Nhớ con cá đồng xứ mình! - Tác giả Tuyết Anh

Mùa Hè nóng bức dần qua, mãi gần cuối Tháng Chín mới vào Thu mà hôm nay tiết trời đã dịu hẳn…

Buổi sáng đi bộ, khoác thêm áo mỏng, thấy dễ chịu hơn những ngày Hè, lòng miên man trôi về miền ký ức…

Nơi đây thật bình yên, các món ăn Việt Nam đầy đủ lắm, họ nhập khẩu nhiều loại thức ăn của Việt Nam. Nhưng có một loại không thấy nhập khẩu là những con cá đồng còn bơi lội.
Các loại cá đồng có chung đặc điểm chỉ ăn ngon khi con cá còn sống, nên cá lóc cá trê cá sặc cá bống kèo cũng thấy đông đá nhập khẩu qua đây, mà nhìn thấy con cá chết thì hết mê rồi, nên dù thèm tui cũng chẳng bao giờ mua.

Nhớ con cá lóc chế biến được nhiều món ăn ngon. Ít xương heo mua về hầm lấy nước ngọt rồi thả con cá lóc vô nồi súp xương, cá chín vớt ra rỉa sạch xương cá, vo gạo để ráo rang sơ với chút dầu ăn rồi đổ vô nồi nước súp. Bắc cái chảo phi hành tím cho vàng rồi đổ cá đã rỉa xương vô xào, nêm nếm cho thấm cá.

Cháo nhừ đổ cá vô nồi cháo, tắt bếp. Thế là mình có món cháo cá lóc ngọt ngon thơm phức. Khi ăn múc ra tô, rắc tiêu, hành ngò, thêm muỗng tương hột xay, người miền Nam thích ăn cháo cá với rau đắng, thêm chút bún hoặc giá, tùy thích.

Cá lóc nướng trui thoa mỡ hành, rắc đậu phộng, cuốn bánh tráng rau sống, không thể thiếu dưa leo, khế, chuối chát, chấm mắm nêm. Ở Saigon không có rơm nướng cá, tui thường làm cá sạch sẽ rồi nướng lửa than cũng thơm lừng.
Mua con cá lóc bự về khứa đầu đuôi nấu canh chua, khúc giữa khứa mỏng kho tiêu, được bữa cơm ngon. Hoặc chưng tương hột với kim châm, nấm mèo, bún tàu, rau cần, cà chua… ăn cơm hết ý luôn.

Nhớ con cá trê vàng má dạy lấy nhúm tro bếp vuột mau sạch nhớt, nhớ lấy hai cục máu tanh hai bên ngạnh. Chiên vàng dầm nước mắm gừng, kho tiêu, nấu canh bầu…

Thích con cá sặc rằn mùa trứng con nào cũng ôm cặp trứng lặc lè, nấu canh chua thơm, trứng cá nổi lên mặt canh những chấm vàng nhỏ li ti ngon làm sao, chiên vàng dầm nước mắm tỏi ớt chấm rau muống luộc cũng sạch nồi cơm… Con cá bống kèo kho tiêu, kho mắm, nấu canh chua, cắn vô cái bụng… ngon gì đâu!

Hồi đó người bán cá không làm cá giúp người mua như bây giờ. Đi chợ mua cá lóc người bán xỏ dây vô mang cá cho mình xách tòn teng về nhà, con cá giãy cong đuôi theo nhịp chân… Hồi đó tui mười hai tuổi cầm con dao phay chưa vững má đã dạy tui làm đủ loại cá đồng, chỉ có con lươn là hổng dám làm thôi.

Bây giờ nguồn cá đồng cạn kiệt, nhà ai bắt được đủ để ăn, nên cá gì họ cũng nuôi để bán đáp ứng nhu cầu thị trường. Cá nuôi thịt bở ăn dở hơn và rẻ hơn cá tự nhiên.

Ở đây cũng không thấy con tôm đất, con tép mòng còn nhảy soi sói. Nấu canh chua, canh cải bằng con tép tươi như vậy mới thấy con tôm đông đá ăn dở làm sao.

Xứ mình sau này có con tôm sú còn nhảy, mua về ghim nướng muối ớt hoặc hấp nước dừa, lột ra con tôm đỏ au dai dai dòn dòn thiệt là ngon.

Có mấy đứa cháu quen cũng gốc quê miền Tây, bạn về Việt Nam hay nhắn má mua cá lóc làm sạch đông đá gởi qua, nó nói:

-Sao cá lóc làm khi còn sống, đông đá gởi qua đây nấu canh chua, nấu cháo, hổng ngon vậy cô?

-Cá đồng là loại cá mình ăn khi vừa làm mới ngon, đông đá qua đây thành cá chết rồi nên con ăn không ngon là phải. Mai mốt có dịp nói má con kho chín cá lóc, cá bống, cá kèo… rồi chia thành nhiều gói nhỏ, cho đông đá gởi bạn mang qua đây, chừng ăn thì lấy từng gói hâm nóng lại, ăn ngon như mới nấu.

Nó nghe lời tui và quả nhiên lần sau ăn thiệt ngon.

Tui vốn hảo cá nên con cá nào vô tay tui dù loại cá dở cũng thành món ngon.

Nói thiệt đó nha.