Nhạc sĩ Văn Trí - Tác giả Ky Phan

 

Cách đây vài năm, có một độc giả tên là Mỹ Dung sinh sống ở New Zealand gửi đến cho tôi thông tin về một nhạc sĩ VĂN TRÍ, ông tên thật là Văn Minh Trí, sinh năm 1940, ông học sư phạm ở Sài Gòn khoá 1963-1967 và làm sau đó về dạy môn Việt Văn ở trường Trung Học An Xuyên tỉnh Cà Mau.

Có một độc giả khác là Việt Hùng Trịnh gửi đến hình ảnh tờ học bạ có ghi dòng nhận xét của giáo sư với cậu học trò Văn Minh Trí như sau: Khá lắm, tiến bộ nhiều hạnh tốt ..

Theo nhạc sĩ Hoàng Lang thời kỳ ông dạy nhạc ở bậc phổ thông thời gian tại trường Petrus Ký vào trước năm 1960. Trước khi chuyển sang phụ trách ban nhạc đàn dây Hoàng Lang của Đài Phát thanh Sài Gòn.Trên Ðài Tiếng Nói Quân Ðội .. Ông có nhắc đến việc hổ trợ cho học trò tên Văn Trí sáng tác ca khúc đầu tay Hoài Thu.

Kết hợp hai dữ kiện trên có thể tóm tắc lý lịch thời trẻ của n/s Văn Trí lúc còn học ở SG, cậu học trò Văn Minh Trí học phổ thông ở trường Petrus Ký và đã tập tành sáng tác ca khúc đầu tay “Hoài Thu”, sau đó vào học Đại học sư phạm (4 năm, từ 1963 - 1967), tốt nghiệp ra trường về dạy ở trường trung học An Xuyên, Cà Mau. Và trong năm đầu tiên ở Cà mau ông đã sáng tác ca khúc diễm tuyệt thứ hai TÌNH YÊU VÀ HUYỀN THOẠI (1968) được nữ ca sĩ dòng nhạc trẻ nổi tiếng Thanh Lan ghi âm trong băng nhạc Nhật Trường 6 chủ đề “Tình yêu và mùa đông” vào năm 1970. Và ông dạy học đến năm 1975, sau đó sang định cư ở một nước xa xôi của châu đại dương New Zealand.

Ở quê hương mới, ông sống lặng lẽ ở vùng ngoại ô xa xôi, vắng bóng cộng đồng người Việt, không tham gia gì đến văn nghệ hải ngoại nên rất ít người biết đến ông. Vì vậy cuộc sống của nhạc sĩ Văn Minh Trí kín tiếng và âm thầm, cũng giống như chính ca khúc Tình Yêu Và Huyền Thoại của ông vậy.

Trở lại với ca khúc “Tình Yêu Và Huyền Thoại”. Tác giả Thuan Vuong có những nhận xét rất hay về ca khúc này như sau:

“Bài hát làm cho mọi u sầu, ẩn ức, tủn mủn, giành giật kiểu các bài tình yêu khác đều lùi ra. Tình Yêu Và Huyền Thoại khiến tất cả trời đất sáng bừng lên, hoang dại hơn, lung linh như một bức tranh Hy Lạp, một cảm xúc mâu thuẫn từng âm thanh vẽ ra trước mắt.

Những thi ảnh “bầy thỏ ngoan”, “dã điểu”, “bầy quạ đen” xuất hiện trong một bản tình ca Việt, đem lại một không khí hương xa, một sự lạ lẫm và gợi nhiều suy tưởng. Trong một huyền thoại mọc cánh, tìm kiếm, rồi trốn mất, rồi lại ve vuốt soi sáng rồi lại sợ hãi mà lặn đi. Những gần gũi ân ái mở rộng đồng bằng mật ngọt hoa thắm rồi bỗng chốc sa mạc hoang vu kinh người tiếng quạ đen lanh lảnh chế giễu. Lãng mạn bồng bềnh hái sao trời cài lên tóc đến dục cảm điếng người trong sự tư tình một tảng đá không lên rêu. Đa diện, nhiều chiều kích, cảm và dục, đẹp và sợ, cao vời và sâu thẳm, tất cả quay trong một điệu luân vũ 3/4, đó mới là tình yêu”.

Một khán thính giả khác nhận xét về bài hát “Ca khúc này cũng mang những kỷ niệm đặc biệt với riêng tôi, gắn với tình yêu nồng nàn ở cái thuở ban đầu còn nhiều mơ mộng, và đây là bài hát yêu thích nhất của người con gái tôi yêu. Lý do em nói là vì bài hát có ca từ trong sáng, mang tính thần thoại, ở đó không có thương đau, không dằn vặt, day dứt như hầu hết những ca khúc trữ tình buồn của nhạc Việt, ca khúc này chỉ có duy nhất một tình yêu vĩnh cửu tồn tại đến muôn đời”.

Hãy cùng xem lại lời ca từ bài hát gắn điệu Boston rất đặc biệt, đầy những hình ảnh đẹp như trong một bức tranh của nhạc phẩm “TY & Huyền Thoại” ..

