Một nửa sự thật - Tác giả Nguyễn văn Tuấn

Chiều nay, nhân đọc một bình luận của một trang web lề dân về chuyến đi của bác Trọng, tôi chú ý đến đoạn trích dẫn báo Tuổi Trẻ viết về bài tuyên bố của Thượng nghị sĩ John McCain. Khi kiểm tra nguồn thì báo Tuổi Trẻ trích Thông tấn xã VN (TTXVN). Nhưng khi so sánh bài trên TTXVN và bản tuyên bố bằng tiếng Anh của McCain thì thấy rõ ràng TTXVN đã đưa tin một cách … chọn lọc.

Bản tin trên TTXVN viết rằng “Thượng Nghị sĩ cũng đánh giá những tiến triển hai nước cùng đạt được trong 20 năm qua là đáng kinh ngạc. Hoa Kỳ và Việt Nam đang ở thời điểm tốt hơn bao giờ hết để tiếp tục những tiến triển này. Ông McCain cũng ca ngợi Việt Nam gần đây đã tiến hành các bước đi đáng khích lệ nhằm cải thiện hồ sơ nhân quyền.”

Thật ra, bản tuyên bố của McCain dài hơn và hay hơn nhiều so với trích dẫn của TTXVN. Ông McCain nhắc đến vấn đề Tàu cộng đang hung hăn trên Biển Đông, và Chính phủ Mĩ đang phê chuẩn một ngân sách 425 triệu USD để giúp nâng cao năng lực quốc phòng cho ASEAN, kể cả Việt Nam. McCain còn nhắc đến giàn khoan HD-981 mà TTXVN không dám nói đến. Còn trong nước, McCain đề cập đến quyền con người 2 lần. Ông cũng nói đến ấn tượng tốt của ông về một thế hệ trẻ đĩnh đạc đang xuất hiện ở VN. Ông nói về nỗ lực đào tạo một thế hệ lãnh đạo mới cho VN, và yểm trợ các hoạt động vì xã hội dân sự. Ông kêu gọi trả tự do cho các tù nhân lương tâm. Ông kêu gọi Chính phủ Mĩ nên tháo gỡ những qui định về bán vũ khí cho VN, nhưng ông nhấn mạnh rằng việc xoá bỏ lệnh cấm vận bán vũ khí chỉ với điều kiện VN phải tỏ ra tôn trọng quyền con người, trả tự do cho các tù nhân lương tâm, và cải cách pháp lí.

Rất tiếc là TTXVN không dịch những đoạn đáng chú ý đó cho bạn đọc. Do đó, tôi bỏ ra vài phút dịch cho các bạn biết rõ. Bản tuyên bố của McCain có ở đây, và trong đó ông viết:

(Bắt đầu trích): “Hơn bao giờ hết, Hoa Kì và Việt Nam đang ở vị thế để tiếp tục xây dựng dựa trên sự tiến bộ này. Ngày nay, mỗi năm Việt Nam gửi sinh viên sang Mĩ du học nhiều hơn bất cứ nước Đông Nam Á nào. Trong tháng 5 vừa qua, tôi đã chứng kiến sự đĩnh đạc và kĩ năng của một thế hệ Việt Nam đang nổi lên được biểu hiện tại Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM. Thêm vào đó, sự hỗ trợ của Hoa Kì cho Việt Nam trong nỗ lực đào tạo những thế hệ lãnh đạo mới sẽ đạt những đỉnh điểm mới khi Đại học Fulbright ra đời ở TPHCM. Đại học độc lập này sẽ phục vụ như là một chất xúc tác để nâng cao nền giáo dục đại học ở Việt Nam, và khuyến khích những tiếp xúc ở mức độ cá nhân giữa hai quốc gia.

Ngoài sự cam kết đó ra, Hoa Kì phải tiếp tục yểm trợ xã hội dân sự ở Việt Nam, kể cả xiển dương tự do tôn giáo, tự do báo chí, và quyền lao động. Chính phủ Việt Nam đã có những biện pháp khiêm tốn nhưng đáng khuyến khích để cải thiện hồ sơ nhân quyền của Việt Nam, và Hoa Kì phải tiếp tục yểm trợ tất cả công dân Việt Nam đang tìm cách sử dụng những biện pháp ôn hoà để xây dựng một đất nước hùng mạnh và thịnh vượng, một đất nước tôn trọng quyền con người và luật pháp.”

Hoa Kì và Việt Nam chia sẻ một sự dấn thân sâu sắc vì hoà bình và an ninh vùng Châu Á Thái Bình Dương. Điều này đặc biệt quan trọng trong khi Trung Cộng tiếp tục lấn chiếm và quân sự hoá vùng Biển Đông và một lần nữa triển khai giàn khoan Hải Dương 981 (HD-981) ở vùng biển gần Việt Nam. Để yểm trợ Việt Nam và các nước trong vùng Đông Nam Á, những nước đang có những nỗ lực giải quyết những tranh chấp biển đảo một cách ôn hoà, Quốc hội Mĩ đang xem xét phê chuẩn một ngân sách 425 triệu USD cho Bộ Quốc Phòng nhằm giúp huấn luyện và trang bị cho các lực lượng vũ trang của các nước Đông Nam Á xây dựng năng lực bảo vệ biển.

Ngoài ra, tôi tin rằng ngay lúc này Hoa Kì phải tháo gỡ bớt những cấm đoán về việc bán vũ khí sát thương cho Việt Nam [...] Sau khi tháo gỡ bớt những qui định, và tiến đến xoá bỏ cấm vận, Hoa Kì yêu cầu Chính phủ Việt Nam có những bước đi có ý nghĩa và vững vàng để bảo vệ nhân quyền, kể cả trả tự do cho các tù nhân lương tâm, và cải cách pháp lí. Đó nên là mục tiêu của chúng ta, và chúng ta nên làm việc với nhau để hoàn tất mục tiêu đó càng sớm càng tốt nhằm đem lại lợi ích cho cả hai nước.

Hai mươi năm qua đã chứng kiến sự phát triển phi thường trong mối quan hệ giữa chúng ta, những phát triển cao hơn bất cứ ai trong chúng ta có thể kì vọng. Tôi mong đợi được tiếp kiến tổng bí thư Trọng trong tuần này, trong khi hai nước chúng ta đang tìm cách tiếp tục xây dựng một mối quan hệ dựa trên nền tảng của một viễn kiến mà chúng ta chia sẻ. Đó là viễn kiến một Châu Á Thái Bình Dương hoà bình và thịnh vượng.” (Hết trích).

Dĩ nhiên, không ai ngạc nhiên khi TTXVN lược bỏ những đoạn “tế nhị”. Ngạc nhiên là ở thời đại internet và thông tin mở mà “báo chí cách mạng” lại làm như thế, có thể hiểu là một cách khinh thường độc giả. Người phương Tây có câu đại khái là một nửa ổ bánh mì thì vẫn là bánh mì, nhưng một nửa sự thật thì là một lời nói dối (a half loaf of bread is half loaf of bread, but a half truth is a whole lie). Có thể nói rằng bản tin trên TTXVN chỉ phản ảnh nửa sự thật.