Chỉ Cần Một Tay - Tác giả Thang Chu

Mọi công nhân đều đã đi ăn trưa ngoài căn-tin. Một mình Phong ở lại căn nhà kho và lấy hộp cơm đã nguội ăn chậm chạp vì mãi nghĩ tới cách ông chủ hãng đối xử với mình hôm nay.

Hai mươi năm làm việc ở quê nhà Phong đã chịu biết bao áp bức. “Dùng chữ áp bức đúng không ta? Nhưng còn chữ nào chính xác hơn?” Phong thầm nghĩ. Tám tiếng thành mười tiếng là chuyện thường; công thì thêm mà tiền vẫn vậy! Lương chả đủ sống. Ấy là chưa nói nhiều khi chủ thiếu lương thợ đến cả tháng! Ai chịu được thì làm không thì để những giọt mồ hôi nước mắt lao động trôi theo giòng nước lã. Những lúc đó thì chỉ biết mượn nợ mà sống cho qua ngày. Rồi nợ đòi mình, mình đòi chủ. Chủ thiếu mình, mình thiếu nợ. Nợ đòi mình, mình đòi chủ. Chủ khai lỗ thì mình đói luôn rồi tìm chỗ làm khác! Cứ thế chu kỳ lẩn quẩn này tái diễn ít nhất một lần trong năm. Riết rồi cũng quen. Quen rồi thành lệ. Lệ rồi thành chán. Chán rồi thành nhậu! Ấy chẳng lạ gì dân ta nhậu dữ dằn nhất thế giới!

Niềm an ủi duy nhất còn lại để Phong sống là chờ ngày đi Mỹ do ông anh vượt biên năm 88 bảo lãnh.

Rồi ngày đó cũng đến sau mười hai năm độc thân chờ đợi. Kiếp tằm nhả tơ, kiếp thợ làm mướn. Phong làm trong nhà hàng mười hai tiếng một ngày khu phố Bolsa. Dĩ nhiên là cực nhưng đủ sống nhờ ăn uống khỏi lo. Chỉ cần trả $300 tiền phòng là dư được cả hơn ngàn mỗi tháng rồi.

Có điều Phong khó chịu ấy là cách người ta đối xử nhau.

Hình như chủ và thợ ở đây cũng có giai cấp y như ở quê nhà. Chủ muốn nặng lời thì nặng lời, muốn chê thì chê, muốn đuổi thì đuổi. Mấy bạn đồng nghiệp nói, “Chuyện thường tình ở huyện anh ơi. Mình làm lấy tiền mặt, được ăn uống free, lại còn lãnh thêm welfare nữa thì than thở gì nữa anh! Ổng, bả muốn nói gì kệ; ngày hai lần cũng không sao miễn em có việc được rồi. Vẫn còn hơn ở Việt Nam!”

“Vẫn còn hơn ở Việt Nam!” Phong lập lại khi nhìn trân người mới nói đó rồi gật gù cái đầu bắt đầu hiện tượng hói. “Ừ mà cũng đúng. Cứ nhìn hai em sinh viên du học kia là hiểu rồi. Chúng có học mà còn chịu đựng được nữa là!”

Ấy thế mà Phong vẫn không chịu được lời cằn nhằn trách móc của chủ sau hai tháng làm việc; chưa kể cái thói thượng đội hạ đạp của đồng nghiệp. “Vậy mà mình cứ ngỡ ở Mỹ thì khác. Thôi, mình thử làm hãng xem sao.”

Dòng đời tiếp tục chảy kéo trôi lênh đênh những chiếc lá như Phong. Đã hơn hai tuần làm hãng lắp ráp điện tử nhỏ với chưa đến mười hai nhân công, Phong chuyên việc nhận và đóng hàng, nhưng hôm nay mới gặp được ông chủ khi ông xuống kho hỏi gói hàng quan trọng đã về chưa.

