Đại Dịch và Dịch Đại- Tác giả Trần Trung Chính

Tháng 12 năm 2019, siêu vi trùng Corona Virus đã xuất hiện tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc (miền Trung của Hoa Lục). Nhưng với chủ trương bưng bít và dấu nhẹm để giữ cho bộ mặt của chính quyền Trung Cộng được bình ổn (về mặt tuyên truyền đánh bóng cho sự ưu việt tự sướng của các chế độ Cộng Sản) nên mãi gần cuối tháng 1/2020, chính quyền Trung Cộng mới ban hành lệnh “nội bất xuất, ngoại bất nhập” thì đã quá trễ : hiện nay số quốc gia có dân chúng bị bệnh này lan tới đã có tổng số gần 200 quốc gia, số người nhiễm bệnh trên 01 triệu người và số tử vong cũng trên 100, 000 người (đó là chưa tính đến con số thống kê của chính quyền Trung Cộng đưa ra thì không đáng tin cậy chút nào).
Bài viết này không đưa ra diễn tiến của căn bệnh, cũng không đưa ra con số thống kê của từng quốc gia, cũng như không nêu lên các nỗ lực tìm tòi thuốc trị bệnh hay tìm ra được thuốc chủng ngừa áp dụng cho mọi người, vì quý độc giả đã được các cơ quan chức năng có thẩm quyền, các hãng thông tấn cũng như các đài truyền thanh truyền hình và báo chí đưa ra cập nhật hàng ngày rồi. Nhưng trước hết quay lại định nghĩa căn bản, thế nào là PANDEMIC :
1/ Theo WHO, “Pandemic” được giải thích một cách đơn thuần theo phạm vi địa lý và đợi tới ngày 11 tháng 3 năm 2020, WHO mới chính thức công bố bệnh dịch do CORONA VIRUS gây ra là Pandemic, căn cứ trên quan niệm “khi một bệnh mới – mà mọi người không có khả năng miễn dịch – lan truyền khắp thế giới ngoài mong đợi.”
2/ Trung Tâm Kiểm Soát và Ngăn Ngừa Bệnh Tật của Hoa Kỳ lại định nghĩa khác hơn. Từ điển Webster định nghĩa Pandemic = occurring over a wide geographic area and affecting an exceptionally high proportion of the population (dịch ra Việt ngữ, Đại Dịch là dịch lan truyền đến nhiều quốc gia và lục địa, thường là ảnh hưởng tới một lượng lớn người dân)
Cái vấn đề tức thời hiện nay là các quốc gia sử dụng các biện pháp ngăn chận sự lan truyền của dịch bệnh đồng thời các nhà bác học, các bác sĩ, các viện nghiên cứu…cố gắng (có phối hợp quốc tế) để tìm ra phương thuốc trị bệnh, nhưng vấn đề lớn mà các nhà chính trị trên toàn thế giới quan tâm là phương cách quản trị “đại dịch của chính quyền Trung Cộng “cũng như sự đồng lõa “bao che” của WHO.
Siêu Vi Khuẩn CoranaVirus sẽ bị trấn áp không còn có thể tác oai tác quái như hồi tháng giêng năm 2020 nữa, đó là điều tất yếu của y khoa và khoa học hiện đại. Theo sau đó, thế giới lại sẽ diễn tiến theo một “TRẬT TỰ THẾ GIỚI MỚI” mà chỉ cách nay vài tháng, các nhà lập thuyết cũng như các chính trị gia chưa nghĩ đến :
1. Trung Cộng và các quốc gia độc tài hoàn toàn bị mất tin tưởng (bad credit) vì chính sách bưng bít và che dấu đã đưa toàn cầu đến thảm họa. Nhất là không chịu nhận lỗi, lại còn tung tin Fake News để lừa dối thiên hạ và bao biện cho lỗi lầm của họ.
2. Châu Âu đoàn kết với mưu định thành lập Liên Âu có diện tích ngang bằng với Hoa Kỳ (bằng cách xóa bỏ biên giới), mưu toan thành lập quân đội Liên Âu để không phụ thuộc vào Hoa Kỳ, về mặt kinh tế đã có đồng EURO đối trọng với Hoa Kỳ…Lo âu của các nhà lãnh đạo Âu Châu là sự xâm lăng bằng vũ lực của nước Nga, nhưng khi bị Trung Cộng tung đòn “một vòng đai, một con đường” và đại dịch Corona Virus thì các nước Âu Châu không có biện pháp dự phòng. Khi số người bị bệnh tăng cao, các nước Âu Châu phải tự dựng biên giới và cấm người nước khác vào nước mình.
