Chuồng cọp tại Nhà tù Côn Sơn

Chuồng cọp tại Nhà tù Côn Sơn – Tiger Cages at Con Son Prison. Nguồn/Source: LIFE Magazine, Vol. 69, No 3, July 17, 1970. pages 26-7. Photos by Tom Harkin

 

Theo Ralph Graves, Chủ biên Điều hành của Tạp chí LIFE trong “Lời Chủ biên” thì qua Don Luce, Tom Harkin, một cựu phi công Hải quân, một người chụp ảnh không chuyên nghiệp, là phụ tá trong phái đoàn của một uỷ ban Hạ viện Hoa Kỳ đang thăm Việt Nam vào tháng 6 năm 1970 đã rủ được hai dân biểu cùng đi thăm nhà tù Côn Sơn. Lúc đó Don Luce là Tổng Thư Ký của Hội đồng Thế giới các Giáo phái (World Council of Churches) và cũng là một ký giả.
 
1957-1968, mười một năm đầu tiên  tại Việt Nam, Don Luce là tình nguyên viên rồi Trưởng đoàn Thanh Niên Thiện chí Quốc tế (IVS).  1968  Don Luce phản đối chiến tranh đã từ chức Trưởng đoàn IVS và trở về trường cũ (Cornell) ở Mỹ và làm phụ tá nghiên cứu cho Dự án về Quan hệ Quốc tế của Đông Á  tại Trung Tâm Nghiên cứu Quốc tế của Đại học Cornell.
 
Sau một năm tại Cornell, 1969 Don Luce trở lại Việt Nam làm ký giả điều tra cho đại học Cornell và Dự án Giáo dục của United Methodist Church tại Hoa Kỳ.
 
Don Luce là thông dịch viên trong nhóm bốn người Mỹ có mặt trong chuyến viếng Nhà tù Côn Sơn. Người chụp ảnh “Chuồng Cọp” tại đây là Tom Harkin. Ngoài Tom Harkin, hai người còn lại là dân biểu William R. Anderson (R., Tennessee) and Augustus T. Hawkins (D., California). Phái đoàn 4 người Mỹ này đã tìm được, quan sát và chụp hình “Chuồng Cọp” ở Nhà tù Côn Sơn trong 30 phút. Kết quả là 5 tấm hình cùng hai đoạn văn ngắn mô tả Nhà tù ở Côn Sơn (trang 26-29) và bài “Họ đã khám phá Chuồng Cọp như thế nào” do Ralph Graves viết ở trang 24, đăng trên Tạp chí LIFE, bộ 69, số 3, ngày 17 tháng Bảy, năm 1970 .
 
Đến 17 tháng Tư, 1971 Don Luce nhận được giấy báo của Bộ Nội vụ chính phủ VNCH yêu cầu ông rời khỏi Việt Nam trước ngày 16 tháng 5, 1971  “vì lý do đặc biệt”. Vào thời điểm này ông Don Luce không còn giấy phép hoạt động như một ký giả từ phía chính phủ VNCH và chiếu khán của ông đã hết hạn từ giữa tháng 2, 1971. Đồng thời JUSPAO tại Sài Gòn cũng không gia hạn giấy phép hoạt động như ký giả của Don Luce.
 
Thomas Richard “Tom” Harkin sau này trở thành Dân biểu Hoa Kỳ (1975-1985) và là Thượng Nghị sĩ đảng Dân chủ, tiểu bang Iowwa, January 3, 1985 – January 3, 2015.
 
Đáng lưu ý là những tấm ảnh “Chuồng Cọp” có tù nhân ở Côn Sơn do Tom Harkin chụp năm 1970 hoàn toàn không giống với hình tượng và ảnh nhà nước CHXHCN Việt Nam dựng nên để triển lãm như di tích lịch sử tù nhân ở Côn Sơn.