Nàng mọc cánh bay đến nơi chân trời

Chàng đuổi theo trên chuyến xe cuộc đời

Nàng vươn tay hái sao trời đỉnh núi

Kết lên tóc mây như đôi mắt tình yêu ..

Chàng cầm đuốc soi sáng tâm tư nàng

Bầy thỏ ngoan đi trốn đôi tay chàng

Hồn chết đuối nơi sông dài yêu đương

Bóng đêm đứng trông chiều khóc ai sương mờ ..

ĐK:

Trên đồng bằng ân ái, môi nàng là hoa thắm

Cho mật ngọt tình yêu, đam mê đừng trốn mất

Mây mùa hè thiêu đốt, sa mạc lòng rực cháy

Chim rừng về hỏi lá, đàn quạ đen cười rũ ..

Nàng là đá bao tuổi xanh hỡi nàng

Chàng là rêu ôm đá mơ thiên đàng

Bằng đôi chân mang linh hồn dã điểu

Đá xanh chở rêu về núi xa tự tình ..

Lời bài hát này được chép lại từ bản nhạc của chính tác giả. Khi nghe lại 5 phiên bản của Thanh Lan, Thái Hiền, Như Mai, Phi Khanh và Trịnh Vĩnh Trinh, có thể thấy chỉ có Thanh Lan và Thái Hiền là hát gần đúng nhất, chỉ sai 1 chữ duy nhất: “Chàng cầm đuốc soi sáng tâm tư nàng” thì lại hát thành “Chàng cầm đuốc soi sáng tâm tư chàng”. Phiên bản của Như Mai và Phi Khanh cũng hát sai rất nhiều, nhưng sai nghiêm trọng nhất vẫn là bản của Trịnh Vĩnh Trinh. Dù bản thu âm của cô Trinh hay và hát trong trẻo nhất, phù hợp với bài hát, nhưng cô hát sai ở những chữ rất quan trọng của bài hát:

“Trên đồng bằng ân ái”, hát sai thành “Trên đồng vàng…”

“Mây mùa hè thiêu đốt, sa mạc lòng rực cháy” hát sai thành “sao mặc lòng rực cháy”, làm cho bài hát có ý nghĩa thoát tục này lại quay về mang những nét tủn mủn của yêu đương hờn giận thông thường.

“Đàn quạ đen cười rũ” hát sai thành “đàn thỏa lên cười rũ”, làm cho câu hát không có ý nghĩa.

Đặc biệt là cây rất hay là “Nàng là đá bao tuổi xanh hỡi nàng” hát sai thành câu vô nghĩa là “Nàng là đá ta tuổi xanh hơn nàng”.

“Đá xanh chở rêu về núi xa tự tình” hát sai thành “Đá xanh chở rêu về núi TA tự tình.”

Thật khó hiểu vì một ca khúc đẹp từng từ ngữ, từng giai điệu như vậy, nhưng sau 1975 một thời gian dài ghi tên nhạc sĩ sáng tác là “khuyết danh”, có một số nơi ghi tên nhạc sĩ Minh Kỳ, nhưng không có tài liệu xác minh, hơn nữa đây cũng không giống với nét nhạc của cố nhạc sĩ Minh Kỳ.. May mắn nhờ năm 2004 chính tác giả gởi tặng bài hát cho cô em bạn tên Mỹ Dung cùng thủ bút của ông ghi vào sheet bài hát, độc giả mới biết chủ nhân đích thực cũng như năm sáng tác bài nhạc.

Trước năm 1975 chỉ có duy nhất một phiên bản của ca sĩ Thanh Lan hát và sau 1975 ở hải ngoại nhiều ca sĩ nữ đem cover hát lại bài hát như Thái Hiền, Như Mai, Phi Khanh, Trịnh Vĩnh Trinh .. (bài viết tổng hợp của nhà báo Đông Kha và Kyphan)

Tri ân và tôn vinh nhạc sĩ thầy giáo tài hoa Văn Trí trong bài viết cuối cùng liên quan đến một chút manh mối về cuộc đời hoạt động, nơi sinh sống hiện nay .. đi kèm với ca khúc thứ hai Kyphan giới thiệu “Tình Yêu Và Huyền Thoại”. Mời các bạn vào đọc bài viết, cùng nghe nhạc phẩm qua các chất giọng đã trình bày ca khúc trước và sau năm 1975.

Qua bài viết Kyphan xin kính chúc nhạc sĩ nhiều sức khỏe, sống vui, sống thọ .. hưởng nhàn bên con cháu, nếu có cơ hội n/s có thể cho khán thính giả Việt biết thêm chút ít về tâm tình, gia cảnh, hình ảnh, các sáng tác khác .. của mình để các thế hệ về sau biết rõ người đã đóng góp, cống hiến cho nền âm nhạc Việt. Xin gời lời chào cùng lời tri ân trang trọng đến với nhạc sĩ.