Trích bài viết : TRĂM NĂM CÔ ĐƠN II của nhà văn Hoàng hải Thủy

Năm 1987, hay 1986, khi nằm phơi rốn trong Nhà Tù Chí Hoà, tôi – CTHĐ – thấy một số sách dịch của người Hà Nội được thân nhân người tù gửi vào nhà tù cho người tù đọc. Trong số những sách truyện ấy có những truyện Cuốn Theo Chiều Gió, Những Con Chim Ẩn Mình Chờ Chết, và truyện Trăm Năm Cô Đơn, nguyên bản One Hundred Years of Solitude của Gabriel Garcia Marquez.

Nhiều người tù nói những bản dịch các sách truyện ngoại quốc đến từ Hà Nội ấy quá tệ. “Dịch trúc trắc, đọc mà nhức đầu..” Đó là lời phê phán chung. Tôi có đọc qua vài trang Trăm Năm Cô Đơn, thấy khó chịu, tôi không đọc nữa.

Như vậy, có hai chuyện tôi cần viết:

Tiểu thuyết One Hundred Years of Solitude được dịch và xuất bản ở Hà Nội những năm 1985, 1986. Nhiều người Việt trong nước đọc truyện dịch này.

Việc Bộ Thông Tin VNCH không cho xuất bản Trăm Năm Hiu Quạnh là do lệnh của Hoàng Đức Nhã. Có thể đó là lệnh bằng lời, không có văn bản cấm. Nguyễn Đức Nhuận có người thân làm việc trong Bộ Thông Tin, người này nói cho Nhuận biết quyết định của Hoàng Đức Nhã. Nhuận nói lại với tôi.

Tôi lấy trên Internet bản Sơ Lược “One Hundred Years of Solitude” tiếng Việt để gửi quí bạn đọc. Nhưng chỉ là bản Sơ Lược, truyện kể đã làm tôi loạng quạng như tôi đi lạc trong rừng, dù tôi là người đã dịch truyện 40 năm trước. Đúng là “One Hundred..” như rừng. Và đúng là “Truyện “One Hundred..”” không thể kể được. Có kể, dù chỉ sơ lược, người đọc cũng không nắm được cốt truyện. Nếu kể chi tiết truyện quá dài, rắc rối, người đọc khó theo dõi.

“Trăm năm..” có 7 thế hệ, không phải chỉ có 5 thế hệ như tôi viết trong bài trước. Tôi kể chuyện Thế Hệ Thứ Năm, Thứ Sáu trong dòng họ Buendias.

Remedios – tên gọi trong nhà là Memé – yêu chàng thanh niên Mauricio Babilonia. Mỗi chiều gần tối Memé vào phòng tắm – phòng tắm ở ngoài vườn, sau nhà – Mauricio lén trèo lên mái nhà tắm, gỡ ván, xuống ân ái với Memé. Vì Memé ở trong nhà tắm quá lâu, người nhà biết nàng tư tình với Mauricio trong đó. Ông bố của Memé lấy cớ có trộm trên mái nhà, dùng súng bắn Mauricio. Bị đạn vào lưng, Mauricio nằm liệt. Từ đó đến khi chết chàng không nói nửa tiếng. Meme bị đưa vào Nữ Tu Viện. Từ sau buổi tối người nàng yêu bị bắn, Meme cũng không nói một tiếng nào với bố mẹ nàng. Nàng sinh con trai và chết trong Tu Viện. Một bà nữ tu đem con trai Meme trong cái lẵng mây, đến giao cho gia đình Memé. Có tờ giấy do Meme viết gửi kèm chú sơ sinh này. Meme đặt tên cho con là Aureliano Babilonia.

Amaranta Ursula là em gái của Meme Remedios. Từ nhỏ cô được gửi vào trường học, rồi cho sang học ở Bỉ. Cô không biết gì về anh cháu Babilonia.

Nhiều năm sau Amaranta Ursula trở về toà nhà của dòng họ Buendia với chồng nàng. Khi ấy trong nhà chỉ còn có một mình Babilionia. Không biết họ là dì cháu, Ursula và Babiliona yêu nhau. Gaston bỏ về Thụy Sĩ. Hai dì cháu yêu nhau công khai.

