Tôi không sinh ra, cũng không có mối tình nào hoặc hôn nhân nào với người Sài Gòn hay tại Sài Gòn, nhưng lớn lên và được thành phố này cho một thói quen, một cái thú. Đó cũng có thể gọi là “bệnh” hay văn hóa quà vặt thì cũng thế.
Gọi là “quà” để phân biệt với “bữa”, một đằng ăn bất cứ khi nào, ở đâu, còn đằng kia “cơm có bữa chợ có chiều”. Và gọi là “vặt” vì nó chỉ là một món nhỏ không “ra tấm ra món”, không quán sá mà là vỉa hè, cái ghế con con, có khi đứng và cả khi bệt, tất nhiên đó là những giờ phút tung cánh chim ngoài một cái hộp giam hãm nào đó. Được có những phút thăng hoa ăn ngon khỏi cần khỏi lụy vào nội trợ lỉnh kỉnh dễ làm tổn thương thị hiếu ẩm thực, mà không hạnh phúc sao?
Người ăn vặt rất đa dạng nhưng chiếm tỉ lệ cao là con gái, đàn bà không kể tuổi tác, và làm sao thiếu đàn ông trong những người thực hành một thứ văn hóa bình dân đại chúng vừa…làm đẹp phố phường, vừa góp phần… cải thiện đời sống xóa đói giảm nghèo cho một số dân nghèo đô thị này? Sài Gòn là một trong hai “kinh đô” của quà vặt với tính đặc thù cao.
Về cơ cấu, quà vặt Sài Gòn có thể chia theo nhóm. Nhóm có nước chấm như thịt bò khô đu đủ, lỗ tai heo khìa, khô mực nướng, bì cuốn, gỏi cuốn, bò bía ( Pò pía?), bánh tôm, cá viên chiên…Nhóm ngọt như đậu đỏ bánh lọt (lọc), chè trứng gà, sâm bổ lượng, nước mía, tàu hũ, chè tú xọn, chè thưng…Nhóm có tinh bột gồm mấy thứ bánh mè, bánh bò, bánh tiêu, bột chiên…Và nhóm gốc thực vật như cóc, me, ổi, chùm ruột, ổi dầm, chuối chiên, khoai lang nướng, bắp nướng, bắp xào, xoài, đu đủ, khóm ướp lạnh…Không thể quên những quà vặt gốc động vật như trứng cút, trứng vịt lộn, trứng gà nướng và trời hỡi, làm sao quên trứng vịt lộn?
Xa Sài Gòn lâu ngày, nhưng quên thế nào được khúc đường Nguyễn Huệ đối diện với rạp chiếu bóng Rex, ngày xưa có một cái quán nhỏ, gần như cái hầm rượu nhưng sạch sẽ tươm tất. Quán Thảo - của ba người, một mẹ hai con gái đều tên là Thảo, chỉ bán có hai thứ làm mê mệt nhiều người. Bún bì và bì cuốn xén gọn gàng hai đầu nhỏ nhắn , trong có mùi lá lốp và nước chấm thì chỉ có…Thảo mới có được!
Người Sài Gòn thuở nào khó lòng quên một vỉa hè khá rộng góc Lê Lợi - Pasteur, những đàn bồ câu dạn dĩ, cây cối nhiều mà lại có tới hai thứ quà nổi tiếng. Những chiếc tủ kính nhỏ bán bò khô của người Bắc, không dát mỏng nhuộm phẩm đỏ như khô bò Chợ Lớn mà từ Hà Nội mang vào. Nó dày và mềm màu hơi xỉn vì chiên với nước tương, ăn với đu đủ sống bào thành sợi. Lách cách tiếng kéo của người bán, xúyt xoa cay của người ăn đủ dạng, đủ tuổi. Không biết cái nào có trước nhưng hai thứ quả là dìu nhau cùng nổi tiếng và đông nghẹt, bò khô ăn xong có ngay nước mía chen và đứng- nước mía Viễn Đông! Nghe nhắc đến 4 chữ này hẳn có nhiều người nhảy dựng lên, buồn khi nhận ra mình đang ở bên Tây!
Quà vặt Sài Gòn là một quần thể không thể thiếu của người Sài Gòn. Nhiều vô kể, làm vừa lòng mọi loại người từ kẻ lang thang trốn học đến những cặp tình nhân sắp đến ngày cưới đã giảm dần e thẹn bẽn lẽn và cả những cặp vợ chồng đồng bệnh lâu lâu đưa nhau về “chốn cũ” vừa khoái khẩu vừa đỡ được bữa ăn chiều hì hục.
Cánh phụ nữ thường dùng chiêu “cơm nhà quà vợ” để chấm điểm đức ông chồng tức là chỉ nhắm vào mục tiêu là chịu giam chân ở nhà! Nhưng “quà vợ” làm sao thú vị bằng “quà vặt” vỉa hè? Có thể nói hè phố mà không có quà vặt thì không còn là hè phố Sài Gòn nữa! Nó là một đại siêu thị open air dành cho những ai mang bệnh ăn vặt.
Một cô gái sau mấy năm du học nước ngoài trở về, nói khi ở nước người ta điều cô nhớ da diết là Sài Gòn ồn ào sôi sục và sự gần gũi cởi mở của người Sài Gòn không đâu có, hai là quà vặt của đất này. Là một tay sành ăn quà vặt có nghề ngay từ nhỏ, du học về cô gái mở luôn cửa hàng có máy lạnh chuyên bán quà vặt! Qua cách nói thấy đó là một đầu tư độc đáo nhưng hơi lo cho cô bởi dường như quà vặt khó sống được trong nhà hàng, người ta vào đây để ăn tiệc và người mê ăn vặt sẽ ra vỉa hè!
Cái gì của số đông được số đông chấp nhận, tạo ra một nét của đất, không bị sàng lọc thải loại bởi thời gian thì cái đó phải chăng là văn hóa? Mọi thứ có thể mất đi nhưng cái còn lại là văn hóa, về Sài Gòn những năm sau này nhiều thứ không còn nữa. Nhưng đố ai không thấy quà vặt trên vỉa hè Sài Gòn?
Văn hóa quà vặt Sài Gòn !
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét