Nghệ sĩ Cuba và người bất đồng chính kiến Tania Bruguera đã bị quản thúc tại gia 8 tháng nay. Ngay trước khi bị lực lượng an ninh Cuba bắt giữ, Bruguera đã nói chuyện với POLITICO về các cuộc biểu tình chưa từng có trong tháng này.
Cảnh sát bắt giữ một người biểu tình chống chính phủ trong cuộc biểu tình ở Havana, Cuba vào ngày 11 tháng 7 năm 2021. | Ảnh AP / Ramon Espinosa
Tania Bruguera là một nghệ sĩ sắp đặt và trình diễn người Cuba. Bà đã sống và làm việc ở New York và Havana và tác phẩm của Bruguera nằm trong bộ sưu tập lâu dài của nhiều viện, bao gồm Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại và Bảo tàng Nghệ thuật Bronx và Museo Nacional de Bellas Artes de La Habana.
Hôm thứ Ba, lực lượng an ninh Cuba đã bao vây nhà của Tania Bruguera, một nghệ sĩ và được ghi nhận là người bất đồng chính kiến. Họ đưa bà đến Villa Marista, một nhà tù an ninh của chính phủ Cuba nổi tiếng giam giữ các tù nhân chính trị; tại đây Bruguera bị thẩm vấn vì tội phá hoại chính quyền ở Havana.
Sau 11 giờ thẩm vấn, Bruguera được thả với ba cáo buộc, trong đó cáo buộc âm mưu chống lại chính phủ bằng các cuộc biểu tình và biểu diễn – và một lệnh cấm không được ra khỏi nhà.
Vụ bắt giữ diễn ra trong lúc làn sóng biểu tình chưa từng có đang xảy ra ở Cuba, với hàng nghìn người đã xuống đường ở hơn 40 thành phố – không nản lòng trước các cuộc đàn áp của cảnh sát và việc chính phủ khóa cửa internet – kêu gọi tự do và chấm dứt chế độ độc tài đã kéo dài 62 năm.
Tại Washington, những cuộc biểu tình trở thành một thách thức bất ngờ đối với Tổng thống Joe Biden, người đã có ý định mở rộng quan hệ, nhưng có nguy cơ làm mất lòng cử tri Cuba ở Florida hơn nữa nếu ông được coi là làm bất cứ điều gì khác hơn giữ đường lối cứng rắn với chính phủ cộng sản.
Bruguera, một nghệ sĩ trình diễn và sắp đặt nổi tiếng, đã không tham gia các cuộc biểu tình. Bà ấy vẫn ở nhà, nơi bà bị quản thúc phần lớn trong tám tháng qua với sự hiện diện gần như liên tục của cảnh sát bên ngoài căn nhà của bà ấy ở Havana.
Tuy nhiên, hai lần trong tuần này, Bruguera đã nói chuyện với POLITICO, nói lên quan điểm của người bất đồng chính kiến lâu năm về những gì đang xảy ra ở Cuba, tại sao những cuộc biểu tình này lại khác xa với những gì đã xảy ra trước đó – và những gì người Mỹ ở cả cánh tả và cánh hữu đang nhận thức sai về Cuba.
Cuộc cuộc phỏng vấn này, bằng cả tiếng Tây Ban Nha và tiếng Anh, với Sabrina Rodriguez và Teresa Wiltz của POLITICO được rút gọn và biên tập.
‘Không thể lùi lại nữa’
Hôm thứ Ba, không lâu trước khi bị lực lượng an ninh Cuba bắt, Tania Bruguera đã chụp bức ảnh dưới đây của chính mình và đăng trên Instagram.
Điều gì đã thúc đẩy các cuộc biểu tình và những gì đang diễn ra hiện nay:
Tại sao nó lại xảy ra? Đó là một sự chồng chất. Nó không chỉ là Covid-19. Người dân đã tin theo cách mạng, theo lệnh của chính phủ mà hy sinh. Nhưng mọi người cảm thấy mệt mỏi với sự lợi dụng và lạm dụng của chính phủ.
Người dân Cuba đang xếp hàng 8 tiếng chỉ để có được một miếng bánh mì [mà công an ở Việt Nam nói ‘không phải là lương thục]. Và đồng thời, tình hình nhà ở tồi tệ hơn. Mọi người nói, “Đủ rồi.” …. Họ nhìn thấy những người nắm quyền và con cái của họ đang sống một cuộc sống sang cả. Cách đây vài tháng, cháu trai của Fidel [Castro] đã quay một video trên chiếc Mercedes Benz, rất ngạo mạn khoe cuộc sống của mình trong khi dân chúng đang chết đói.
[Ngày mà các cuộc biểu tình bắt đầu], một người bạn đã nhắn tin cho tôi và nói, “Bạn phải xem cái này.” Và sau đó một người bạn khác gọi, nói: “Nhìn đây này.” Đó là lúc tôi nhìn thấy cảnh ở San Antonio de los Baños [một thị trấn cách Havana 20 dặm về phía tây nam, nơi dân chúng đã bắt đầu cuộc bểu tình]. Và đó là cách tin tức lan truyền: Mọi người gọi điện cho nhau ở các tỉnh khác nhau, kể cho nhau nghe những gì đang xảy ra.
