Exuberance is Beauty.
Thứ Tư, 21 tháng 12, 2022
Chủ Nhật, 11 tháng 12, 2022
CÔNG AN BỎ SÚNG VÀO NHÀ THỜ DÒNG CHÚA CỨU THẾ SÀI GÒN (Lời chứng của cha Léo Lê Trung Nghĩa, Nguyên Bề Trên Giám Tỉnh DCCT Việt Nam ) - Tác giả Lm Nguyễn Văn Khải
Chiều ngày 25.10.2004, trong phòng ăn của Tu viện DCCT Sài Gòn ở đường Kỳ Đồng, cha Lê Trung Nghĩa Nguyên Bề trên Giám Tỉnh, hỏi thăm tôi về tình hình DCCT Thái Hà, Hà Nội. Nhân tiện ngài kể mấy sự kiện sau:
1.Năm 1980, tôi là người anh em đầu tiên ra thăm cha Bích. Tôi phải xin phép mãi chính quyền cộng sản ở Sài Gòn và Hà Nội mới cho. Khi ra tới Hà Nội, tôi phải gặp anh công an phụ trách tôn giáo tại Sở Công an Hà Nội. Anh ta tiếp đón tôi lịch sự. Tôi cũng đi thăm Ðền Hùng ở Phú Thọ. Cha Bích thuê xe hơi cho tôi đi. Có mấy giáo dân thuộc Nhóm Công giáo “Yêu nước.” Dịp đó tôi cũng thăm Ðức Hồng Y Trịnh Văn Căn. Ngài tiếp đón tôi nồng hậu lắm.
2. Cũng trong năm 1980 lúc tôi đang ở Hà Nội thì xảy ra chuyện cha Vàng. Công an muốn tôi về chứng kiến vụ xử án cha Vàng nhưng tôi không về kịp. Trước đó họ cũng muốn tôi đưa cha Vàng về Nhà Dòng. Nhưng tôi để cho ngài tự do. Ngài muốn ở đâu tuỳ ngài. Thực ra tôi thấy ngài bị cộng sản cho vô tròng! Ngài bị cộng sản gài bẫy mà không hay. Vụ việc đó tôi được biết là do ông Mai Chí Thọ dựng nên.
3. Cũng trong năm 1980 xảy ra việc bỏ súng vào nhà thờ mình. Mới đầu có một khẩu súng được đặt vào trong toà giải tội ở cuối nhà thờ gần chân tháp chuông. Có anh em lo phòng thánh phát hiện ra. Chúng tôi trình báo và nộp cho công an khẩu súng đó. Sau đó họ đưa khẩu súng đó cùng nhiều súng khác vào nhà thờ rồi quay phim chụp hình và tính làm lớn chuyện. Tôi cứ nghĩ phen này tu viện mình đây cũng sẽ bị đánh, bị chiếm mất cơ sở và bị giải tán như Dòng Tên ở bên đường Yên Ðổ, hàng xóm của mình. Nhưng không hiểu sau sau đó thì chuyện cũng im./.
Tôi (Nguyễn Văn Khải) đã chép lại lập tức mấy chuyện trên đây ngay sau khi nghe cha Nghĩa kể .
Lm. Phêrô Nguyễn Văn Khải DCCT
CHÚ THÍCH:
1.Cha Bích mà cha Nghĩa nói tới tức cha Giuse Vũ Ngọc Bích, Nguyên Bề trên DCCT Thái Hà, Hà Nội, người là em bà nội tôi và là người đón tôi vào tu tại DCCT Hà Nội năm 1987. Ngài là người sống sót duy nhất của DCCT ở Miền Bắc Việt Nam giai đoạn 1954-1993. Ngài qua đời năm 2004.
2.Cha Vàng, tức cha G.B Nguyễn Văn Vàng DCCT, tốt nghiệp Trường Kịch nghệ Paris, một người nổi tiếng có tài hùng biện, bị cộng sản bắt giam tại trại Xuân Phước, Phú Yên và bị chết trong tù hồi năm 1987. Năm 2001 cha Đinh Duy Toàn, DCCT đã cùng một số giáo dân cải táng và đưa hài cốt ngài từ nghĩa trang của nhà tù về lại Nhà Dòng Chúa Cứu Thế Sài Gòn. Để biết thêm về cha Vàng xin đọc ở đây: https://nhathothaiha.net/nhung-nguoi-linh-muc-bat-khuat/
3.Mai Chí Thọ (tên thật là Phan Đình Đống) là em ruột của Lê Đức Thọ (tên thật là Phan Đình Khải mà các đồng chí của ông gán cho biệt danh là “Sáu Búa”). Hai anh em ông này nổi tiếng tàn bạo, không phải chỉ tàn bạo với những người quốc gia mà cả với các đồng chí của các ông. Ông Mai Chí Thọ về sau làm Bộ trưởng Bộ Nội vụ (Công an) còn Lê Đức Thọ, nhiều năm làm Trưởng Ban Tổ chức và Bí thư Thường trực TW Đảng, quyền lực át cả ông HCM và các nhân vật khác! Ai cũng sợ ông!
Ông Mai Chí Thọ lúc làm Giám đốc Sở Công an TP HCM, vào dịp gần tết năm 1978, đã dàn cảnh và dựng chuyện để cướp 5 tu viện lớn ở Thủ Đức của 5 dòng tu là: Dòng Chúa Cứu Thế Thủ Đức, Đan viện Phước Sơn Thủ Đức, Dòng Don Bosco Thủ Đức, Dòng Đa Minh Thủ Đức và Dòng La San Mossard Thủ Đức.
Cha Tiến Lộc là một nạn nhân của Mai Chí Thọ. Năm 1978 ngài đang làm Giám đốc Đệ tử viện Thủ Đức và ngài đã bị bắt và bị tù trong biến cố “năm tu viện” trên đây. Cây súng rỉ công an tìm thấy ở phòng ngài sau khi chiếm tu viện chỉ là cái cớ để hợp pháp hóa việc bắt bớ và ăn cướp của họ. Ngài kể với chúng tôi nhiều lần như vậy!
Tu viện DCCT Thủ Đức, do Tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam dồn góp tiền bạc xây dựng và khánh thành năm 1968 và chỉ ở được 10 năm thì bị cướp toàn bộ tu viện gồm Đệ tử viện, Tập viện, Học viện, trại chăn nuôi heo, trại chăn nuôi gà và rất ruộng vườn. Các dãy nhà chính ngày nay nhà nước biến thành Bệnh viện Thủ Đức.
Mưu lược Gian lao của Trung Cộng về Đài Loan - Tác giả Nguyễn Xuân Nghĩa
Trong ba ngày, từ 08/12, Tập Cận Bình đã tới Saudi Arabia để tăng cường quan hệ kinh tế, quân sự, văn hóa và giáo dục giữa hai nước “cho kỷ nguyên mới”. Dù chẳng là chiến lược gia, chỉ theo dõi tin đó ta cũng rõ hai thủ đô Bắc Kinh và Riyadh muốn mở rộng quan hệ ngoại giao vì năm lý do: 1) Trung Cộng rất cần dầu khí Saudi, 2) cả hai đều tìm cách chống đỡ áp lực của Mỹ; 3) khi mâu thuẫn gia tăng giữa Chính quyền Joe Biden với Riyadh; 4) Bắc Kinh còn muốn giao kết nhiều hơn với các nước Á Rập Hồi giáo trong vùng Vịnh (là Gulf Cooperation Council); 5) nên đề nghị sẽ buôn bán với họ bằng đồng Nguyên (Nhân dân tệ Renminbi) thay đồng Mỹ kim.
Nhưng cái gai ở đây là quan hệ giữa Bắc Kinh với Mỹ đã gặp chướng ngại chính vì Đài Loan. Do đó hãy tạm cất vụ Saudi cho một dịp khác!...
Kỳ trước, ta thấy Bắc Kinh ráo riết tung đòn hăm dọa Đài Loan xem Chính quyền Đài Bắc ứng phó ra sao về chiến thuật tự vệ, về thuật lý và thể thức ứng chiến: Lý do là Bắc Kinh cần “Giải phóng quân” (PLA) của họ học thêm kinh nghiệm. Dĩ nhiên Đài Loan cũng biết vậy vì đã dày kinh nghiệm nên cũng thủ kín khi nghênh đón đòn khiêu khích của đối phương.
Bây giờ ta cố đoán tiếp mưu lược của Trung Cộng sẽ là gì…
1/ Muốn thôn tính Đài Loan từ lâu qua nhiều cách - kỳ trước, ta nói về việc này và nhấn mạnh đến hai vế là yêu cầu và khả năng - Bắc Kinh hiển nhiên biết là nếu dùng giải pháp quân sự thì cần xem đối thủ là ai. Ngoài Đài Loan, đối thủ là Bộ Tư Lệnh Hoa Kỳ với hơn 350 ngàn người, quân lẫn dân sự, trên một vành cung kết hợp cùng các đồng minh trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh từ Alaska qua Biển Nhật Bản xuống tới Ấn Độ Dương. Đó là lực lượng thi hành chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương và thực tế canh chừng vùng duyên hải của Trung Cộng nên sẽ có phản ứng nếu Đài Loan bị tấn công (Như Bắc Kinh, chúng ta nhìn vào bản đồ thì hiểu ngay!)
2/ Như vậy, nếu đòi xâm lăng Đài Loan thì Bắc Kinh phải răn đe hoặc cản trở phản ứng của Hoa Kỳ. Việc răn đe là tác động vào chính trường Mỹ để gây tranh luận và phân hóa. Theo dõi tin thời sự ta nên chú ý tới yếu tố chính trị đó vì có thể là dấu hiệu tiên báo. Việc cản trở Hoa Kỳ thì khó hơn vì có khi gây đại chiến. Lúc đó ta mới thấy vai trò của hai căn cứ quân sự Mỹ là Okinawa và Guam. Nếu Bắc Kinh dám đụng vào hai ổ kiến lửa này là tính chơi bạo với Đài Loan hơn là với Mỹ, nên ta cũng chú ý. Người chú ý nhất là Đô đốc John C. Aquilino, Tư lệnh khu vực Ấn Độ Thái Bình Dương của Hoa Kỳ!
3/ Muốn tránh cả hai ngả lưỡng nan đó, Bắc Kinh có thể... học Vladimir Putin hồi đầu năm 2022: bất ngờ tấn công Đài Loan như một sự đã rồi, trước khi các nước kịp đưa quân viện qua đại dương cho Đài Loan. Mục tiêu là phá vỡ dàn phòng vệ và chiếm vài trung tâm chính trị Đài Loan để có phe xin hàng trước khi Hoa Kỳ kịp nhúc nhích. Nhưng Putin đã đại bại tại Ukraine và Đài Loan là cường quốc hải quân nên việc phá vỡ dàn phòng vệ là cái xương khó nuốt. Chưa kể là ai biết Đài Loan và Mỹ có mật ước gì về thông tin quân sự hay không?
4/ Mãi rồi Bắc Kinh cũng hiểu ra thay đổi lớn của xã hội Đài Loan: (a) thành phần Quốc dân đảng KMT từ Hoa lục di tản qua Đài Loan từ 1947-1949 (waicheng ren, người ngoại tỉnh) nay đã quá già; (b) khi tới Đài Loan, họ khinh dân bản địa (bensheng ren, người bản tỉnh) là man mọi; (c) rồi thấy việc “quang phục Trung Hoa” là hão huyền, nên họ giải trình lại là “quang minh chính đại khôi phục Trung Hoa” qua hợp tác kinh tế để thuần hóa Hoa lục; (d) vì vậy Bắc Kinh có thể mua chuộc thành phần này nhờ quyền lợi kinh tế.
5/ Nhưng dân bản địa chẳng muốn liên hệ gì với cuộc chiến xa xưa và mơ ước một tương lai tự trị nếu chưa là độc lập. Đa số bỏ phiếu cho đảng Dân Tiến. Nhân vật điển hình cho cục diện rắc rối đó là Lý Đăng Huy (1923-2020): là dân bản địa, tốt nghiệp Tiến sĩ tại Đại học Cornell bên Mỹ, chủ tịch đảng KMT, ông đắc cử Tổng thống qua phổ thông đầu phiếu năm 1996 và tiến hành dân chủ hóa. Rồi ông bị KMT trục xuất vì đề cao quyền tự trị cho Đài Loan, nhưng vẫn có thái độ thân đảng Dân Tiến và Nhật Bản! Kế tiếp, đắc cử Tổng thống là Trần Thủy Biển thuộc đảng Dân Tiến (lần đầu tiên sau 55 năm cai trị của KMT), rồi Mã Anh Cửu thuộc KMT có lập trường thân Bắc Kinh, nhưng Thái Anh Văn thuộc đảng Dân Tiến đã thắng lớn qua hai kỳ bầu cử!
6/ Vì vậy, ước mơ của Bắc Kinh là đột kích Đài Loan để có phe thân Trung Cộng xin đầu hàng (như Putin tại Ukraine!) chỉ là viễn mơ nên Bắc Kinh vẫn phát triển sức mạnh quân sự hầu các nước ngần ngại mà hết dám bênh Đài Loan: năm 1996, Hải quân của họ (PLAN) chỉ có 57 chiến hạm; tới 2019 có 335, năm 2022 thì đứng đầu thế giới về sức trọng tải. Song song, họ nâng khả năng chế hỏa tiễn có đầu đạn cao tốc (hypersonic), kết hợp trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence) vào hệ thống chỉ huy, kiểm soát thông tin và sử dụng cách tấn công không gian điện não (cyberspace). Mục tiêu là chế ngự chuỗi đảo gần nhất (đệ nhất đảo liên - first island chain) hầu gây phí tổn cho Hoa Kỳ nếu muốn can thiệp để cứu Đài Loan.
7/ Nhưng đó chỉ là dọa, chứ thật ra nếu muốn tấn công và chiếm cứ Đài Loan thì Trung Cộng cần lực lượng đổ bộ và tiếp vận lên tới 600 ngàn lính thì mới vượt 130 cây số vào Đài Loan với phân nửa phải lo hậu cần. Trong giả thuyết lạc quan (!) là Bắc Kinh chiếm được rồi cai trị 24 triệu dân Đài Loan thì phải cần 600 ngàn lính ở tại chỗ, theo tỷ trọng 1/40, một lính canh chừng 40 người dân! Mà làm sao xoay trở khi Đài Loan phản công bằng du kích chiến trong các thành phố? Vẫn biết “công tâm” là chiến lược hay (binh pháp Tôn Tử!), nhưng làm sao tranh thủ lòng dân tại đây khi lại là lực lượng xâm lăng?
8/ Mà Đài Loan và Mỹ, Nhật không khoanh tay cho Bắc Kinh thực hiện việc đó khi thấy họ đưa quân nội địa qua xa lộ và xe lửa tới Phúc Kiến. Các nước sẽ ra tay bằng nhiều cách, kể cả lực lượng tiềm thủy đĩnh (tầu ngầm hay subsurface fleet) lẫn thủy lôi chìm, là nhược điểm của Trung Cộng. Đã thế, Bắc Kinh còn bị nghẹn chuỗi cung ứng khi vượt các eo biển Đông Á và Đông Nam Á hiện vẫn do Mỹ kiểm soát.
9/ Mà nhìn về dài thì Đài Loan vẫn là đại gia sản xuất chất bán dẫn lẫn vi tích mạch với TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company Limited). Hôm mùng 9/12 Bắc Kinh lên án việc TSMC sẽ đầu tư 40 tỷ Mỹ kim vào Arizona! Nếu Đài Loan cho TSMC dẹp luôn hai chi nhánh đang hoạt động tại Thượng Hải và Nam Kinh thì ta ngửi thấy mùi khét.
Hơn 1400 chữ rồi, đã đến hồi kết luận nhé!
- Sau hơn 40 năm cải cách kinh tế và 30 năm hiện đại hóa quân đội, Trung Cộng gây ấn tượng là cường quốc kinh tế và quân sự Đông Á. Vì vậy, một số dư luận cho rằng việc họ thôn tính Đài Loan là khả thi (feasible, khả dĩ thi hành được), Bắc Kinh ráo riết tuyên truyền cho điều ấy, ít ra để thuyết phục người dân u mê của họ.
- Nhưng thực tế vốn cứng đầu hơn lý thuyết. Việc tấn công đòi hỏi sự phối hợp giữa kế hoạch với tiến trình hành quân là điều chỉ biết khi lâm trận! Bắc Kinh đã muốn vậy từ năm 1950 trở về sau mà vẫn bó tay. Tốn kém quá sức chịu đựng.
- Trong khi Mỹ không buông rơi Đài Loan, lại còn gia tăng quân viện thì việc Bắc Kinh dụng võ lại khiến Trung Cộng bị cô lập về chính trị, nhất là kinh tế, khi họ đã khác xưa: cần buôn bán với các nước chứ không như thời Mao hay thời Mãn Thanh.
- Chi bằng ồn ào bơi trong vùng nước xám để dọa và dụ chứ khỏi phải rút súng rồi tự bắn vào chân!
Trung Cộng đòi tấn công Đài Loan như thế nào? - Tác giả Nguyễn Xuân Nghĩa
Trong cuộc bầu cử địa phương (hội đồng hàng tỉnh và thị trưởng) ngày 26 Tháng 11, Đảng Dân Tiến (Democratic Progressive Party - DPP) mất đa số tại 13 trong 21 đơn vị khiến Tổng thống Thái Anh Văn phải từ chức Chủ tịch đảng. Phó Tổng thống Lại Thanh Đức (Lai Chinh-te), nguyên là thị trưởng thành phố Đài Nam, vừa cho biết ông sẽ ra tranh cử chức vụ này vào ngày 15 Tháng Giêng năm tới.
Người ta tự chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống Đài Loan vào năm 2024.
Trong cuộc bầu cử 26/11, Trung Hoa Quốc Dân Đảng (KMT - Kuomintang) thắng lớn qua chủ trương hữu nghị với Trung Cộng hơn tập trường cứng rắn của đảng Dân Tiến. Bắc Kinh mặc nhiên thắng một keo và ngay từ đó cho tới nay, tiếp tục gây áp lực kinh tế, như tuần qua đã hạn chế nhập cảng ngư hải sản từ Đài Loan…
Thời sự dồn dập qua tin tức hàng ngày như vậy khiến chúng ta cần lùi lại mà nhìn vào toàn cảnh. Xem Trung Cộng tính gì về Đài Loan và có thể tiến hành ra sao khi giới quan sát quốc tế đưa ra nhiều giả thuyết trái ngược, như Bắc Kinh không thể, hoặc sẽ tấn công Đài Loan nội trong năm năm tới!
Với tinh thần “giải ảo”, bài này không có tham vọng dự báo, chỉ cố gắng trình bày cơ sở của các lý luận và giả thuyết:
1/ Từ Tháng Tám, Trung Cộng công bố bạch thư “Vấn để Đài Loan và việc Trung Hoa sẽ tái thống nhất trong Kỷ nguyên mới”. Tài liệu này nhắc lại lập trường cố hữu rằng đảo quốc đó là một phần không thể tách rời của Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc, và nhấn mạnh “giải quyết vấn đề Đài Loan và thực hiện việc thống nhất hoàn toàn là một mơ ước chung của mọi con em, nam như nữ”. Ta chú ý tới yếu tố “con em” vì bạch thư cần thuyết phục giới trẻ về việc thôn tính Đài Loan.
2/ Dù Tập Cận Bình cứ nói việc tái thống nhất mang tính chất ôn hòa, giới lãnh đạo Trung Cộng không hề loại bỏ giải pháp quân sự. Thực ra họ ráo riết hiện đại hóa quân đội khi gia tăng cung cấp võ khí mới và việc huấn luyện để bảo đảm rằng nếu đánh thì thắng. Khi theo dõi thì ta chớ căn cứ vào lời phát biểu (muốn hay không) mà cố tìm hiểu thêm về khả năng trong kịch bản quân sự, là điều không dễ: Bắc Kinh cố giấu kín!
3/ Nói về khả năng, ta còn phải lùi thêm trên cái trục không gian! Trận chiến giữa Bắc Kinh và Đài Loan không chỉ là thủy chiến giữa một cường quốc lục địa muốn diệt một đảo quốc trên vùng biển cận duyên. Nhiều cường quốc trong khu vực cũng quan tâm, như Nhật Bản, Hoa Kỳ, Úc và cả Ấn Độ. Khi đó, ta thấy sách lược kết hợp bốn nước trên hai đại dương Ấn Độ và Thái Bình Dương (Indo-Pacific) bị nhược điểm vì CHƯA là liên minh quân sự như Minh ước NATO. Bắc Kinh có ưu thế là dễ chặn đà quân viện của các nước dân chủ cho Đài Loan. Khi ấy, vai trò chủ chốt vẫn thuộc về Hoa Kỳ với rất nhiều căn cứ quân sự trong khu vực.
4/ Vì vậy Bắc Kinh phải tìm cách gián chỉ (deterrence) hoặc giảm bớt khả năng của Mỹ để khỏi nhảy vào bảo vệ Đài Loan. Việc Bắc Kinh răn đe Hoa Kỳ gồm hai mặt là quân sự và chính trị. Thực tế thì Bắc Kinh đã tiến hành về chính trị, qua mồi nhử kinh tế và việc vận động ngầm vào chính trường Mỹ. Giới chiến lược gia Hoa Kỳ có thể ít nhìn ra sự liên hệ rộng lớn đó vì quen suy nghĩ trên cơ sở quyền lợi Mỹ. Chính quyền Joe Biden cũng thế, chưa nói đến nhiều tai tiếng khác….
5/ Vì các yếu tố đa diện và rắc rối trên, ta nên mường tượng là Bắc Kinh có loại tính toán sâu xa và thâm độc hơn nếu muốn thôn tính Đài Loan. Ít ra thì cũng qua ba ngả là (a) tác động vào môi trường quốc tế; (b) khởi sự tấn công; (c) nếu thắng thì củng cố thắng lợi. Họ đã nói ra điều ấy mà có lẽ ta chưa hiểu nên mới cần giải ảo! Về môi trường quốc tế, họ tiến hành cái gọi là “tam chiến”, ba cuộc chiến (sanzhan), là tâm lý chiến (xinlizhan) nhằm thay đổi ấn tượng của thiên hạ, dư luận chiến (yulunzhan) qua tuyên truyền để thuyết phục người dân của họ về lẽ tất thắng, và pháp luật chiến (faluzhan) để lập ra căn bản pháp lý mới cho quốc tế về Đài Loan!
6/ Từ lối tính toán gian hiểm mà chi ly ấy của Trung Cộng, ta hiểu vì sao Bắc Kinh kết án xứ nào bênh vực Đài Loan là “can thiệp vào nội tình Trung Quốc”. Cũng hiểu luôn lập trường của Hiệp hội ASEAN hay các nước nghèo muốn buôn bán với Bắc Kinh. Nhưng đối tượng bị răn đe chủ yếu là Hoa Kỳ, giới kinh doanh muốn làm ăn với Trung Cộng và cả truyền thông lẫn Quốc Hội Mỹ. Ta cũng hiểu thêm nghịch lý là Bắc Kinh đã bênh Nga khi xâm lăng Ukraine: đấy chỉ là… quyết định “tự vệ”! Từ lối tính toán đó, ta còn suy ra việc Bắc Kinh muốn phân hóa chính trường Đài Loan khi tuyên truyền về lợi ích kinh tế, văn hóa và hòa bình trong luồng giao dịch của đôi bên qua Eo biển Đài Loan!
Quá ngàn chữ thì xin tạm kết luận đã, và còn phải giải ảo nữa!
- Có muốn thôn tính Đài Loan hay chưa, Bắc Kinh vẫn cần chi phối ấn tượng của các nước, từ Đài Loan tới quốc tế. Anh ngữ có một từ cho việc đó: “perception management”, ta có thể dịch theo đúng văn hóa Trung Hoa là “thuật quỷ biển”, biển lận và quỷ quái!
- Thuật đó giúp Bắc Kinh cô lập Đài Loan rồi thôn tính mà khỏi dụng binh, trong khi vẫn cố hiện đại hóa về quân sự để tránh thất bại nếu lâm trận. Họ biết rõ nhược điểm và rủi ro trong giả thuyết võ trang. ‘Khỏe dùng sức, yếu dùng mưu’: họ đang dùng mưu khi liên tục biểu diễn khả năng quân sự trên Eo biển Đài Loan! Để thăm dò đối phương, học hỏi và cho quân đội cơ hội tập dợt!
- Tuy nhiên, chính là các vụ “xuất quân giả” lại có thể gây ra tai nạn thật mà Bắc Kinh khó đoán trước! Và Đài Loan có cùng nền văn hóa nên rất hiểu đối thủ, lại qua 70 năm dày kinh nghiệm nghênh chiến - điều Trung Cộng chưa hề có!
Một Thời Để Ăn - Tác Giả Phạm Khắc Long
Mới đó mà đã hơn 22 năm tôi sống nơi xứ người. Quê hương Nhatrang chỉ còn trong nỗi nhớ. Nhatrang trong lòng một tên phàm phu tục tử như tôi nào chỉ là bờ biển với bãi cát trắng, hàng dừa xanh và con đường Duy Tân lộng gió. Nhatrang cũng không phải chỉ có Tháp Bà cổ kính, Hòn Chồng, Cầu Đá nên thơ, hay con đường Bá Đa Lộc đầy lá vàng khô v.v...Nhatrang trong lòng tôi còn là nỗi nhớ và những ước ao được nếm lại cái hương vị những món ăn đặc biệt nơi quê nhà...
Giờ này ước gì mà có một nồi cá ngừ kho lạt, lõng bõng nước, ăn với bún tươi cọng to, với đủ loại rau giá, với nước mắm ớt cay xé lưỡi. Cứ tưởng tượng trong mùa đông giá buốt mà có một nhóm bạn ngồi quây quần bên lò bánh căn, vừa ăn vừa thổi những chiếc bánh nóng hổi thơm ngậy mỡ hành, còn cái thú nào hơn !!!.
Một nồi cá nục kho béo ngậy, một tô canh cá liệt ngọt lịm, một tô canh dưa hồng cá cơm thơm ngon, hay là khúc cá hố chiên dòn rụm v.v...chỉ là những món ăn thật tầm thường nơi quê nhà, thế nhưng bây giờ nơi xứ người đã trở thành những ước mơ xa vời vợi !
Nghĩ đến ngày mai, ngày mốt, đến những buổi ăn trưa vội vã nơi làm việc, ngày nào cũng như ngày nấy, quanh đi quẩn lại cũng chỉ một miếng bánh mì kẹp xúc xích dăm bông nhạt nhẽo hay một container cơm với leo teo dăm ba miếng thịt heo, thịt gà kho, hay giản tiện hơn, một đĩa rau trộn, một trái táo, một trái cam v.v...Ăn vội vàng, ăn để lấy sức mà cày tiếp. Ăn để sống, nói theo kiểumấy ông Tây mũi lõ “manger pour vivre” !!!
Bữa cơm chiều ở nhà thong thả hơn, được ăn thoải mái các món quốc hồn quốc túy như nước mắm, mắm ruốc, mắm nêm, mắm thái v.v....Bữa ăn trưa tại nơi làm việc, ai mà dám đem các món này vào, vừa lỉnh cà lỉnh kỉnh lại vừa sợ “phiền hà” thính giác của các bạn đồng nghiệp khác chủng tộc. Bữa cơm nhà tuy vậy cũng chẳng khá gì hơn, cũng lại miếng thịt gà luộc trắng bệch như da mặt của mấy chị đầm gìa, cũng lại nồi thịt heo kho khô khan, đã lạng hết mỡ vì sợ cholesterol, cũng lại tô canh cá trout nấu dấm có khi còn hôi mùi rong, hay tô canh chua cá hồi (salmon) dở ẹc so với tô canh chua cá lóc, cá mú nơi quê nhà v.v... và rồi cũng lại “manger pour vivre”, không hơn không kém !!!
Chỉ có một thời xa xưa nơi quê nhà tôi mới đích thực “sống để ăn”, vivre pour manger ! Tôi muốn ghi lại “thực đơn” những món ăn năm xưa, từ các hàng quà rong trước cổng trường cho tới các quán ăn nơi góc chợ, từ đầu tỉnh cho tới cuối tỉnh, ngòai phố xá thênh thang hay trong hang cùng ngõ hẹp v.v... Xin các bạn hãy cùng tôi sống lại cái “thời để ăn” đó:
QUÀ RONG TRƯỚC TRƯỜNG HỌC:
Khoảng cuối thập niên 50, những ai học ở trường Nam Tiểu Học Nhatrang có lẽ đều biết đến hai ông cai của trường: đó là ông “Cai Ốm” và ông “Cai Sáu Ngón”. Cả hai bà cai đều có gánh hàng bán trước cổng trường thế nhưng quán của bà Cai Sáu Ngón đã được lũ học sinh chúng tôi chiếu cố nhiều hơn vì món chả ram độc đáo của bà ta. Hàng ngày khi tiếng trống ra chơi chưa đánh xong đủ nhịp là chúng tôi đã tranh nhau chạy ra hàng của bà để dành chỗ ngồi và để có ăn trước ! Tôi còn nhớ dạo ấy một đồng 3 cuốn chả ram, một dĩa rau đầy cộng thêm tô nước mắm chấm ngon tuyệt, và chỉ vèo một cái, độ dăm ba phút là một cọng rau cũng không chừa,một giọt nước mắm cũng không bỏ xót!