Bằng hai tay, Phong trịnh trọng đưa gói hàng cho ông. Ông đứng yên, nhìn thẳng mắt anh một chặp rồi nói: “Gói hàng này nhẹ mà, anh chỉ cần một tay đưa tôi cũng được.”

Phong đứng chết trân ngạc nhiên vì phản ứng của chủ. Từ hồi ấu thơ anh đã đuợc dạy trao bất cứ đồ gì cho người lớn hơn về tuổi tác hoặc vai vế phải dùng cả hai tay. Đứa trẻ nào cũng phải làm vậy, ở nhà như ở trường. Đến tuổi trưởng thành thì đã thành thói quen cộng thêm kính nể chủ, hay vì sợ chủ giận, nên cứ hai tay mà đưa. Một người trao già đó bằng hai tay, một người nhận gì đó bằng một tay thì rõ ràng, dù người vô tâm cách mấy, cũng thấy tính giai cấp hoặc vai vế trong đó. Độc tài hay dân chủ bắt đầu từ đây thì phải. Cái sợ người trên mình đã mọc rể trong lòng đứa trẻ từ khi mới lọt lòng. Không được cãi, không được nói lại, không được suy nghĩ độc lập, không được nói không khi không thích. Biết bao cái “không được” đó từ khi mới chào đời đã ngấm lòng dân mình. Lại thêm những tuồng kịch hoặc cải lương đầy những phản ảnh những “không được” này. “Chẳng trách gì mình cứ không được!” Phong lầm thầm.

“Are you OK?” Ông chủ lên tiếng kéo Phong về thực tại.

“Im OK. Sorry!”

“Thank you for your help.”

Ông chủ đi rồi mà Phong lại một lần nữa ngạc nhiên vì tiếng “Thank you” vui vẻ của ông. “Cả đời mình có ông bà chủ nào thank you mình đâu!” Mà cũng không trách họ được; vì ông bà cả bên nội lẫn ngoại, cả cha mẹ Phong cũng chẳng bao giờ “thank you” anh! Hình như tiếng “thank you” chỉ để xấp nhỏ nói với người trên.

“Hey! Phong, làm gì mà ngẩn người ra thế? Không đi ăn trưa à?” Anh toán trưởng đập vai Phong và hỏi có vẻ ngạc nhiên. “Lần đầu tiên tôi thấy anh ngồi đây giờ break đấy nhé. Đã gần nữa năm ở Mỹ rồi vẫn còn nhớ nhà à?”

“Ừm! Chắc phải lâu nữa mình mới quen đời sống mới này,” Phong chậm rãi nói, mắt vẫn nhìn vào cõi xa xăm, “Hình như hai đời sống là hai thái cực ấy.”

“Rõ ràng là vậy chứ hình như gì anh bạn. Đồ ăn khác, giờ giấc khác, độ cao khác, khí hậu khác, ngôn ngữ khác, giao thông khác, nhất là nếp sống khác.” Anh toán trưởng vừa nói vừa lúi húi lục túi lấy ra cái gì đó rồi một tay chìa ra gói quà, “Này, mời anh bạn mới thưởng thức hương vị cá hộp sardine này, tuyệt cú mèo của người bạn ở Norway gửi tớ đấy!”

Phong như giựt mình trở lại thực tế, rồi nhìn chăm vào mắt anh toán trưởng, ánh mắt sáng lên, một tay đưa ra và thốt hai chữ, “Thank you!”

Một tay nhận quà và “Thank you” đã trở thành phản xạ của Phong từ hôm nay sau cuộc đối thoại vài phút với ông chủ anh.

“Chỉ vài phút cũng có thể làm thay đổi cả một ý thức hệ,” Phong thầm nghĩ khi nhìn lên bầu trời trong xanh thăm thẳm như đang mở ra một cõi mênh mông mới lạ. “Nghĩ cũng lạ, hai tay vẫn thất bại, một tay lại thành công!”

Phong mỉm cười một mình và lầm bầm, “Tuổi ba mươi bốn của mình chưa muộn để lấy vợ.”