Dopamine và Cơ chế sinh học của tình yêu. Bài viết này được gửi từ bạn NV Hòang

Dopamine và Cơ chế sinh học của tình yêu

 

Trích từ Quyển sách: Tại sao đàn ông thích tình dục và phụ nữ cần tình yêu

 

Cơ chế sinh học của tình yêu

Yêu từ cái nhìn đầu tiên 

 

            Hiện tượng yêu ngay từ cái nhìn đầu tiên (hay còn gọi là tình yêu sét đánh) đã được khoa học chứng minh và tác động của nó lên hầu hết các loài động vật đều giống nhau.

Nếu bạn từng trải nghiệm tình yêu sét đánh, lúc đó, não của bạn đã tiết ra một lượng lớn chất dopamine và norepinephrine, khiến bạn cảm giác như mình đang say. Điều tương tự cũng xảy ra ở các loài động vật khác. Lấy ví dụ về con chuột đồng cái - loài vật trông khá giống chuột sa mạc. Nếu bạn cho nó tiếp xúc với một ít nước tiểu của chuột đồng đực, nó cũng sẽ trải qua những phản ứng hóa học hệt như con người: sự gia tăng nhanh chóng của dopamine và norepinephrine. Một nghiên cứu khác chứng minh rằng khi cho các con cừu cái trong thời kỳ động dục xem hình cừu đực, nồng độ norepinephrine trong não của chúng sẽ tăng lên đột biến. Tuy nhiên, tác động này chỉ kéo dài trong vài giây hay vài phút đối với động vật, nhưng có thể đến vài tháng hay vài năm đối với con người.

            Hiện nay, các nhà khoa học đều thống nhất rằng tình yêu sét đánh là có thực, và họ tin rằng, trong một xã hội ổn định - khi con người không phải chịu sự đe dọa của cái chết hay chiến tranh - thì ham muốn, tình yêu lãng mạn cùng sự gắn bó lâu dài là cách tốt nhất, hiệu quả nhất để đảm bảo sự tồn tại của loài người.

Darwin bắt tôi làm điều đó

            Sự gia tăng các hormone tình dục, như testosterone và oestrogen, là nguyên nhân dẫn đến ham muốn. Các hormone này thúc đẩy mạnh mẽ nhu cầu thỏa mãn về thể xác. Suốt thời gian ham muốn, hai phần quan trọng của não trở nên hoạt động tích cực, đó là: vùng não dưới đồi (hypothalamus) (điều khiển các nhu cầu cơ bản như đói, khát) và hạch hạnh nhân (amygdale) (trung tâm kích thích các cảm giác). Dopamine được tiết ra rất nhiều trong suốt thời gian ham muốn và nó kích hoạt việc sản xuất testosterone, dẫn đến sự hấp dẫn về giới tính. Quá trình này xảy ra khi lần đầu tiên bạn nhìn thấy ai đó và ham muốn mãnh liệt mình “có” được họ.

           

Tại sao những người đang yêu lại quá say mê nhau

 

            Những sự thay đổi hành vi trong suốt giai đoạn tình yêu lãng mạn có nhiều điểm tương đồng với chứng loạn tâm thần (psychosis), và nhìn từ quan điểm hóa sinh, tình yêu say đắm cũng gần giống như tình trạng lạm dụng thuốc. Bác sĩ John Marsden, người đứng đầu Trung tâm nghiên cứu quốc gia vương quốc Anh về Hành vi Nghiện đã phát hiện rằng tình yêu cũng gây nghiện tương tự như cocaine hay tốc độ. và ông kết luận: tình yêu lãng mạn là chiếc “bẫy treo”, chủ đích giữ hai người yêu nhau đủ lâu bên nhau để gắn bó. Tiến sĩ Nhân chủng học Helen Fisher, tác giả cuốn “Giải phẫu tình yên” (The Anatomy of Love), đã mô tả việc yêu ai đó là “chuỗi phản ứng hóa học đặc biệt diễn ra trong não đồng thời có sự tương đồng với bệnh tăm thần”. Theo tiến sĩ Fisher, những vùng não hoạt động khi bạn dùng cocaine cũng được kích hoạt lúc bạn yêu, và bạn cũng trải qua cảm giác phấn chấn tột độ như thể đang say thuốc. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn chỉ ra mối liên hệ giữa tình yêu lãng mạn với chuỗi phản ứng thần kinh có sử dụng hormone dopamine - một hóa chất liên quan mật thiết đến trạng thái sung sướng, khao khát và đê mê.