Nói đến hàng quà rong nơi cổng trường có lẽ phải kể đến xe kem của chú Xường. Cứ tưởng tượng vào một trưa hè nóng bức, sau khi chạy nhảy trong sân trường, mồ hôi vã ra như tắm mà rồi sau đó lại có được một ly kem của chú thì “đả” quá “chừng chừng” ! Trên ly kem lúc nào chú cũng rắc ít đậu phọng rang, rưới tí sữa đặc và quẹt thêm muỗng chantilli (whip) mà chú cũng như lũ học sinh chúng tôi vẫn thường gọi đùa là “cứt gà sáp” (!). Chính chú Xường đã bày ra món bánh mì ngọt xẻ đôi bỏ kem vào ăn. Ở bên này có một hôm đi làm về, vừa đói lại vừa khát cho nên tôi đã lấy kem bỏ vào cái bánh mì hotdog ăn dằn bụng, con gái tôi thấy vậy bèn la toáng lên “ Trời đất! ba ăn kiểu gì mà kỳ vậy !?”.Tôi chỉ mỉm cười không trả lời. Con gái tôi nào biết ông bố đang nhớ đến chú Xường, nhớ đến những năm tháng đẹp nhất trong đời !
Cuộc đời học trò của tôi gắn liền với xe kem của chú Xường, từ trường Nam Tiểu Học, qua đến trường Collège Francais, rồi Võ Tánh.Trong những năm cuối ở Võ Tánh tôi đã “bỏ” chú để qua quán chè của bà cai. Hình như một vài năm sau đó chú bỏ nghề bán kem về phụ vợ buôn bán đô la, hột soàn và trở nên giàu có lắm. Sau năm 75, chú vượt biên, định cự tại Canada. Chú đã mất mấy năm naỵ
Suốt ba năm học Võ Tánh, hình như không có hôm nào mà thiếu mặt tôi ở quán chè bà cai. Nói ra thì có vẻ thái quá chứ bấy lâu nay tôi chưa hề ăn lại được một ly chè đậu ngon như ly chè của bà cai. Có những hôm tôi đã ngồi ở quán chè nhiều hơn là ngồi trong lớp học. Tôi vốn là chuyên viên “cúp cua” thứ thiệt. Buổi trưa, vào giờ những môn học phụ, thay vì ngồi trong lớp ngáp ngắn ngáp dài, tôi thường chuồn ra quán chè. Ăn ly chè đá, phì phà điếu thuốc lá Ruby, đón ngọn gió mát rợi từ hướng biển thổi về, ôi còn cái thú nào bằng !!! Hồi đó mỗi ngày đi học tôi được mẹ tôi cho 5$ tiền ăn sáng, một ly chè chỉ có 1$, ấy thế mà trong sổ nợ của bà cai tên tôi lúc nào cũng ghi đầy trang, có thể vì vậy mà bà đã nhớ tên tôi rất lâu. Hè năm 70, bốn năm sau khi rời mái trường Võ Tánh, một hôm đi tắm biển về tôi đã ghé lại quán của bà, gọi một ly chè đậu xanh. Bà nhìn tôi đăm đăm và hỏi nhỏ:
- “ Xin lỗi có phải cậu Long không ? “
- “ Trời đất ! Sao mà bà cai nhớ tên em dữ vậy ?”.
- “ Hồi đó cậu lúc nào cũng tía lia cái miệng, ai mà không nhớ”
- “ Vậy chứ không phải là vì hồi đó em hay ăn chịu hay sao?”
- “ Ừ, tui nhớ sáng nào cậu cũng một ly chè và mấy điếu Ruby, nói xin lỗi chứ hồi đó nhìn mấy cậu còn con nít ranh mà phì phà điếu thuốc sao tui thấy ghét ghê !”
Khi từ giã, tôi trả tiền ly chè bà nhất định không lấy mà còn nói :
- “ Khi nào cậu lấy vợ, đám cưới nhớ mời tui nghen”
Xem cuốn video “ Chúc Tết Thầy Cô ” do cô bạn Xuân Hương gửi cho, lòng tôi bỗng dâng nghẹn khi nhìn thấy con đường BáĐa Lộc đã mất đi hàng cây rợp bóng mát ngày xưa, và ngôi trường Võ Tánh đã đổi tên. Tôi chợt nghĩ đến bà cai, tự hỏi không biết bà vẫn còn sống hay đã mất rồi ?
PHỞ GÀ CHUTT :
Phở thì ở đâu mà chẳng có. Phở Nhatrang tuy không sánh bằng phở Tàu Bay, phở Pasteur, phở 79, hay phở gà Hiền Vương v.v... của Saigòn, thế nhưng đi ăn phở ở Nhatrang có cái thú vị khác hẳn, nó không ồn ào , không chen chúc, không xa lạ như khi ghé vào một tiệm phở nổi tiếng ở Saigon. Đi ăn phở ở Nhatrang, nhất là vào những ngày cuối tuần thì thế nào cũng gặp được một vài người bạn thân quen để vừa ăn vừa chuyện trò cà kê dê ngỗng. Nhatrang có khá nhiều tiệm phở (phở Hợp Lợi, Tân Thành, Hai Chùa, phở gà Hàm Nghi, Phan Đình Phùng, Chợ Đầm, Cầu Đá v.v...) nhưng có thể nói tiệm phở gà Cầu Đá (còn gọi là phở Chutt) là tiệm được nhiều người biết đến hơn hết. Cố giáo sư Lê Thế Nhiếp trong bài viết đăng trên giai phẩm VT/NTH 2001 đã mô tả tô phở gà Cầu Đá như sau: “ ...một tô phở gà khô đặc biệt, có mấy cái trứng non và tô nước dùng béo ngậy...Ăn một miếng phở, húp một muỗng nước lèo thơm mùi tôm khô, mực nướng ngọt lịm, phải dùng câu “tuyệt cú mèo” như nhà văn Duyên Anh thường nói mới tả hết ...”Nói đến phở Nhatrang mà quên đề cập đến phở xe là một thiếu xót lớn lao. Thật vậy ai đã từng ở trong Xóm Mới có lẽ đều không xa lạ gì ông phở xe “Đầu Đỏ”. Ông bán phở có biệt danh này vì luôn luôn chít trên đầu chiếc khăn đỏ. Cứ tưởng tượng xế trưa vừa ngủ dậy, bụng đang đói cồn cào mà có xe phở ngay trước cửa nhà, kêu một tô phở nóng hổi, trộn thêm tí cơm nguội vào. Ôi ! cao lương mỹ vị chắc cũng chỉ bằng ngần ấy thôi !!!
PATÉ CHAUD HƯNG HOA :
Tiệm bánh paté chaud Hưng Hoa nằm trên góc đường Độc Lập và Công Quán. Tiệm chỉ bán bánh paté chaud, sữa đậu nành và kem flanc. Đang đói bụng mà đi ngang qua tiệm, nội ngửi cái mùi bánh thơm phưng phức từ trong tiệm bay ra, đố ai mà có thể dằn lòng cho được. Hồi đó, mỗi lần đi xem ciné xuất chiều tại rạp Minh Châu, tan phim xong là tôi thường ghé tiệm, kêu hai cái bánh paté chaud và một chai sữa đậu nành lạnh. Ăn vừa ngon, vừa chắc dạ, lại vừa rẻ tiền, đã vậy còn được dịp ngắm người đẹp Lâm Chí Anh, con gái ông bà chủ tiệm. Cô bé có đôi mắt một mí, làn da trắng ngần, nét đẹp của một thiếu nữ Nhật Bản. Năm học đệ nhất C, một hôm sau khi đi bán vé văn nghệ Đại Nhạc Hội Tình Thương về, bạn Hồ Thị Trai đã khao tụi tôi một chầu tại tiệm Hưng Hoa Trong quyển Lưu Bút của tôi, HTT đã viết: “Long còn nhớ buổi đi kéo ghế không , nhờ đó mà tôi thân và mến Long nhiều hơn các bạn trai khác trong lớp. Hy vọng cuối tháng 6 lại có một chầu như rứa...Một Xê - Sáu Sáu ...”
36 cái tháng 6 đã trôi qua, biết đến khi nào tôi mới có dịp gặp lại cô bạn cũ để đòi thêm một chầu ăn nữa đây nhỉ ?
TIẾT CANH VỊT CẦU DỨA:
Trên đường lên Thành, ngang Cầu Dứa có tiệm tiết canh vịt nổi tiếng ngon. Các bợm nhậu thích quán này lắm. Cứ tưởng tượng bạn cùng tôi đang ngồi trong quán, trên bàn là một đĩa tiết canh, một đĩa thịt vịt và một tô cháo. Xin mời...Bẻ miếng bánh tráng mè, xúc miếng tiết canh, ngắt thêm cọng rau húng quế, bỏ vào miệng nhai từ từ cho thấm cái vị mằn mặn của tiết, vị sừng sực của cổ cánh và lòng mề vịt, vị bùi bùi của đậu phọng và vị thơm của rau quế. Rồi ực vào một hớp rượu đế cho trọn mùi nồng cay ! Gắp miếng thịt vịt non mềm, chấm vào chén mắm gừng, nhai cho kỹ để tận hưởng vị thơm ngọt của thịt. Húp thêm vài muỗng cháo béo ngậy... Khà, khà ... Ngon quá đi thôi !!!
Tôi xin mở ngoặc ở đây để kể cho các bạn một kỷ niệm khá vui của tôi về món tiết canh vịt. Mấy năm đầu lúc mới định cư ở Canada, một hôm tôi và vài người bạn nhậu bỗng dưng thèm món tiết canh vịt. Cả bọn bèn rủ nhau đi đến một trang trại mua năm con vịt sống về làm thịt. Về nhà cả bọn kéo nhau xuống basement xăn tay vén áo trổ tài cắt tiết. Mặc dù đã làm đúng y chang cách “hãm” huyết (1 muỗng mắm, 2 muỗng nước, bỏ huyết đầu, huyết cuối v.v...), thế nhưng cắt cổ năm con vịt “kếch xì nái”, tụi tôi chỉ làm được đúng có một đĩa tiết canh, còn lại hư hết vì tiết vừa cắt xong đã bị đông ngaỵ Đến màn nhổ lông vịt thì mới thật “trần ai” ! sáu thằng nhổ lông năm con vịt từ 12 giờ trưa đến 5 giờ chiều, rút cuộc vịt vẫn còn chưa sạch lông còn người nhổ lông vịt thì bị dính đầy lông trên mặt mũi ! Hì hà hì hoạch mãi rồi cũng xong được nồi cháo và mấy dĩa thịt vịt thế nhưng chẳng ai dám ăn vì cả thịt lẫn cháo còn hôi mùi lông đến lợm giọng. Rốt cuộc sáu thằng chia phần đĩa tiết canh bé tí tẹo và cuối cùng sau khi thu dọn “chiến trường” cả bọn đã phải kéo nhau ra Mc Donald ăn hamburger cho đỡ đói !
BÁNH ƯỚT THÀNH :
Phải là dân ham ăn ham uống lắm mới cất công đi tận lên Thành ăn bánh ướt ! Đọc đến đoạn này chắc sẽ có bạn la toáng lên rằng : “bánh ướt có gì đặc biệt hay ngon đâu mà kể ” Dạ tôi xin “ga răng ti” với các bạn là bánh ướt Thành ngon lắm !
Tiệm bánh nằm ngay trên đường Quốc Lộ 1, gần ngã ba Thành. Ngoài cái lò tráng bánh nằm chình ình ngay giữa nhà, tiệm chỉ có vài ba cái bàn ghế xập xệ. Khách ăn có thể kéo ghế ngồi vây quanh lò, chờ từng cái bánh ướt vừa tráng xong. Bánh nóng hổi còn thơm mùi bột gạo mới, mỡ hành thoa béo ngậy, mắm nêm chấm dầm ớt xiêm cay xé lưỡi. Vừa ăn vừa thổi, vừa hít hà. Ăn xong kêu ly nước dừa xiêm, uống vào mát rợi ! Đã vậy lâu lâu khách còn được bà chủ mang mít của cây nhà lá vườn ra đãi ăn tráng miệng.
NEM NƯỚNG NINH HÒA :
Dân Saigòn thường hay ca tụng nem nướng Thủ Đức. Ôi nhằm nhò gì khi so với nem nướng của Nhatrang ! Mấy “O”, mấy “Mệ” tối ngày “gáy” về món nem chua Huế. Hứ !!! sao mà ngon bằng nem chua Ninh Hòa !!!
Cả hai tiệm nem nướng Ninh Hòa nổi tiếng đều nằm trên con đường Trần Quý Cáp: tiệm Mỹ Hạnh và Mỹ Hương. Vào tiệm trong khi chờ món nem nướng, khách hàng có thể lai rai vài lọn nem chua Ninh Hòa. Nem chua mà nhậu với bia 33 thì “bắt” lắm ! Nem nướng cuốn với bánh tráng, có rau sà lách, hẹ, dưa leo, khế, chuối chát v.v.., ăn với nước chấm có tương hột giã và thịt heo bầm sền sệt. Ngon hết xẩy !!!
BÚN BÒ HUẾ RỘC RAU MUỐNG:
Các gánh bún bò Huế ở rải rác khắp thành phố thế nhưng quán bún bò Huế ở Rộc Rau Muống có lẽ ngon hơn hết. Quán nằm trong một khu vườn khá rộng, rợp bóng mát những hàng dừa cao. Nhớ lại tô bún bò dạo ấy, sao thấy thèm chi lạ ! Tô bún nước váng đỏ ớt màu, thơm mùi sả lẫn mùi mắm ruốc, những miếng thịt bò bắp gân mềm, miếng giò heo béo ngậy, rồi rau thơm, hành ngò, bắp chuối v.v...
Phải đợi tới hai mươi năm sau ngày xa quê hương tôi mới được ăn một tô bún bò Huế rất “Huế”, đó là vào dịp tôi đi dự buổi họp bạn lớp IC/ Võ Tánh tại nhà cô bạn học Nguyễn thị Như Ý ở Greensboro, North Carolina vào tháng 9 năm 2000. Tô bún của khổ chủ nấu đãi bạn bè tuy thiếu giòheo và rau bắp chuối thế nhưng ăn rất ngon. Cứ nhìn bạn Nguyễn Văn Quang “đá” liền tù tì 4 tô thì đủ biết ngon cỡ nào !
BÁNH CANH CÁ HẺM TRẦN QUÝ CÁP :
Tôi đi đây đi đó cũng nhiều nhưng tôi thấy hình như chỉ mỗi Nhatrang mới có cái món bánh canh cá mà thôi. Trong hẻm Trần Quý Cáp đi vào Xóm Giá có một quán bán bánh canh cá ngon tuyệt.
Hôm nào đi nhậu về khuya, hơi ngà ngà say, ghé lại quán kêu một tô bánh canh nóng hổ, rắc thật nhiều tiêu, bỏ thật nhiều hành, thêm vào chút tương ớt, rồi lựa từng miếng cá trắng phau, nhai từ từ để tận hưởng vị thơm của cá, rồi nuốt cái “chụt” sợi bánh canh mềm mềm, rồi húp tí nước có vị cay cay, ngọt ngọt. Chả mấychốc mà giã rượu !
MÌ QUẢNG CHỢ XÓM MỚI :
Hè năm 66 cô bạn Tôn Nữ Ngọc Lâm thường rủ tôi đến nhà ở hẻm Huỳnh Thúc Kháng để cùng học thi tú tài. Tối tối đói bụng hai đứa tôi hay rủ nhau ra chợ Xóm Mới ăn mì quảng. Ngọc Lâm mất vì bạo bệnh vào năm 68. Bây giờ hễ khi nào nhắc tới cô bạn cũ là tôi lại liên tưởng đến quán mì quảng ở góc chợ Xóm Mới, và mỗi lần ăn mì quảng là tôi lại nhớ đến người bạn yểu mệnh năm xưa.
Ở bên này thỉnh thoảng Tuyết Lê, vợ tôi cũng có nấu món mì quảng. Nấu theo kiểu “dã chiến” ăn cho đỡ ghiền vậy thôi, chứ làm sao mà có sợi mì quảng vàng nghệ, có con tôm, miếng thịt ba chỉ hay miếng chả cá thơm ngon của quê nhà, làm sao mà có cái nước dùng xăm xắp thơm mùi đậu phọng sống, có rau giá, có bắp chuối bào trắng tươi .
BÁNH BÈO, BÁNH BỘT LỌC, BÁNH NẬM XÓM ĐÌNH :
Người Nhatrang chẳng cần phải ra Huếmới ăn được các món ngon đặc biệt của Huế. Ghé lại Xóm Đình ở gần góc đường Nhà Thờ và Hoàng Tử Cảnh là có đủ cả : nào là món bánh bèo với đậu xanh, tôm chấy và tóp mỡ, nào là món bánh nậm gói lá chuối, lột lá ăn mệt nghỉmà vẫn chưa đả thèm, hay là món bánh bột lọc có con tôm đỏ au ăn với nước mắm dầm ớt xanh .
GỎI ĐU ĐỦ BỜ BIỂN :
Trước 75, dọc theo bãi biển Nhatrang có hơn chục cái kiosque bán đủ các món ăn nhậu. Khách có thể vào kêu vài con ghẹ luộc chấm muối tiêu, hay một chục xò huyết nướng vỉ, hay con khô mực nướng rồi ngồi nhâm nhi dăm ba chai bia. Nếu không phải là dân nhậu, khách có thể kêu dĩa bánh tôm (ngon nhất ở kiosque số 5), hay làm một tô hủ tíu đồ biển. Nếu không muốn vào quán, khách có thể mua vài trái cóc, tầm ruộc hay ổi ngâm ở những quán hàng rong bên đường rồi xuống bãi cát ngồi ăn. Nhưng cái món ăn đặc biệt nhất ngòai bờ biển là phải kể đến món gỏi đu đủ (còn gọi là gỏi bò khô). Hàng bò khô ở cạnh quán Kiosque số 5, trước Khu Công Chánh cũ, lúc nào cũng đông nghẹt khách. Mấy chục năm trôi qua tôi vẫn chưa quên được cái dĩa gỏi bò khô năm xưa : những sợi đu đủ bào trắng xanh, những cong rau răm xắt nhỏ, những miếng bò khô màu nâu xẫm, trộn với nước dấm tỏi chua chua ngọt ngọt, nước mắm ớt cay nồng.
Nhatrang còn biết bao nhiêu hàng quán, nào là tiệm xôi gà ở Chợ Đầm, tiệm ăn Dân Thiên ở đường Độc Lập với món tôm hoả tiễn, thịt bò bí tết và soupe au fromage nổi tiếng, nào là quán cơm gà rô ti ở đường Hai Chùa, rồi hàng cháo lòng trong chợ Xóm Mới, hàng bún sứa và bánh khoái ở hẻm Xóm Gà, hàng bánh xèo trước trường Đăng Khoa, hàng bánh căn ở khắp nơi v.v...Đó là chưa kể đến những gánh hàng rong buổi tối như gánh hột vịt lộn, bánh ú, bánh ít lá gai, chè lục tàu xá, chè mè đen, hay những xe mì gõ, xe mía hấp v.v...
Cá Mòi Maroc - Tác giả Phượng Hòang
Khi nhắc đến cá mòi Maroc đã không ít những người lớn tuổi ở Việt Nam nghẹn ngào nhớ lại cái hương vị thuở nhỏ mình đã từng nếm thử. Đó là một cảm giác của sự hoài niệm, khoảng thời gian của quá khứ tuy có nhiều khó khăn nhưng đầy ấp những kỉ niệm của tuổi thơ bên gia đình.
Maroc đất nước giàu cá biển
Maroc là một trong những quốc gia có sản lượng cá biển dồi dào, sản lượng hằng năm đánh bắt được đã giúp nền ngư nghiệp của nước này phát triển mạnh. Thế nhưng trong quá khứ có một khoảng thời gian dài đất nước Maroc vẫn chưa khai thác được hết tiềm năng về cá biển của mình.
Trong lịch sử, Maroc đã từng là thuộc địa của Pháp. Khi người Pháp chiếm đóng nơi đây họ đã nhận thấy sự trù phú và hướng phát triển của ngành công nghiệp chế biến cá của đất nước này. Vì thế, Pháp đã cho xây dựng và phát triển các công ty sản xuất cá mòi.
Hoài niệm về món cá mòi
Vào thời thuộc địa, quân đội Pháp chiếm đóng và phân chia rải rác nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Những hộp cá mòi sau khi chế biến trở thành thứ thực phẩm rất tiện lợi và có thể giữ được lâu ngày nếu không mở nắp hộp. Vì thế, cá mòi từ Maroc được vận chuyển đi phân phát cho những người lính Pháp đang sinh sống ở thuộc địa. Với hương vị thơm ngon của cá cùng nước sốt cà chua đậm đặc cá mòi trở thành một món ăn hấp dẫn lúc bấy giờ.
Những hộp cá mòi Maroc - Hương vị khó quên đối với nhiều người Việt trong những năm tháng khó khăn
Tuy nhiên, dùng lâu ngày những người lính Pháp cũng thấy chán, nên thay vì ăn hết những hộp cá mòi ấy thì họ lại đem bán hoặc trao đổi với người dân các nước thuộc địa. Thế là, người Việt lần đầu được thưởng thức một món ăn mới lạ, nó khác hẳn hoàn toàn với những thực phẩm thời đó. Cá mòi trở thành một món ăn xa xỉ mà ai cũng ao ước được một lần nếm thử. Cái cảm giác lần đầu khi được nếm một món ăn mới lạ và xa xỉ luôn là một ấn tượng khó phai trong mỗi người.
Hòa bình lập lại, khi đất nước trên đà hội nhập phát triển, thị trường mở rộng cá mòi lại trở thành một món ăn bình dân ai ai cũng có thể thưởng thức. Nhưng đối với những người đã được một lần lúc nhỏ nếm thử cá mòi Maroc thì hương vị này luôn như một liều thuốc tinh thần giúp họ nhớ lại những kỉ niệm một thời đã qua.
Công nghiệp sản xuất cá mòi Maroc
Ngày nay, Maroc đã tận dụng và khai thác tiềm năng về sản lượng cá của mình, trở thành nước xuất khẩu cá mòi đóng hộp lớn nhất thế giới. Việc sản xuất cá mòi giúp tiêu thụ hơn 62% sản lượng cá đánh bắt được và chiếm 91% mức sử dụng nguyên liệu trong ngành công nghiệp đóng hộp ở Maroc. Mỗi năm có đếm 600.000 tấn cá mòi được chế biến và cá mòi Maroc trở thành một thương hiệu nổi tiếng trên thế giới.
Đến Maroc bạn chắc chắn không thể bỏ qua món cá mòi thơm ngon quyện với nước sốt đậm đà. Đó chính là hương vị gợi nhớ quá khứ hay cũng chính là hương vị khơi gợi niềm đam mê ẩm thực.
Thứ Sáu, 2 tháng 12, 2022
Thứ Hai, 28 tháng 11, 2022
Thứ Sáu, 25 tháng 11, 2022
Thứ Năm, 24 tháng 11, 2022
Thứ Bảy, 19 tháng 11, 2022
Thứ Tư, 16 tháng 11, 2022
Chủ Nhật, 13 tháng 11, 2022
Thứ Ba, 8 tháng 11, 2022
Thứ Hai, 7 tháng 11, 2022
Chủ Nhật, 6 tháng 11, 2022
Thứ Bảy, 5 tháng 11, 2022
Thứ Năm, 3 tháng 11, 2022
Thứ Tư, 2 tháng 11, 2022
Thứ Ba, 1 tháng 11, 2022
Thứ Hai, 31 tháng 10, 2022
TT Ngô Đình Diệm - Tác giả Lm Gérard Gagnon
Thật khó để nói cái gì là thật, là giả, những gì phổ biến nhất về ông, người đàn ông đã là Tổng thống dân cử của miền Nam Việt Nam, là người đứng đầu chính phủ gần chín năm. Người ta gọi ông là “vị quan cuối cùng của Triều đình”, một nhà độc tài hay đơn giản chỉ là người đứng đầu nền dân chủ mà đất nước chưa bao giờ có. Những người Cộng sản thì tố cáo ông là con rối của Hoa Kỳ, trong khi những nhân viên của Bộ ngoại giao Hoa Kỳ lại trách ông là người quá Châu Á và quá độc lập.
Khi ông lên nắm quyền, chiến tranh đã chia đôi đất nước, nền kinh tế sụp đổ, những người cộng sản đã bắt đầu kế hoạch chống phá và xâm lược. Cả bạn bè và kẻ thù của ông đều không muốn ông cầm quyền lâu dài. Khi chấp nhận sự đầu hàng của Pháp ở Điện Biên Phủ vào tháng Năm năm 1954 và đồng ý ký vào Hiệp định Genève hai tháng sau đó, những người cộng sản tin rằng, chưa đầy hai năm sau, họ có thể tái thống nhất hai miền Nam - Bắc dưới quyền lực của cộng sản mà không gây nhiều xáo trộn. Đây là nguyên nhân chính yếu để cộng sản ký kết Hiệp định Genève.
Tổng thống Diệm được khen ngợi hết lời nhưng cũng bị phê bình hết sức nghiêm khắc. Để hiểu điều này, cần phải biết một chút về quá khứ của ông. Cha của ông là một nhà tri thức và là một quan lớn trong triều đình An Nam. Mẹ của ông, gốc gác dân thường, được giáo dục kỹ lưỡng theo truyền thống Nho giáo. Ngô Đình Diệm sinh ngày 02 tháng Giêng năm 1901 tại Huế. Ông có năm anh em. Ngô Đình Khôi, người anh cả, một vị quan đầu tỉnh, đã bị cộng sản giết chết cùng với người con trai năm 1946. Người anh thứ hai, Ngô Đình Thục, trước làm Giám mục Vĩnh Long, sau làm Tổng Giám mục Tổng Giáo phận Huế, vào thời điểm Ngô Đình Diệm bị sát hại, ông đang tham dự Công đồng Vatican II. Lúc đó, ông đang ở Rome. Một người em khác là Ngô Đình Luyện, có vài năm làm Đại sứ quán Việt Nam tại London, hiện đang sống ở bờ biển Bắc Phi, nơi ông đang phải vất vả để nuôi một đại gia đình. Trong số các anh em của ông, Ngô Đình Nhu, người bị giết cùng với Tổng thống, là người bị công kích nhiều nhất. Ông là Cố vấn của Tổng thống và không lâu sau đó, ông trở thành người lãnh đạo phong trào giới trẻ. Ông lên kế hoạch xây dựng các ấp chiến lược và trở thành người quyền lực nhất sau Tổng thống. Ông đã một lần, cùng với vợ ông là bà Nhu và cô em gái, bị cộng sản bắt giam vài tháng, nhưng đã được thả sau khi đóng một khoản tiền chuộc. Người em thứ tư của Tổng Thống là ông Ngô Đình Cẩn, Tổng đốc Huế, sau cuộc đảo chính, ông đến xin tị nạn tại lãnh sự quán Mỹ nhưng bị từ chối và bị di lý vào Sài Gòn. Mặc dù, sứ khỏe rất yếu do mắc bệnh hiểm nghèo, nhưng ông vẫn bị trói vào cột xử bắn. Một trong số các chị em gái của Tổng thống, cưới một thương gia, bà là mẹ của Đức cha Thuận, Giám mục Nha Trang.
Năm 15 tuổi, Ngô Đình Diệm bắt đầu đi học để trở thành một Sư huynh. Tuy nhiên, ông sớm rời khỏi nơi đây để vào học tại một trường trung cấp chuyên đào tạo các công chức. Sau đó, ông theo học tại trường Luật Hà Nội và tốt nghiệp vào năm 1921, với vị trí đứng đầu lớp. Ông trở thành một quan tri huyện ở Huế và năm 28 tuổi, ông trở thành tỉnh trưởng Phan Rang. Năm 1932, ông nổi tiếng là một nhà quản trị tài giỏi. Ông được Bảo Đại bổ nhiệm làm Tổng thư ký Ủy ban Cải cách Hành chánh và một năm sau đó, làm Bộ trưởng Nội vụ, đứng đầu các Bộ. Sau hai tháng, nhận thấy Bảo Đại quá nhu nhược không thể chống được Cộng sản, ông từ quan và từ năm 1934 – 1941, ông qua Pháp sống nhiều năm, tiếp tục giữ quan hệ với những nhà lãnh đạo theo Chủ nghĩa Quốc gia. Năm 1944, ông trở về Việt Nam. Năm 1945, khi Việt Minh chiếm Huế, trên đường bỏ trốn, ông bị lộ, bị còng tay và bị dẫn ra Tuyên Quang trình diện Hồ Chí Minh. Biết được tài lãnh đạo của ông, Hồ Chí Mình đã cho ông giữ chức Bộ trưởng Nội vụ mà ông đã từng giữ dưới thời Bảo Đại. Mặc dù đang là tù nhân của Việt Minh, nhưng ông vẫn từ chối hợp tác với Hồ Chí Minh ngay cả khi tính mạng bị đe dọa. “Ông đã giết anh tôi...Ông là một tội phạm!” “Tôi không biết gì về anh trai ông. Tình hình quá lộn xộn. Hãy ở lại và cùng tôi chống Pháp” – Hồ Chí Minh giải thích. “Có lẽ, ông không biết tôi là người thế nào. Hãy nhìn vào mắt tôi... Phải chăng tôi là một người đang sợ hãi? Không! Vì vậy, tôi sẽ đi khỏi đây” – Ngô Đình Diệm đã quay lại nhà tù. Ông được trả tự do sau những thỏa thuận giữa Pháp và Việt Minh liên quan đến các tù nhân chính trị.
Năm 1947, ông qua Nam Ninh, với hy vọng được những người Trung hoa theo chủ nghĩa quốc gia giúp đỡ. Tuy nhiên, sự giúp đỡ này rất hạn chế. Năm 1950, ông rời Sài Gòn sang Hồng Kong, Tokyo và đi Hoa Kỳ. Sau thất bại của Pháp tại Điện Biên Phủ, Bảo Đại đã trao cho ông toàn quyền trên lãnh thổ Quốc gia Việt Nam. Ông tới Sài Gòn ngày 26 tháng 06 năm 1954. Mặc dù là Thủ Tướng, nhưng ông không có quyền kiểm soát quân đội và tướng Hinh âm mưu chống lại ông. Ông đã khôn khéo tìm cách cách chức vị tướng này. Ngày 20 tháng 07 năm 1954, hai tuần sau khi ông thành lập nội các, Hiệp Định đình chiến Genève được ký kết giữa Pháp và chế độ Hà Nội. Việt Nam bị chia làm hai miền. Hồ Chí Minh gọi chế độ Cộng sản của ông là “Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa”. Từ Hà Nội, ông kiểm soát khoảng 17 triệu dân. Miền Nam, thủ đô là Sài Gòn, có khoảng 15 triệu dân.
Ngô Đình Diệm thừa kế một chính quyền quá yếu kém từ Bảo Đại. Chỉ hai tháng sau thất bại của Pháp, chế độ đã bị lung lay. Hầu hết các ngành công nghiệp của Việt Nam nằm ở miền Bắc. Miền Nam hầu như chỉ duy có nông nghiệp. Nhiều nhà quản lý người Pháp đã hồi hương. Các cửa hàng của người Âu đã đóng cửa. Hệ thống đường sắt và đường bộ trong toàn vùng bị cắt đứt và bị phá hủy. Lương thực thực phẩm không thể vận chuyển từ nơi này sang nơi kia. Các nhà máy xay xát gạo tại Sài Gòn ngưng hoạt động vì không đủ sản lượng thu hoạch. Và, du kích Việt cộng không ngừng khủng bố các làng quê.
Vũ khí lợi hại nhất của Ngô Đình Diệm là sự chính trực và kinh nghiệm quản trị của ông. Ông kêu gọi lương tri và lòng ái quốc của người dân. Ông được số đông dân chúng ủng hộ. Sau khi thành lập Nội các một thời gian ngắn, ông đã đóng cửa các sòng bài, các ổ mại dâm và các lò thuốc phiện. Các chủ chứa mại dâm và bài bạc bị bắt. Lực lượng Bình Xuyên bảo kê cho những người này cũng bị đánh bại và đánh bật ra khỏi thủ đô. Trong 9 tháng đầu tiên lãnh đạo đất nước, theo Hiệp Định Genève, ông phải đón một triệu người di cư rời khỏi miền Bắc Cộng sản để đến miền Nam còn tự do. Ông lo dựng trại, xây nhà, cung cấp lương thực thực phẩm và tìm kiếm việc làm cho họ. Nhờ sự giúp đỡ của nhiều tổ chức cứu trợ của Pháp, Mỹ, cũng như các quốc gia khác, ông đã thành công trước chướng ngại vật có vẻ không thể vượt qua này ngay trong những tháng đầu tiên cầm quyền. Daniel Lyons, một tu sĩ Dòng Tên đã viết: “Chỉ có phép lạ mới có thể giúp chế độ mới sống sót trước bao nhiêu khó khăn như vây!”
Những người theo đạo Cao Đài và Hòa Hảo là những giáo phái có quân đội riêng. Ngô Đình Diệm đã từ chối thỏa hiệp với họ, và sau khi đánh bại Bình Xuyên, ông đã tìm cách thuyết phục họ ra nhập quân đội Chính phủ. Trong lúc Thủ tướng Diệm đấu tranh lập lại trật tự ở nơi chỉ thấy toàn hỗn loạn, thì Bảo Đại, lúc này đang sống yên ổn tại Pháp, cảm thấy bị mất quyền kiểm soát Việt Nam, nên đã gửi điện tín mời Thủ tướng Diệm sang Paris để báo cáo cho ông biết tình hình. Thủ tướng đã trả lời rằng ông không thể rời đất nước lúc này và đã mời Bảo Đại trở về Việt Nam. Nhà vua không muốn di chuyển. Ngày 23 tháng Mười, một cuộc trưng cầu dân ý đã được tổ chức để xem dân chúng thích chế độ quân chủ hay dân chủ: 98,2% đã bỏ phiếu đồng ý thiết lập chế độ dân chủ ở Việt Nam. Năm sau, ngày 26 tháng Mười năm 1956, Hiến Pháp được ban hành và Ngô Đình Diệm được đặt làm Tổng thống. Ông trở nên nổi tiếng, được coi như vị Anh hùng dân tộc, người sáng lập Quốc gia.
THÀNH TỰU
Từ tình trạng của một quốc gia thuộc địa đi đến tình trạng của một quốc gia dân chủ không bao giờ dễ dàng. Nhất là đối với Việt Nam, có quá nhiều nan đề tạo nên hoàn cảnh không chỉ xấu mà còn đáng thất vọng như: đất nước bị chia đôi, thiếu nhà máy công nghiệp, một triệu người di cư không nhà cửa, tài sản, các phương tiện truyền thông bị phá hủy, ruộng, vườn bị bỏ hoang, lạm phát tăng cao, chiến tranh du kích lan rộng.
Ngay sau khi Hiệp định Genève được ký kết, mỗi ngày, có hàng ngàn di dân tập trung tại Sài Gòn. Thủ tướng Diệm đã cho xây dựng nhiều trại định cư khác nhau. Tại đó, các di dân có thể tìm được thực phẩm, chỗ ở. Trường học, trạm y tế cũng được xây dựng ngay tại vị trí trung tâm các trại. Ông cũng cho dựng lên các nhà xưởng để phát triển các ngành nghề thủ công. Nông nghiệp được khuyến khích và phát triển. Năm 1957, Tổng thống Diệm đã có thể nói: “Diện tích trồng lúa từ 1.659.000 hécta vào năm 1954 đã tăng lên 2.625.369 hécta vào năm 1957, tăng 59%. Số lượng cây ăn trái cũng tăng 30% trong cùng thời kỳ. 300.000 tấn lúa đã có thể xuất khẩu.
Từ năm 1955 – 1962, sản lượng lúa tăng từ 2.800.000 tấn lên 5.000.000 tấn. Năm 1965, Tổng thống Johnson đã tuyên bố rằng: “Bất chấp sự tàn phá của chiến tranh, miền Nam Việt Nam đã là một trong những vựa lúa lớn của thế giới.” Từ năm 1954, miền Nam Việt Nam đã tăng gấp đôi sản lượng lúa, không chỉ cung cấp đủ lương thực cho dân chúng mà còn là mặt hàng xuất khẩu thiết yếu của quốc gia.
Một thành tựu tốt đẹp khác của Tổng thống Diệm là chương trình cải tạo nông nghiệp. Thời Pháp thuộc, người nông dân chiếm đa số, nhưng phải chịu muôn ngàn khó khăn. Năm mươi phần trăm diện tích đất canh tác thuộc về ba hoặc bốn phần trăm dân số. Dưới thời Pháp thuộc, 80% ruộng đất do người nông dân canh tác, nhưng họ chỉ nhận được một phần rất nhỏ số hoa lợi mà họ đã làm ra. Nhiều trận đánh du kích diễn ra trên các cánh đồng lúa. Gia súc gia cầm bị giết, các công trình thủy lợi bị phá hủy và thanh niên được hai bên cùng tuyển quân. Gần một triệu nông dân bỏ thôn quê lên thành phố. Tại đây, họ làm thành một đội quân thất nghiệp, trong khi đất đai ở quê bị bỏ hoang.
Chính quyền của Thủ tướng Diệm đã đưa ra chương trình cải tạo nông nghiệp, trước hết, bằng quyết định tất cả những ai có trên 245 công đất, thì đều phải bỏ bớt phần dư chia cho những nông dân không có ruộng. Công cuộc cải cách ruộng đất diễn ra nhanh chóng. Trong hai năm, 26.120 hécta đất đã được phân bổ cho các nông dân để họ trở thành chủ sở hữu. Cuối năm 1959, 436.700 hécta đất đã được chuyển đổi và có thêm 119.000 nông dân được cấp ruộng đất. Ngoài ra, chính phủ còn đưa ra các biện pháp cần thiết để hiện đại hóa nông nghiệp, mua sắm máy móc, xe tải vận chuyển, hệ thống thủy lợi, nhà máy xay xát. Ngoài việc độc canh, nông dân còn được khuyến khích chọn giống, phân bón và những thứ có thể cho năng xuất cao hơn.