3. Các đảng tả phái lần lần chiếm đa số tại các nước như Italia, Spain… cho nên số người chết vì Corona Virus cao nhất Âu Châu (tính theo tỷ lệ), lý do Trung Cộng đã mua lại một số đại Công Ty mà đem nhân công người Hoa đến thay thế nhân công bản xứ, đây là nguồn gốc gieo bệnh quá nhanh. Ngay việc thiếu thốn máy trợ thở và mask che mặt, Italia và Spain cầu cứu 2 anh lớn là Pháp , Đức thì 2 nước này im lặng không trả lời. Trong khi ở Hoa Kỳ, Tổng Thống có thẩm quyền sử dụng tài nguyên dự trữ liên bang để giúp các tiểu bang có số bệnh nhân cao, Tổng Thống HK có quyền tái động viên khối quân nhân trừ bị cũng như sử dụng tiện nghi quân đội để giúp các tiểu bang chống đỡ đại dịch.
4. Ngân sách quốc gia thì eo hẹp mà các chính quyền tả phái lại sử dụng vào các viện trợ nhân đạo như định cư số di dân từ Trung Đông và Phi Châu, cho nên không còn tiền để mua thêm các phương tiện y tế chống đỡ bệnh dịch. Đây cũng là vấn đề tương tự như 2 tiểu bang New York và California đã vấp phải : cả 2 Thống Đốc New York và California lo chống ông Trump là chính, đến lúc Đại Dịch xảy ra thì phải chìa tay nhận sự trợ giúp của liên bang (đứng về mặt đạo đức thì 2 ông Thống Đốc này hơi thiếu liêm sỉ, nhưng ông Trump phớt lờ vì ông nghĩ đến việc bảo vệ cho dân chúng HK là ưu tiên, dĩ nhiên sự giúp đỡ này không chứng tỏ là ông Trump hoàn toàn có TÂM BỒ TÁT, biết đâu sự giúp đỡ sốt sắng của ông sẽ giúp ông được thêm phiếu bầu cho bầu cử tháng 11/2020 tới đây)
5. Khẩu hiệu của ông Trump khi ra tranh cử hồi 2016 là MAGA, gần đây nhiều ý kiến trên internet đưa ra là “không nên bỏ tất cả các trứng vào một giỏ” có nghĩa là quan niệm để Trung Hoa là một công xưởng của thế giới bị phá sản. Thủ Tướng Đức và Tổng Thống PHÁP đã lên tiếng là nước Đức chỉ nên tiêu dùng sản phẩm MADE IN GERMANY và nước Pháp chỉ nên tiêu dùng sản phẩm MADE IN FRANCE, điều lạ là không thấy các lý thuyết gia kinh tế thị trường nào kết án 2 lãnh tụ Đức – Pháp là những kẻ bảo hộ mậu dịch !
Ngoại trưởng POMPEO của Hoa Kỳ gợi ý là siêu vi trùng CoronaVirus giúp cho các hãng xưởng của Mỹ sẽ đem công việc trở lại Hoa Kỳ vì hàng hóa MADE IN CHINA sẽ bị tẩy chay, mà các hãng xưởng sẽ không còn sinh lời khi công nhân bị cô lập phải ở nhà lâu như vậy.
6. Nhiều người (kể cả Mỹ và Việt) đã trách các Tổng Thống Clinton, Bush, Obama là đã nâng đỡ Trung Cộng trong suốt hơn 20 năm, bây giờ Trung Cộng đủ vây cánh mạnh mẽ rồi làm phản, mưu toan đoạt ngôi vị số một của thế giới vào năm 2025. Căn cứ vào sự điều phối các tuyển thủ giỏi của các đội bóng rổ và các đội football của Hoa Kỳ, người viết nhận ra rằng cứ 2-3 năm một lần, các tuyển thủ giỏi được điều động đến các đội kém với mục đích các cuộc tranh giải của các đội vẫn hào hứng và bất ngờ, chính yếu là giữ được số lượng đông đảo khán giả xem truyền hình, chứ nếu một đội quá giỏi đấu với một đội quá dở thì đâu còn ai đánh cá và xem truyền hình nữa.
