Tỉ phú Robert Mercer

Về những trợ thủ giúp Donald Trump đắc cử, có một nhân vật ít được nhắc tới. Tỉ phú Robert Mercer, thân cận với cố vấn chiến lược Steve Bannon, chính là người điều hành cả « một đế chế tuyên truyền thực thụ trên mạng internet ».

Robert Mercer vốn là một nhà tin học xuất sắc, từng khởi nghiệp tại công ty IBM, và đã có nhiều đóng góp được đánh giá là « cách mạng » cho ngành trí tuệ nhân tạo, trước khi trở thành người sử dụng các thuật toán để đầu cơ trên các thị trường tài chính. Theo The Observer, chỉ riêng Medallion – quỹ đầu tư mạo hiểm được đánh giá là sinh lời nhiều nhất trong lịch sử - đã mang lại 55 tỉ đô la.

Robert Mercer không chỉ là người đóng góp tài chính lớn nhất trong chiến dịch tranh cử của Donald Trump. Điều chủ yếu mà nhà báo điều tra Carold Cadwalladr của The Oberver tìm cách làm sáng tỏ trong phóng sự này : Mercer là nhân vật đứng đằng sau một hệ thống mới được lập ra nhằm triệt hạ các phương tiện truyền thông dòng chính hiện có, với các thủ đoạn sẵn sàng đổi trắng, thay đen, ngấm ngầm tác động đến tình cảm của hàng chục triệu cử tri Mỹ, nhằm thay đổi lựa chọn chính trị của họ.

Ba trụ cột của đế chế Mercer

Đế chế truyền thông mạng của tỉ phú Robert Mercer và cố vấn Steve Bannon bao gồm ba cơ sở chính. Thứ nhất là trang mạng chính trị Breibart của nhà báo cực hữu Andrew Breibart (qua đời năm 2012). Breibart là trang mạng đứng thứ 29 trong số 30 trang được truy cập hàng đầu của nước Mỹ. Là trang mạng chính trị số một của Facebook và Twitter.

Địa chỉ số hai của đế chế này là một doanh nghiệp phân tích dữ liệu ít người để ý, mang tên Cambridge Analytica. Doanh nghiệp này tự hào khẳng định có đủ thông tin về 220 triệu dân Mỹ. Dựa trên 5.000 loại dữ liệu khác nhau, công ty phân tích dữ liệu tự tin nắm được tâm lý của các cá nhân, để tìm cách gây ảnh hưởng. Cambrige Analytica bị tố cáo từng hoạt động ráo riết nhằm tác động đến cuộc trưng cầu dân ý về quyết định Anh Quốc rời bỏ Liên Hiệp Châu Âu.

Cơ sở thứ ba của đế chế tuyên truyền của Robert Mercer và Steve Banon là GAI/Government Accountability Institute. Mục tiêu của cơ sở này là xây dựng nền tảng cho các phương tiện truyền thông thay thế cho các phương tiện dòng chính hiện nay, với đầu tư ưu tiên cho loại hình « báo chí điều tra dài hơi ». GAI tìm kiếm các nguồn thông tin hiếm có, để phục vụ cho việc ra đời những cuốn sách dày dặn về dữ liệu, tạo đòn sấm sét hạ gục các đối thủ chính trị. Một sản phẩm tiêu biểu của GAI là cuốn « Clinton Cash » (Tiền của Clinton), tấn công vào cựu ngoại trưởng Hillary Clinton. Khi được tung ra, sách đã làm đảo lộn sự chú ý của công chúng

Trong số ba cơ sở của đế chế Mercer, báo The Obs erver đặc biệt chú ý đến Cambridge Analytica và liên hệ của nó với quỹ đầu tư Renaissance Technologies. Một chuyên gia tin học từng quen biết Robert Mercer trong những năm  1980, khi ông ta còn làm việc tại IBM, phỏng đoán là nhà tỉ phú tương lai đã có ý định ứng dụng « các khả năng tin học xuất sắc được ứng dụng trong ngành tài chính   (với các mô hình dự báo kinh tế) sang một lĩnh vực hoàn toàn khác : đó là ảnh hưởng đến các quyết định bầu cử của cử tri, trên cơ sở khai thác khối dữ liệu rất phong phú về về các cá nhân trên mạng như Twitter, Facebook, Google,...