Tôi đăng ở đây đoạn tả cảnh Dì cháu Ursula làm tình với nhau lần đầu bằng tiếng Anh:

Aureliano smiled, picked [Amaranta Úrsula] up by the waist with both hands like a pot of begonias, and dropped her on her back on the bed. With a brutal tug he pulled off her bathrobe before she had time to resist and he loomed over an abyss of newly washed nudity whose skin color, lines of fizz, and hidden moles had all been imagined in the shadows of the other rooms. Amaranta Úrsula defended herself sincerely with the astuteness of a wise woman, writhing her slippery, flexible, and fragrant weasel’s body as she tried to knee him in the kidneys and scorpion his face with her nails but without either of them giving a gasp that might not have been taken for the breathing of a person watching the meager April sunset through the open window. It was a fierce fight, a battle to the death, but it seemed to be without violence because it consisted of distorted attacks and ghostly evasions, slow, cautious, solemn, […] as if they were two enemy lovers seeking reconciliation at the bottom of an aquarium. In the heat of that savage and ceremonious struggle, Amaranta Úrsula understood that her meticulous silence was so irrational that it could awaken the suspicions of her nearby husband much more than the sound of warfare that they were trying to avoid. Then she began to laugh with her lips tight together, without giving up the fight, but defending herself with false bites and deweaseling her body little by little until they both were conscious of being adversaries and accomplices at the same time and the affray degenerated into a conventional gambol and the attacks became caresses. (19.30)

Phỏng dịch:

Aureliano mỉm cuời, hai tay chàng nhấc nàng lên như nhấc châu hoa, và buông nàng nằm ngửa trên giường. Với cái kéo tay tàn bạo chàng lột cái áo tắm của nàng ra trước khi nàng kịp chống cự, và cúi mình trên vực thẳm trần truồng mới tắm mà mầu da, những đường lông, những nốt ruồi kín đã được tưởng tượng trong bóng tối của những phòng bên. Amaranta tự vệ thật tình bằng sự khéo léo của người đàn bà khôn ngoan, uốn tấm thân mềm như thân chồn  và thơm cùng lúc nàng thúc đầu gối vào mạng suờn chàng và cào như bọ cạp bằng những móng tay nàng vào mặt chàng nhưng cả hai cùng không thốt ra tiếng hừ nào để người nghe có thể tưởng đó là tiếng thở của một người ngắm cảnh hoàng hôn nhạt của Tháng Tư qua cửa sổ. Đó là một cuộc đấu dữ dội, trận đánh đến chết, nhưng nó có vẻ không có bạo lực vì nó chỉ là những cú tấn công méo mó, những tránh né giả dạng, những cử động chậm, thận trọng, trịnh trọng (..) như họ là đôi tình nhân thù địch làm hòa với nhau dưới đáy một hồ nuôi cá. Giữa cuộc vật lộn dữ dội và đúng quy tắc đó Amaranta Ursula chợt hiểu sự im lặng chi ly của nàng là phi lý đến có thể làm cho chồng nàng ở phòng bên nghi ngờ hơn là những tiếng động của cuộc xung đột mà họ cố tránh. Thế là nàng bắt đầu cười với đôi môi mím chặt xong vẫn không bỏ cuộc chống cự, nhưng nay nàng tự vệ bằng những miếng giả vò cắn và làm cho thân mình nàng không uốn né nữa, cho đến lúc cả hai cùng thấy họ vừa là địch thủ vừa là đồng loã và cuộc chống hiếp suy thoái thành trò đùa rỡn và những cú đánh trở thành những vuốt ve mơn trớn.

Đoạn kết: Ursula sinh con trai, nàng chết ngay vì bị băng huyết. Con trai nàng có cái đuôi như đuôi heo. Aureliano đau khổ bỏ quên đưá con nhỏ trong cái lẵng mây. Đàn kiến đỏ khiêng cái lẵng trong có chú nhỏ sơ sinh đi mất. Trận bão lốc đến. Thành phố Macondo bị bão phá tan.

Tôi bị vất vả khi phỏng dịch đoạn truyện trên. Mong quí vị thông cảm.