Cuộc tấn công Trung Cộng của ông Trump từ 2017 là nằm theo chiều hướng này, nay có thêm Đại Dịch Corona Virus nữa tác động vào thì thời gian Trung Cộng đoạt chức bá chủ thế giới không thể diễn ra vào năm 2025 như Tập Cận Bình đã ươm mơ từ khi lên cầm quyền được (nói theo kiểu của ông Nguyễn Hùng Trương – chủ nhân nhà sách Khai Trí : Trung Cộng sẽ đoạt chức bá chủ thế giới vào năm 3,000).
7. Hoa Kỳ cũng đã chuẩn bị build-up một quốc gia khác để “balance” với Trung Cộng (và thay thế nếu Trung Cộng bị tan vỡ làm 5-6 mảnh như Liên Sô hồi 1992). Cứ xem cuộc viếng thăm của TT Trump đến Ấn Độ hồi tháng giêng 2020 thì độc giả có thể đồng ý với sự phỏng đoán của người viết không phải là sự viễn tưởng. Dẫn chứng, ngay tại Silicon Valley, số kỹ sư gốc Trung Hoa bị nghi ngờ làm gián điệp thì nay đã có rất nhiều kỹ sư người Ấn Độ làm việc trong các công ty Google, Apple…cũng như các bác sĩ Ấn Độ (nam và nữ) làm việc trong các bệnh viện Stanford, Kaiser, Bascom, O’Connor, Palo Alto..cũng như các tổ hợp y tế của hệ thống Medical hay Santa Clara Health Care.
Dĩ nhiên, tốc độ tiến nhanh của Ấn Độ sẽ không kém gì Trung Hoa nhưng Hoa Kỳ an tâm hơn vì thể chế chính trị của Ấn Độ là một thể chế dân chủ từ 1947 đến giờ , trong khi Trung Cộng do Đảng Cộng Sản nắm giữ quyền lực và rất nhiều lần lạm dụng sự phát triển kinh tế để mưu đồ bất chính với các nước láng giềng.
Khi vừa mới độc lập, các lãnh tụ của Ấn Độ như Nehru bị ám ảnh bởi chủ nghĩa thực dân nên chọn đường lối XHCN thân Liên Sô. Con gái của Nehru là Indira Gandhi cũng theo đường lối chính trị của bố. Bà Indira Gandhi bị ám sát hồi 1984 vì lý do tôn giáo và sắc tộc, con trai bà Indira Gandhi là ông Rajip Gandhi lên thay mẹ nắm chức Thủ Tướng chính phủ Ấn Độ , ông này cũng bị ám sát vì lý do sắc tộc. Vợ ông là Sonia Gandhi cũng là đại biểu quốc hội, thủ lãnh của Đảng Quốc Đại nhưng không được làm Thủ Tướng Ấn Độ vì bà là người Ấn nhưng khai sinh ở Italia. Từ đó Đảng Quốc Đại yếu dần và những Đảng cánh hữu mới thay thế nắm quyền như hiện nay. (Ghi chú : bà Indira Gandhi mang họ của người chồng, và người chồng bà Indira không có liên hệ thân tộc gì với Mahatma Gandhi – người Việt thường gọi là Thánh Gandhi).
Đảo ngữ của Đại Dịch là Dịch Đại, chữ Dịch của Đại Dịch có nghĩa là bệnh truyền nhiễm trong khi chữ Dịch của Dịch Đại là translate, là chuyển từ một ngôn ngữ này sang một ngôn ngữ khác. (Ghi chú : cũng nằm trong dịch bệnh , nhưng đa số người Việt Nam chúng ta khi nói một người nào “mắc dịch” thì nên hiểu là người đó thiếu đứng đắn trong lãnh vực tình ái)
Dịch Đại là chuyển ngữ một cách bừa bãi không theo quy luật văn phạm hay ngữ nghĩa truyền thống gì cả. Bài viết này người viết chỉ nêu ra những trường hợp điển hình mà không phải là tài liệu giáo khoa bắt buộc độc giả phải tuân theo, ai thích thì sử dụng, ai không thích thì đọc qua rồi…bỏ. Nhớ đâu viết tới đó nên không theo thứ tự và cũng ngừng khi không nhớ thêm nữa, xin độc giả thông cảm.
Thi dụ 1/ Mua 1 tặng thêm 1 trái = Buy one take one left (người bán hàng chắc tra từ điển Google, thấy trái tiếng Việt, tiếng Anh là left)
Thí dụ 2/ Một anh Mỹ học tiếng Việt qua sách của GS Nguyễn Đình Hòa, khi gặp người Việt trong sở, anh ta chào Good morning rồi nói tiếng Việt luôn Chào ông (hay chào bà tùy trường hợp). Người Việt phì cười hỏi anh học ở đâu ra vậy, anh ta dơ sách chỉ phần dịch ra tiếng Việt của Good morning. Té ra anh đọc được tiếng Việt nhưng không hiểu gì cả.
