Quân đội Mỹ yêu cầu được phép thách thức các tuyên bố chủ quyền biển của Trung Cộng - Tác giả: Adam Entous, Gordon Lubold and Julian E. Barnes (Trần Văn Minh dịch) - Wall Street Journal

Hành động này sẽ dẫn tới việc đưa máy bay của hải quân, tàu chiến đến gần các đảo nhân tạo được Trung Cộng dựng nên trong vùng biển tranh chấp

Các viên chức Mỹ cho biết, quân đội Mỹ đang xem xét việc sử dụng máy bay và tàu chiến để trực tiếp thách thức các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của Trung Cộng trên một chuỗi các đảo nhân tạo đang được mở rộng nhanh chóng, một động thái có lẽ sẽ đưa đến căng thẳng trong một cuộc đối đầu khu vực về việc ai sẽ kiểm soát vùng biển tranh chấp ở Biển Đông.

Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter đã yêu cầu thuộc cấp xem xét các phương thức đối phó bao gồm bay máy bay do thám hải quân bên trên các hòn đảo và tàu hải quân Mỹ vào bên trong vùng 12 hải lý của các rạn san hô đã được Trung Cộng xây dựng và tuyên bố chủ quyền trong khu vực quần đảo Trường Sa.

Động thái như vậy, nếu được Tòa Bạch Ốc chấp thuận, sẽ được thiết kế để gửi một thông điệp tới Bắc Kinh rằng Mỹ sẽ không nhượng bộ đối với các yêu sách lãnh thổ của Trung Cộng về các đảo nhân tạo ở khu vực mà Mỹ coi là vùng biển và không phận quốc tế.

Tính toán của Ngũ Giác Đài có thể là kế hoạch quân sự, và bất kỳ sự điều động nào khác, sẽ làm tăng áp lực lên Trung Cộng phải nhượng bộ đối với các đảo nhân tạo. Nhưng Bắc Kinh cũng có thể tiếp tục mở rộng việc xây dựng để thách thức Mỹ và có thể thực hiện các bước để khẳng định thêm chủ quyền trong khu vực.

Mỹ đã nói sẽ không công nhận các hòn đảo nhân tạo như là lãnh thổ của Trung Cộng. Tuy nhiên, các viên chức quân sự cho biết, Hải quân cho đến nay chưa từng gửi máy bay quân sự hoặc tàu chiến vào trong vòng 12 hải lý của các rạn san hô được bồi đắp để tránh gia tăng căng thẳng.

Nếu Mỹ thách thức các tuyên bố chủ quyền của Trung Cộng bằng cách sử dụng tàu hoặc tàu chiến và Bắc Kinh vẫn khăng khăng lập trường, kết quả có thể làm leo thang căng thẳng trong khu vực, với sự gia tăng áp lực cho cả hai bên để chứng tỏ sức mạnh quân sự trong vùng biển tranh chấp.

Theo ước tính của Mỹ, Trung Cộng đã mở rộng các đảo nhân tạo trong quần đảo Trường Sa nhiều tới mức 2.000 mẫu đất, tăng từ 500 mẫu vào năm ngoái. Tháng trước, hình ảnh vệ tinh từ nhà cung cấp thông tin tình báo quốc phòng IHS Jane cho thấy Trung Cộng đã bắt đầu xây dựng một phi đạo trên một trong những hòn đảo, mà dường như có thể đủ lớn để tiếp nhận máy bay chiến đấu và máy bay do thám.

Mỹ đã từng sử dụng quân đội để thách thức những tuyên bố khác của Trung Cộng mà Washington coi là vô căn cứ. Trong tháng 11 năm 2013, hai chiếc máy bay B-52 đã bay trên các hòn đảo tranh chấp ở biển Hoa Đông để phản đối vùng nhận diện phòng không mà Bắc Kinh đã tuyên bố trong khu vực.

Các viên chức cho biết hiện nay ngày càng có xu hướng trong nội bộ Ngũ Giác Đài và Tòa Bạch Ốc về việc cần phải thực hiện các biện pháp cụ thể để gửi tới Bắc Kinh một dấu hiệu rằng công trình xây cất gần đây ở Trường Sa đã đi quá xa và cần phải dừng lại.

Các viên chức Trung Cộng đã bác bỏ các khiếu nại về việc xây dựng đảo. Họ nói rằng Bắc Kinh có quyền thực hiện các dự án xây dựng trong phạm vi lãnh thổ chủ quyền của họ. Họ nói rằng các cơ sở này sẽ được sử dụng cho mục đích quân sự và dân sự.