            Brown cùng Fisher đã tiến hành nghiên cứu vùng não nhân đuôi (caudate nucleus) và chòm não (ventral tugmental) trong bộ não người. Vùng não nhân đuôi có liên quan đến sự thèm muốn, ký ức, cảm xúc, khả năng chú ý; còn chòm não là phần não mà từ đó các tế bào dopamine được bơm tới những khu vực khác của não. Những khu vực này đều sáng lên trong các ảnh MRI trên khi đối tượng nghiên cứu xem ảnh người yêu. Hơn nữa, Brown và Fisher còn so sánh dữ liệu MRI trên với những nghiên cứu khác về phản ứng “hưng phấn” của đàn ông trước ảnh phụ nữ hay các dữ liệu đã phân tích về những cặp đôi ở người và vật đã sống chung trong thời gian dài. Kết quả, hai nhà khoa học phát hiện rằng khi chúng ta yêu, chỏm não sẽ đổ đầy dopamine vào nhân đuôi. Nhân đuôi sau đó gửi tín hiệu nhằm lấy thêm dopamine, và càng nhiều dopamine, chúng ta càng cảm thấy hạnh phúc. Ngoài ra, Brown và Fisher cũng khẳng định rằng “tình yêu điên dại” gây ra cảm giác tương tự như nghiện chất vào những hành vi mạo hiểm như lái xe bạt mạng hay nhảy bungee. Brand cũng chỉ ra rằng các bạn trẻ mới bắt đầu yêu đương sâu đậm trông không khác gì những bệnh nhân mắc chứng hưng cảm nhẹ (hypomania). Nói cách khác, đôi khi chúng ta khó mà phân biệt được đâu là một bạn trẻ đang yêu và đâu là một người điên.

 

Tóm tắt

 

            Về cơ bản, ham muốn tình dục là kết quả của sự kết hợp nhiều loại hóa chất do não giải phóng vào màu. Các hóa chất này kích thích việc sản xuất hormone, chủ yếu là testosterone và oestrogen.

            Hoàn cảnh xung quanh cũng góp phần kích hoạt nào giải phóng hóa chất. Ví dụ: một bài hát, một mùi hương đặc biệt hay một người có vẻ ngoài nào đó. Khi càng lớn tuổi, lượng hormone, đặc biệt là testosterone trong cơ thể chúng ta càng giảm. Tiêm testosterone ngày nay đã trở nên phổ biến ở cả nam nữ tuổi trung niên khi ham muốn tình dục của họ đang dần suy giảm. Chúng ta sẽ bàn đến vấn đề này nhiều hơn ở phần sau, nhưng điều quan trọng là bạn phải biết rằng những tưởng tượng lãng mạn, cảm giác yêu thương tâm trạng buồn vui thất thường mà bạn có thể trải nghiện lúc chớm yêu đều là kết quả của các hóa chất trong cơ thể, vì vậy, đó không phải là cuộc gặp gỡ bí ẩn giữa hai tâm hồn như nhiều người vẫn nghĩ.

Ít nhất thì khoa học đã tiết lộ nhiều điều về tình yêu, nỗi ham muốn, tình dục và sự gắn bó lâu dài mà hàng nghìn năm nay bị che giấu trong vẻ ngoài bí ẩn cùng những điều tưởng tượng. Ngành khoa học này cũng giống như hệ thống định vị toàn cầu GPS (Global Positioning System) dành cho tình yêu trong bộ não. Vài người đã trở nên lo lắng về điều này và cho rằng những nghiên cứu kiểu như vậy sẽ làm mất đi sự kỳ diệu, phấn khích, lãng mđược điều gì đang thôi thúc mình lựa chọn như vậy và tình yêu có nền tảng khoa học lẫn sinh học chứ

không phải là một thế lực siêu nhiên, bạn sẽ có thể kiểm soát tốt hơn sự lựa chọn của mình đồng thời cải thiện những điểm mình còn yếu kém trong trò chơi tình ái, bất chấp sự thật rằng não của bạn đã được lập trình theo cách khác. Thay vì viện cớ “hormone của tôi khiến tôi hành động như thế”, bây giờ, bạn có thể nắm quyền chủ động và quyết định hướng đi của mình. Cùng với các yếu tố sinh học trong cơ thể, những yếu tố khác cũng gây ảnh hưởng nhưng bạn sẽ có khả năng kiểm soát được tất cả chúng sau khi đọc xong sách này.

            Khi hãng BMW lần đầu tiên cho ra đời chiếc xe ô tô có hệ thống định vị toàn cầu GPS, một số người đã phản đối rằng nó làm mất đi niềm vui của việc lái xe và khám phá những vùng đất mới. Thật ra, những gì mà GPS làm là để người lái không phải nản chí lẫn bực bội khi tốn thời giờ vô ích trong các ngõ cụt hay đi nhầm đường. Đôi khi đi lạc cũng rất thú vị, nhưng với công nghệ mới, bạn luôn có sẵn phương án dự phòng bên mình, và đó là nội dung của những chương tiếp theo.

• Thực chất, niềm ao ước và nhu cầu tình dục của chúng ta đã không hề thay đổi trong hàng

trăm nghìn năm qua.

• Tình yêu, sự khao khát, lãng mạn lẫn nỗi ham muốn tình dục đều là các phản ứng hóa học

được kích hoạt trong não.

• Khoa học đã chứng minh rằng nam, nữ có cài nhìn không giống nhau về quan hệ yêu đương

và tình yêu được phân bố ở những vùng hoàn toàn khác nhau trong bộ não của hai phái.

• Khi hiểu rằng sự ham muốn lẫn các cảm giác của mình là do những phản ứng hóa học trong

não điều khiển, bạn có thể học cách xử lý chúng, thay vì ngược lại./.