Sau đó, chính phủ vội vàng khóa cổng Internet. Và cùng với việc mất điện, họ bắt đầu tung tin giả.
Nhưng tôi đã thấy nó: siêu thực. Nó rất rất rất rất rất mạnh khi thấy mọi người la hét, nói rằng, “Tôi không sợ.”
Sự thật là lúc đầu tôi khá bình tĩnh. Nhưng khi tôi bắt đầu vào được internet và xem tất cả các video về cảnh đánh đập, cảnh sát đánh và bắn vào dân chúng, điều đó thực sự gây ảnh hưởng nặng nề. Vì đó là những hình ảnh không ai có thể tưởng tượng xảy ra ở Cuba. Đó là điều mà không ai mong đợi sẽ thấy được ở Cuba.
Chúng tôi đã thấy 10 cảnh sát đánh đập một đứa trẻ. Chúng tôi đã từng chứng kiến các lực lượng đặc biệt tiến vào một khu phố, nổ súng khi tất cả mọi người đều dân không có vũ khí.
Chính phủ Cuba đang phản ứng như thế nào:
Chính phủ đã tạo ra một chương trình thông tin sai lệch rất phức tạp. Họ bắt đầu bằng cách nói những người phản đối là những người cách mạng đang hoang mang. Sau đó, họ nói [những người biểu tình] là những kẻ phạm pháp. Bây giờ, họ nói [những người biểu tình] là những người muốn chính phủ Hoa Kỳ xâm lược Cuba.
Và bây giờ, họ đang tuyệt vọng đi tìm những người lãnh đạo [của các cuộc biểu tình]. Họ muốn đổ lỗi cho một người đem lại lợi ích cho họ, người mà họ có thể nói đã được CIA trả tiền. Họ đã từng đi lục soát từng nhà, giam giữ [người dân]. Họ đang tuyệt vọng để tìm ra một người lãnh đạo chịu trách nhiệm về mọi thứ. Họ cần tìm được một kẻ thù. Nhưng lần này nó không có kết quả. Không ai có thể nói rằng một thanh niên 16 tuổi trong cuộc biểu tình đã được trả tiền. Anh ấy có lẽ thậm chí không biết CIA là gì, quên chuyện đó đi.
Có 500 người đã được xác định mất tích. Mất tích có nghĩa là chúng ta không biết họ đang ở nhà tù nào, họ bị giam ở đâu.
Có những bà mẹ không biết con mình đang ở đâu. [Một số người đã có thể tìm ra] nơi họ đang ở – đã đi đến nhà tù – và cai tù sẽ không để họ gặp con cái của họ. Tôi nghe một người bạn kể rằng một trong những người bạn của chúng tôi bị giam trong tù. Mũi của anh ấy gãy và hông của anh ấy bầm tím. Mẹ anh đã đến và họ đã không cho bà gặp anh ấy.
Ngoài ra, chính phủ cũng đã xem những video trực tuyến và xác định nơi họ bị bắt và đến nhà những người này để bắt họ, quấy rối họ và áp lực họ xóa video. Hôm nay tôi đã nói chuyện với một người hoạt động, cô ấy nói với tôi rằng cô đã nói chuyện với một số bà mẹ nói rằng các cán bộ trong chính phủ đã nói với họ rằng con trai của họ sẽ không được thả cho đến khi họ xóa [những] ảnh và video trên Facebook mà họ đã phán tán. Tất cả những việc này làm mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
Những người nắm quyền không muốn chịu trách nhiệm. Chính phủ không muốn chịu trách nhiệm… về hậu quả của các quyết định mà chính phủ đã đưa ra. Vì vậy, họ đang cố gắng tìm kiếm kẻ thù bên ngoài.
Tại sao khoảnh khắc này lại khác đối với người dân Cuba:
Hiện tại, tất cả mọi người – tất cả 11 triệu người trong chúng tôi – đều biết một người nào đó đã đi biểu tình, hoặc biết ai đó biết ai đó đã đi biểu tình. Mọi người đã có cơ hội xác minh những câu chuyện và không tin những gì đang được tuyên truyền trên TV.
Mỗi người từng bị giam giữ một cách vô cớ, mỗi người lần đầu tiên cảm nhận được cảm giác tự do, mỗi người bây giờ đã cảm thấy như thế nào tại một cuộc biểu tình để hét lên những gì họ muốn, những gì họ cảm thấy, những gì họ đã kìm hãm – không có cách nào quay lại đâu.
Ngày nay, có hàng nghìn người Cuba không thể quay đầu lại. Đúng vậy, chính phủ sẽ đe dọa và làm những gì họ luôn làm – hù dọa, xử họ một cách hợp pháp, khiến họ cảm thấy như thể họ không thể rời khỏi nhà. Nhưng theo kinh nghiệm của tôi, đây là một bước tiến mà tôi thấy không thể quay lại.
Cuộc biểu tình lớn hơn bất cứ điều gì mà Raul và Fidel Castro có thể tổ chức. Nhưng việc này là hoàn toàn tự phát. Không có thủ lĩnh, không có nhóm đối lập nào có thể làm được những điều như thế này. Mọi người có thể nhìn thấy đó. Và họ đã bình yên. Tất nhiên, có một số người đã đột nhập vào các cửa hàng thực phẩm và cũng đã lật một số xe cảnh sát.
Tuy nhiên, thông điệp từ người dân rất rõ ràng: [Phá hoại] các cửa hàng thực phẩm có nghĩa là họ đói và không có cách nào để họ có được thực phẩm. Và việc lật xe cảnh sát là nói rằng họ đã có chịu đựng đủ sự lạm dụng của cảnh sát. Mọi người đã nói rất rõ ràng.
Những gì dân chúng mong muốn là sống một cuộc sống ấm no với những quyền cơ bản của người dân.
Tôi nghĩ thế hệ cũ đã quen với việc sống trong lồng và có thể, nếu bạn cất lồng đi, họ sẽ không biết gì khác. Nhưng những người trẻ tuổi rõ ràng rằng có hai lựa chọn: Hoặc họ đấu tranh cho quyền lợi của mình hoặc trở thành một thế hệ sẽ mất khác. Và thật là xúc động khi thấy những người này.
Phần lớn những người bị bắt là giới trẻ, nhiều người dưới 21 tuổi. Họ đang nói: “Được rồi, trước khi bỏ cuộc, tôi sẽ chiến đấu.”
Và tôi nghĩ đó là những gì mọi người muốn: Thịnh vượng. Để có thể suy nghĩ về nhiều thứ hơn là “Hôm nay mình sẽ ăn gì?” hoặc rằng “Tôi phải xếp hàng tám giờ để mua bánh mì.” Mọi người muốn làm nhiều hơn với cuộc sống của họ.
Những điều người Mỹ không hiểu về Cuba:
Tôi thuộc cánh trái và để tôi nói với bạn — đây không phải là chủ nghĩa xã hội. Đây là chủ nghĩa tư bản nhà nước tân tự do.
Cánh tả Mỹ cần hiểu rằng Cuba không còn là thiên đường của công bằng xã hội. Đó là một chế độ độc tài. Và chính phủ Hoa Kỳ nên đứng về phía người dân Cuba. Tôi muốn nói với các chính khách Mỹ, hãy đứng về phía người dân và không tin vào những tin giả và những tuyên truyền mà chính phủ đang tạo ra.
Bởi vì, hãy nhìn xem, người dân Cuba đã phải chịu đựng 60 hay 61 năm cấm vận và điều này chưa từng xảy ra trước đây. Vậy, lệnh cấm vận có liên quan gì đến điều này không? Không có gì hết.
Lệnh cấm vận có liên quan gì đến việc cảnh sát đánh đập một đứa trẻ? Lệnh cấm vận có liên quan gì đến việc lính đặc nhiệm bắn người Cuba không vũ trang? Lệnh cấm vận có liên quan gì đến lệnh của [Chủ tịch Miguel Diaz-Canel] bảo mọi người xuống đường bảo vệ cách mạng? Đây là những câu hỏi của tôi.
Vâng, tất nhiên, lệnh cấm vận đã có tác động. Nhưng tình trạng của chúng tôi ngày nay là do chính phủ Cuba gây ra.
Bây giờ, ở phía ngược lại, một sự can thiệp quân sự của Hoa Kỳ không phải là một phản ứng tốt. Vận mệnh của nhân dân Cuba nằm trong tay nhân dân Cuba. Và điều thứ hai mà một quốc gia thứ hai — và cụ thể là sự can thiệp – trong viễn ảnh, sẽ không giúp ích được gì.
Trước hết, [một cuộc can thiệp quân sự] sẽ chứng minh một số tuyên bố của chính phủ Cuba là đúng. Và thứ hai, tôi biết, rất rõ, nó có thể khiến mọi người chao đảo. Điều đó có nghĩa là nhiều người trong số những người đang biểu tình chống chính phủ hiện nay có thể sẽ thắt chặt hàng ngũ và hợp tác với chính phủ [để chống lại sự can thiệp của Hoa Kỳ].
Tôi không thấy đó là một giải pháp tốt. Tôi nghĩ điều phải làm là gây áp lực với chính phủ Cuba để họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc trao quyền cho người dân Cuba.
Và tôi tin rằng các quốc gia khác có thể giúp đỡ, bằng cách nói với chính phủ Cuba rằng họ phải đáp ứng các điều kiện nhất định để có thể tiếp tục ngoại giao và thương mại. Bởi vì chính phủ Cuba rất giỏi trong việc làm như họ có vẻ như là nạn nhân trên trường quốc tế — nạn nhân của lệnh cấm vận, nạn nhân của “lính đánh thuê ở Cuba”, nạn nhân của mọi thứ để có được sự cảm thông chuyển thành tiền và viện trợ. Điều đó phải chấm dứt.
Thế giới phải ngừng coi chính phủ Cuba là nạn nhân. Chính phủ Cuba là kẻ bạo ngược.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét