Tại sao lại nghĩ về người Tân Cương (Uighur) khi mang giầy? - Tác giả Scott Simon

Việc bắt giam hơn một triệu người Uighur theo đạo Hồi trong các trại tù ở vùng Tân Cương phía tây Trung Hoa có thể khiến nhiều người phẫn nộ và buồn bực. Nhưng nhiều người khác có thể chỉ nhún vai và hỏi, “việc đó có liên quan gì đến tôi?”

Hãy nhìn đôi giầy của bạn.

Chín mươi chín phần trăm giầy bán ở Bắc Mỹ sản xuất ở nước ngoài, và Trung Hoa là nước sản xuất lớn nhất cho đến nay. Nike, Naturalizer, Dr. Scholl’s, Hush Pupgie, Keds và nhiều công ty khác sản xuất giày ở Trung Hoa vì giá sản xuất thấp hơn nhiều.

Hay nhìn vào bất kỳ áo sơ mi, vớ hoặc quần nào bạn có thể đang mặc hôm nay. Trung Hoa là nước xuất cảng hàng dệt may lớn nhất sang Hoa Kỳ. Quần jean Levi, với đinh tán bằng đồng trông giống như hàng Mỹ, cũng có thể được sản xuất tại Trung Hoa.

Trên thực tế, hơn 80% gòn dùng trong những mặt hang của Trung Hoa trồng ở Tân Cương. Hoa Kỳ đã đưa ra lệnh trừng phạt đối với 28 công ty Trung Hoa tại Tân Cương vì sử dụng lao động cưỡng bức, nhưng các công ty Hoa Kỳ vẫn đi qua những kẽ hở quá lớn để tiếp tục kinh doanh ở đó.

Hầu hết các đồ chơi bán trong mùa lễ sắp đến đều sản xuất tại Trung Hoa, gồm cả búp bê Barbie, biểu tượng của nước Mỹ. Đồ vừa học vừa chơi bằng gỗ thật tốt của Melissa và Doug vẽ kiểu ở Connecticut, nhưng phần lớn làm tại Trung Hoa. Búp bê các cô gái Mỹ — Blaire, Luciana, Julie, Kaya và Felicity, trong những bộ quần áo chi tiết lịch sử đích thực của họ — đều làm tại Trung Hoa.

Còn rất nhiều điện thoại và máy tính xách tay, bát đĩa, ghế, pin và các vật dụng khác trong đời  sống hàng ngày ở Mỹ, đều làm ở Trung Hoa. Đây có thể là điều tốt. Hàng hóa thường là tốt và giá cả phải chăng. Thương mại giữa hai nước mang lại ích lợi cho cả Mỹ và Trung Hoa.

Nhưng quốc gia đối tác thương mại lớn nhất của chúng ta, giúp người Mỹ sống tốt hơn, đang giam giữ hơn một triệu người trong các trại cải tạo, và hiện đang phá hủy các đền thờ Hồi giáo ở Tân Cương. Chính phủ Trung Hoa bắt giam những người bất đồng chính kiến, gồm các nhà văn, phóng viên, người vận động nhân quyền, những người ủng hộ phụ nữ và các nhóm tôn giáo, và điều hành một nhà nước theo giõi đàn áp đối lập.

Người Mỹ có sẵn sàng trả nhiều tiền hơn, hoặc sử dụng hàng tỷ đô la, sức mạnh thương mại để mặc cả lấy nhân quyền nhiều hơn về cho người dân Trung Hoa, những người cung cấp cho người Mỹ rất nhiều hàng hóa rẻ và tôt, hay không?

Nó liên can gì đến chúng ta? Hãy nhìn xuống giày, điện thoại và đồ chơi của chúng ta.