"Trung Cộng có chủ quyền không thể tranh cãi đối với quần đảo Nam Sa và vùng biển lân cận," phát ngôn viên tòa đại sứ Zhu Haiquan cho biết, bằng cách dùng tên tiếng Hoa cho quần đảo Trường Sa. "Việc xây dựng này, là hợp lý, chính đáng và hợp pháp, thực sự nằm trong lãnh thổ chủ quyền của Trung Cộng. Điều này không tác động hoặc nhắm tới bất kỳ nước nào, và do đó không thể phê phán".

Ông Zhu nói rằng Bắc Kinh hy vọng "các bên liên quan", ám chỉ quân đội Mỹ và các đồng minh khu vực, nên "kiềm chế không tạo ra căng thẳng hoặc làm bất cứ điều gì hại đến an ninh và sự tin cậy lẫn nhau".

Trung Cộng tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ vùng Biển Đông, một trong những tuyến đường biển đông đúc nhất thế giới, và những nỗ lực của họ để kiểm soát khu vực trong những năm gần đây đã gây ra mối quan tâm ngày càng lớn cho Mỹ và Á châu, nơi mà một số nước có tuyên bố chủ quyền chồng chéo, bao gồm Philippines, một đồng minh của Mỹ.

"Philippines tin rằng Hoa Kỳ, cũng như tất cả các thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, đều có lợi ích và tiếng nói về những gì đang xảy ra ở Biển Đông," Charles Jose, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines cho biếthôm Thứ tư, dựa trên tự do hàng hải và dòng chảy thương mại không bị cản trở và những yếu tố khác.

Máy bay quân sự của Mỹ đã nhiều lần tiếp cận khu vực 12 hải lý mà Trung Cộng tuyên bố chủ quyền xung quanh các rạn san hô đang được xây dựng. Nhưng để tránh sự leo thang, những chiếc máy bay đã không thâm nhập vùng [12 hải lý]. Một viên chức quân sự cao cấp cho biết các chuyến bay "đã giữ một khoảng cách với các hòn đảo và tiến gần mốc 12 hải lý".

Máy bay Mỹ đã bay gần các hòn đảo nơi xây dựng đang diễn ra, khiến các sĩ quan quân đội Trung Cộng phải báo cho máy bay Mỹ đang đến gần để cho phi công biết rằng họ đang tiến gần lãnh thổ có chủ quyền của Trung Cộng. Đáp lại, các phi công Mỹ đã nói với người Trung Cộng rằng họ đang bay qua không phận quốc tế.

Chiến hạm USS Fort Worth trong những ngày gần đây đã hoạt động trong vùng biển gần quần đảo Trường Sa. Một viên chức cao cấp của Mỹ cho biết, "Chúng tôi chưa đi vào vòng 12 hải lý lần nào".

Các đề xuất quân sự chưa được chính thức trình lên Tòa Bạch Ốc, là người phải phê chuẩn bất kỳ thay đổi nào trong tư thế của Mỹ. Tòa Bạch Ốc từ chối bình luận về sự thận trọng này.

Các viên chức cho biết đây là một vấn đề phức tạp bởi vì ít nhất một số các khu vực, nơi mà Trung Cộng đã và đang xây dựng, trong con mắt của chính phủ Mỹ, là những đảo hợp pháp có quyền được hưởng một vùng 12 hải lý.

Các viên chức nói, đề nghị đang được xem xét có lẽ sẽ là gửi tàu hải quân và máy bay vào trong vòng 12 hải lý của những địa điểm được xây dựng mà Mỹ không cho là những hòn đảo hợp pháp.

Các viên chức Mỹ nói, theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, các thực thể tái tạo không được phép hưởng vùng lãnh hải nếu các thực thể nguyên thủy không phải là đảo được công nhận theo công ước. Theo giải thích đó, Mỹ tin rằng họ không cần phải tôn trọng khu vực 12 hải lý xung quanh các rạn san hô đã từng không được coi là đảo trước khi công việc xây dựng ở đó bắt đầu.

Các viên chức Mỹ cho biết, nhiều đồng minh của Mỹ trong khu vực đã kín đáo thúc giục Tòa Bạch Ốc làm nhiều hơn nữa để đối phó với hành vi của Trung Cộng, cảnh báo Washington rằng sự bất động của Mỹ trong vùng BiểnĐông có nguy cơ vô tình củng cố các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh. Một số đồng minh khác trong khu vực, ngược lại, đã bày tỏ mối lo ngại tới Washington rằng một sự thay đổi trong cách tiếp cận của Mỹ có thể vô tình kéo họ vào một cuộc xung đột.

Một viên chức Mỹ cho biết, "Điều quan trọng là tất cả mọi người trong khu vực có một sự hiểu biết rõ ràng về chính những gì Trung Cộng đang làm. Chúng tôi bắt buộc phải để mắt tới". Hoa Kỳ đang sử dụng vệ tinh để giám sátcông việc xây dựng tại các hòn đảo.

Trong những tháng gần đây, Tòa Bạch Ốc đã tìm cách gia tăng áp lực lên Bắc Kinh để ngăn chặn việc xây dựng trên các đảo thông qua con đường ngoại giao, cũng như bằng cách gọi tênTrung Cộng ra một cách công khai tại cáccuộc họp báo gần đây và các báo cáo của chính phủ.

Hải quân Mỹ thường xuyên tiến hành "tự do giao thông hàng hải" trong khu vực, bao gồm cả qua Biển Đông. Nhưng Hải quân vẫn chưa nhận được sự ủy quyền rõ ràng từ chính quyền để làm như thế trong vùng 12 hải lý của các đảo nhân tạo.

Ngoại trưởng Mỹ Jonh Kerry sẽ tới Bắc Kinh vào cuối tuần này để chuẩn bị cho một chuyến viếng thăm Mỹ vào tháng Chín của Chủ tịch Trung Cộng Tập Cận Bình, người đặt sự cải thiện quan hệ quân sự với Hoa Kỳ là một ưu tiên hàng đầu.

Một cuộc đối đầu mới với Trung Cộng sẽ cộng thêm vào các cuộc khủng hoảng an ninh gia tăng mà Hoa Kỳ đang đối mặt tại các vùng khác.

Năm ngoái, sau khi Nga chiếm lãnh thổ của Ukraina, Tòa Bạch Ốc đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với Moscow nhưng cho đến nay vẫn từ chối yêu cầu cung cấp vũ khí của Ukraine. Tại Trung Đông, các chiến binh Nhà nước Hồi giáo đã chiếm những mảng lớn của Iraq vào mùa hè năm ngoái, khiến Hoa Kỳ phải phát động một chiến dịch không kích nhắm vào nhóm này.

Mỹ đã từng chủ trương không đứng về phía nào trong các tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, mặc dù họ có lợi ích quốc gia trong việc duy trì tự do hàng hải trong khu vực. Trong năm qua, các viên chức Mỹ đã gia tăng chỉ trích cácnỗ lực của Trung Cộng để thực thi và biện minh cho tuyên bố trong khu vực.

Các viên chức Mỹ nói họ lo ngại rằng một quyết định không gửi tàu hải quân vào vùng [12 hải lý] sẽ vô tình giúp Trung Cộng xây dựng vị thế của họ để chiếm chủ quyền trong khu vực.

Tàu tuần duyên Trung Cộng thường xuyên đi vào bên trong vùng 12 hải lý của quần đảo Senkaku, do Tokyo kiểm soát nhưng Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền, mà họ gọi là Điếu Ngư.

Các viên chức Mỹ nói, họ tin rằng Trung Cộng gửi tàu vào khu vực Senkaku ở Biển Hoa Đông bởi vì họ muốn chứng minh với Tokyo và những nước khác rằng Bắc Kinh không công nhận các hòn đảo này là lãnh thổ của Nhật Bản.

Tuyên bố của Trung Cộng bao gồm lãnh hải kéo dài ra 12 hải lý tính từ tất cả các đảo thuộc quần đảo Trường Sa, nơi mà họ kiểm soát bảy rạn san hô - tất cả đã được mở rộng gần đây thành các đảo nhân tạo. Các bên tranh chấp đối thủ chiếm một số các hòn đảo, rạn san hô và đá khác.

Những hình ảnh lịch sử từ Google Earth và các nơi khác cho thấy công việc tái tạo trên hầu hết các rạn san hô do Trung Cộng chiếm giữ bắt đầu sau khi Chủ tịch Tập lên nắm quyền vào năm 2012.

Phần lớn việc xây dựng bắt đầu trong năm qua, bất kể có những phản đối từ các nước láng giềng, các mối quan hệ quân sự nồng ấm hơn với Washington, và một cố gắng mới của Trung Cộng để cải thiện quan hệ với các nước chung quanh.

Các viên chức Mỹ nói rằng họ đã liên tục yêu cầu Trung Cộng chấm dứt công việc xây dựng, nhưng không có kết quả.