tháng năm hay bao nhiêu quân địch bị tiêu diệt, bao nhiêu máy bay bị bắn hạ như của ta mà thiên về hướng giúp học sinh nhìn nhận lại lịch sử về hậu quả cũng như kết quả một sự kiện lịch sử mang lại. Tôi đã từng dự thính một tiết học môn lịch sử cực kỳ lý thú về cuộc nội chiến Nam Bắc Mỹ. Sau khi cho học sinh xem một đoạn phim về trận đánh Gettysburg, trận đánh quyết định sự sụp đổ của chính phủ miền Nam và chế độ chiếm hữu nô lệ, giáo viên chia học sinh mình ra làm hai nhóm, một nhóm đại diện cho chính phủ chiếm nô ở miền nam (the Confederate) của tổng thống Jefferson Davis còn phe kia là chính phủ liên bang miền bắc của tổng thống Abraham Lincoln (the Union States). Hai bên sẽ dựa trên những số liệu về tổn thất nhân lực và vật lực của cả hai phe để tìm cách thương thuyết đưa ra một hiệp ước chung. Kết quả thật bất ngờ là hai học sinh đóng vai tổng thống Davis và tổng thống Lincoln đã thỏa thuận là chia nước Mỹ thành hai nước độc lập sau khi đã bãi bỏ chế độ nô lệ ở miền nam để đổi lại một điều là tổng thống Lincoln sẽ …không bị ám sát như những gì diễn ra trong lịch sử nước Mỹ. Khi được hỏi tại sao lại quyết định như thế, cả hai đều bảo mình rất ngưỡng mộ tổng thống Lincoln và làm vậy để cứu tổng thống không bị chết. 

Sách giáo khoa về lịch sử Mỹ cũng như sách giáo khoa lịch sử ở những quốc gia khác, chưa chắc là đã khách quan trong việc biên soạn, nhưng điều quan trọng là giáo viên được quyền khuyến khích học sinh suy nghĩ về lịch sử ở nhiều khía cạnh khác nhau chứ không rập khuôn máy móc. Có nhiều học sinh Mỹ sau khi học những bài học về lịch sử đã khóc vì cảm thấy có lỗi khi tổ tiên mình chiếm đất của người da đỏ hoặc thế hệ trước ném bom nguyên tử ở Nhật Bản. Khi biết tôi đến từ Việt Nam, có bạn học sinh đã nói rằng bố bạn từng là lính tham chiến ở Việt Nam và khi kể về cuộc chiến này, ông ta không hề tự hào tí nào mà thưởng bảo rằng mình hay gặp ác mộng. Người Mỹ dạy học sinh họ biết tự hào về những thành tựu trong lịch sử và cũng biết nhận lỗi trước những sai lầm trong quá khứ. Nếu nói về lịch sử, nước Mỹ thua nước ta rất nhiều về chiều dài truyền thống cũng như những sự kiện, nhưng nếu nói về cách dạy sử, chúng ta thua xa nước Mỹ về sự chân thật lẫn cái tâm. Xét cho cùng, học lịch sử là để rút ra những bài học từ những gì đã xảy ra để khiến cho tương lai trở nên tốt đẹp hơn chứ không phải tự hào về những ánh hào quang đã phai mờ theo năm tháng hoặc nuôi dưỡng sự thù hận. 

Nền giáo dục Mỹ dĩ nhiên cũng có những bất cập riêng của nó mà khi nào có dịp tôi sẽ đề cập đến, nhưng dĩ nhiên “nhân vô thập toàn”. Thiết nghĩ các nhà giáo dục của nước ta nếu thực sự có tâm huyết với nền giáo dục vốn đã rất lạc hậu của nước nhà thì nên tiếp thu những cái hay của người khác để thế hệ tương lai Việt Nam có hy vọng phát triển.

khktmd 2015

Thứ Bảy, 9 tháng 10, 2021

Thứ Sáu, 8 tháng 10, 2021

Thứ Năm, 7 tháng 10, 2021

Thứ Ba, 5 tháng 10, 2021