Trong tất cả các lãnh vực khác, những thành tựu lớn cũng đã đạt được. Ba năm sau khi nhận trách nhiệm lãnh đạo đất nước, ông Diệm đã bình ổn được giá cả và thị trường. Liên quan tới giáo dục, năm 1954, số học sinh tiểu học là 477.581 em; năm 1957, số học sinh tiểu học tăng lên 717.198 em; năm 1963, đạt tới 1.174.020 em. Về các học sinh cấp hai, năm 1954 có 47.890 em; năm 1957 có 72.020 em; năm 1963 tăng lên 160.500 em. Đối với các sinh viên đại học, năm 1954 có 2.109 em; năm 1957 có 3.823 em; năm 1963 tăng lên 17.345 em. Hơn nữa, dưới thời chính quyền Tổng thống Diệm, các trường kỹ thuật được khuyến khích phá triển.
Một thành tựu to lớn khác của ông Diệm là các ấp chiến lược. Việt Cộng xâm nhập các làng, các vùng núi, dọc các con sông để tấn công và gieo mầm lật đổ. Tổng thống đã áp dụng một chiến thuật chống lại du kích cộng sản đã được áp dụng thành công tại Philipine và Malaisie. Vì vậy, năm 1961, ông bắt đầu gom các làng nhỏ biệt lập và các gia đình đơn lẻ vào các khu dân cư lớn và chắc chắn hơn. Các khoản chi phí cho ngôi nhà mới và việc di chuyển do chính phủ chi trả. Dự kiến kế hoạch đến năm 1963, sẽ có 11.864 ấp chiến lược. Ngay lúc ông còn sống, đã có 8.600 ấp được xây dựng, đảm bảo an ninh cho gần 10 triệu người. Mỗi ấp đều có binh lính, giếng nước và các bộ phận y tế. Mùa xuân năm 1963, chỉ một năm sau khi các ấp chiến lược đi vào hoạt động, với sự ngạc nhiên, ông Thomson đã cho chính phủ Anh biết rằng, chính quyền Ngô Đình Diệm dường như đã “xoay chiều và đang trên đà chiến thắng sự xâm nhập của Việt Cộng”. Các quan chức Mỹ và Anh đã khẳng định rằng, nếu miền Nam Việt Nam được hơn chín năm bình yên dưới chế độ của ông Diệm, thì chiến tranh đã sớm được giải quyết.
Cuối cùng, nhờ ông Diệm, vị thế của Nam – Việt Nam giữa các quốc gia được tôn trọng. Năm mươi hai quốc gia đã chính thức công nhận chính quyền của ông. Bốn mươi sáu quốc gia đã ký kết quan hệ ngoại giao và đặt cơ quan đại diện của họ tại Sài Gòn. Nhiều Hội nghị quốc tế đã mời miền Nam Việt Nam cử đại diện đến tham dự.
Khi chúng ta nhớ lại tất cả những thành tựu này và còn nhiều thành tựu khác nữa cũng đã được thực hiện, bất chấp những tấn công từ bên trong cũng như bên ngoài và vô số mưu toan nhằm lật đổ ông, chúng ta mới hiểu rõ hơn, lý do vì sao, Tổng thống Johnson, ngày nọ, đã có thể gọi ông là “Winston Churchill của Đông Nam Á”.
KẾT CỤC BI THẢM
Ông Diệm đã đánh giá quá thấp về việc cần thiết phải tuyên truyền có lợi cho chế độ. Ông hơi ngây thơ khi nghĩ rằng, chân lý tự chiếu sáng và rằng những kết quả tốt đẹp đã đạt được là lời chứng hùng hồn cho chế độ của ông... Đó là quên đi những hiểu lầm, những cắt nghĩa xấu, những lời nói bóng gió ác ý luôn luôn có thể xảy ra.
Và quả thật, một vụ việc phức tạp đã nảy sinh liên quan tới Phật giáo, vụ việc làm cho người ta kết án ông là người bách hại đạo Phật, trong khi ông lại là một ân nhân rộng rãi của họ. Không thể phủ nhận rằng, dưới chế độ của ông, con số các chùa đã tăng 200% và số nhà thờ chỉ tăng 30%. Chính phủ của ông đã cấp 12 triệu để xây chùa, trong đó có chùa Xá Lợi, nơi người ta âm mưu chống lại ông. Trong số 18 vị bộ trưởng chỉ có 5 là người công giáo. Trong số 38 tỉnh trưởng được ông bổ nhiệm, chỉ có 12 là người Công giáo. Trong tổng số 113 nghị sĩ Quốc hội, có 75 Phật tử. Các chủng sinh Công giáo phải đi nghĩa vụ quân sự trong khi các nhà sư được miễn.
Qua một đạo dụ, ông Diệm quy định rằng trên mặt tiền các công trình tôn giáo (không phải bên trong), quốc kỳ phải được ưu tiên hơn các cờ hiệu của tôn giáo. Đây là nguyên tắc cơ bản áp dụng cho mọi tổ chức và tồn tại khắp nơi trên thế giới. Giáo hội Công giáo đã đón nhận nguyên tắc mới này. Nhưng, vì sắc lệnh được ban hành không lâu trước khi diễn ra các buổi lễ kỷ niệm ngày Phật đản, nên Tổng hội Phật giáo đã la toáng lên rằng họ bị đối xử bất công. Ngày 8 tháng 05 năm 1963, khi các buổi lễ được tổ chức tại Huế, cảnh sát đã muốn các điều khoản mới này phải được tôn trọng. Các Phật tử phản kháng. Quân đội phải can thiệp. Trong khi ẩu đả và khi màn đêm buông xuống, người ta nghe được những tiếng nổ. Tại hiện trường, bảy xác chết được tìm thấy, trong đó có hai là người Công giáo. Ngay lập tức, các hãng thông tấn quốc tế đã thuật lại rằng các nạn nhân này bị nghiền nát dưới bánh xe tăng. Một cuộc điều tra công khai xác nhận rằng họ tìm thấy những mảnh bom nhựa găm vào đầu các nạn nhân. Những mảnh bom này không phải của quân đội cũng như của cảnh sát miền Nam Việt Nam, nhưng là loại vũ khí Việt Cộng thường sử dụng. Nhưng, dư luận thế giới đã dậy sóng. Và dư luận còn sục sôi hơn nữa, khi ngay tại Sài Gòn, một nhà sư già đã tự thiêu trên đường phố, trước mặt mọi người. Sau đó, các vụ tự thiêu liên tục diễn ra. Một tổ chức lật đổ bằng cách kích động các nhà sư tự thiêu đã bị cơ quan an ninh vạch mặt. Tuy nhiên, khắp nơi trên thế giới, Tổng thống Diệm đã bị coi như một bạo chúa ghê tởm, một người bách hại Phật giáo hung ác.
Ngay những hãng thông tấn quốc tế, khi khẳng định Phật giáo chiếm khoảng 85% dân số Việt Nam, đã làm cho mọi người nghĩ rằng Tổng thống Diệm đã đánh mất niềm tin và sự ủng hộ cần thiết để tiếp tục cuộc chiến chống cộng. Trong thực tế, phần đông người Việt thờ cúng tổ tiên, theo Nho giáo và một số theo Công giáo. Ngoài ra, còn có những người theo tôn giáo vật linh, Cao Đài giáo, Hòa Hảo và Tin Lành; chỉ chưa đầy 35% dân chúng có khuynh hướng theo Phật giáo. Mặc dù vậy, điều sai lầm vẫn được bảo lưu, tại Hoa Kỳ, nhiều người cho rằng cần phải loại bỏ ông Diệm. Họ từ chối giúp ông về kinh tế, sau đó, là những khoản tiền trợ giúp cho quân đội. Họ cũng buộc ông phải loại bỏ đội cận vệ đặc biệt của ông; sau đó, ngày 1 tháng 11 năm 1963, một cuộc đảo chính quân sự đã xảy ra; những đơn vị đảo chánh nhanh chóng chiếm Dinh Gia Long và ngay sau đó, Tổng thống Diệm và người em trai Ngô Đình Nhu đã bị sát hại.
Ngay lập tức, báo chí đưa tin rằng, Tổng thống Johnson đã phải kín đáo thừa nhận: “Việc giết hại ông Diệm là một trong những thảm kịch lớn của thời đại chúng ta.” Ngày 3 tháng Giêng năm 1965, thượng nghị sĩ Mansfield đã tuyên bố điều sau đây: “Giờ đây, chúng ta đang phải trả giá cho tội lỗi của chúng ta vì đã giết hại Tổng thống Diệm”. Ngày 26 tháng Giêng năm 1966, thượng nghị sĩ Mansfield còn nói với hai tác giả cuốn sách “Cuộc Khủng hoảng Việt Nam” rằng: “Sai lầm tồi tệ nhất của chúng ta là đã loại bỏ ông Diệm.”
Bằng sự chính trực, quyết đoán và tận tụy, Tổng thống Diệm đã làm được rất nhiều điều cho tổ quốc. Ông là kẻ thù không đội trời chung của Cộng sản. Ông đã thu phục được lòng tin của dân chúng trong cuộc chiến đấu vì tự do. Có người đã so sánh ông với George Washington. Có một cuốn sách được viết để chứng minh rằng ông là một SALARAZ của Việt Nam. Tờ Tạp chí Truyền Giáo “Missi” đã không cường điệu khi viết về Tổng thống Diệm: “Trong số những nhà lãnh đạo Á Châu, vị cựu quan chức triều đình này đích thật là một Hiền nhân.”
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)