Thí dụ 3 : hồi 1964, khi người viết còn học Pháp Văn, bọn học trò chúng tôi quy ước là ai có bản mặt khó ưa thì dịch là “tableau de la figure”.
Thí dụ 4 : học trò con gái thì thích chụp ảnh, cô nào xinh và ăn ảnh, chúng tôi dịch là “manger photo” (tiếng Pháp, động từ manger = ăn, danh từ photo =ảnh)
Thí dụ 5 : nhà văn Hoàng Hải Thủy khi phê bình Xuân Diệu khi đem bố mẹ của mình là ông bà Ngô Xuân Thu ra đấu tố, cũng dịch đại thành ngữ Hết Nước Nói ra tiếng Pháp = Finir l’eau dire.
Thí dụ 6 : Food to go = cơm chỉ ( muốn ăn món nào chỉ món đó)
Thí dụ 7 : to whistle = tu huýt , cái còi của cảnh sát.
Thí dụ 8 : bougie trong động cơ nổ, nhưng teo bougie ám chỉ tình trạng sợ sệt
Thí dụ 9 : Wash hair = gội đầu
Thí dụ 10 : máu lưu thông = blood goes around
Thí dụ 11 : Đêm 7, ngày 3 , ra vô không kể = Night 7, Day 3, In and Out no count.
Thí dụ 12 : Up and down = lên lên xuống xuống.
Thí dụ 13 : Buffet = ăn bao bụng.
Thí dụ 14 : Lâu quá không gặp = long time no see
Thí dụ 15 : Không sao đâu = no star where.
Thí dụ 16 : Oral sex = đi đường lưỡi.
Thí dụ 17 : Flip flop = Tráo trở.
Thí dụ 18 : Trứng lộn = incubated eggs (động từ incubate là ấp trứng, trứng lộn là trứng đang ấp dở dang chưa xong)
Thí dụ 19 : Rice = gạo, steamed rice = cơm.
Thí dụ 20 : Poule de luxe = đĩ hạng sang (gà móng đỏ)
Thí dụ 21 : Tae Kwon Do dịch đại là Thái Cực Đạo, đúng nghĩa là “nghệ thuật sử dụng chân tay để chiến đấu”. Tae = tay, Kwon = Chân, Do = nghệ thuật) dịch đại là Thái Cực Đạo vì thấy quốc kỳ của Đại Hàn có quẻ Thái Cực.
Thí dụ 22 : Karatedo dịch đại là Không Thủ Đạo, trong tiếng Nhật prefix Kara có nghĩa là không, đúng ra phải dịch là “nghệ thuật chiến đấu không dùng vũ khí”. Tuy vậy, từ đai đen trở lên, phải học sử dụng vũ khí như đoản côn, côn nhị khúc nunchaku, đoản kiếm, dao găm…
Thí dụ 23 : karaoke, prefix kara có nghĩa là không, oke có nghĩa orchestra = ca sĩ hát nhạc mà không cần dàn nhạc. Cái này mới, dịch ra thì lòng thòng vô ích nên người ta dùng nguyên chữ không cần dịch.
Thí dụ 24 : môn phái Đường Lang, nhiều người VN lầm tưởng môn phái võ thuật này do một người đàn ông họ Đường làm sáng tổ (thí dụ Ngưu Lang = chàng chăn trâu). Người Tàu gọi con bọ ngựa là “đường lang”, do dó môn phái Đường Lang là môn phái áp dụng chiêu thức của con bọ ngựa để hạ sát địch thủ, điển hình là binh khí của họ là cặp song đao, cách cầm và sử dụng như 2 cái càng của con bọ ngựa.
Thí dụ 25 : Đại trà = trồng trọt theo lối đồn điền có tổ chức và trồng trọt trên diện tich lớn (culture plantation). VC dùng chữ đại trà vì cây trà là loại cây trồng theo lối đồn điền ở VN thời Pháp thuộc, nhu cầu về trà rất lớn, đế quốc Anh đã trồng trà ở Tich Lan ( tên cũ Ceyland, tên mới là Sri Lanka) với công ty Lipton nổi tiếng tới bây giờ.